Jaren wachten op huurwoning in Harderwijk; gemeenten moeten bijbouwen

In Gelderland is de druk op de sociale woningmarkt, net als in de rest van Nederland, groot. Gemeenten gaan de komende jaren bijbouwen om aan de groeiende vraag te kunnen voldoen. Maar of dat overal gaat lukken is de vraag. De wachtlijsten worden ondertussen langer en langer.

In Harderwijk en de omliggende regio is de nood hoog. De wachttijden zijn er lang. Iemand die daar actief op een woning reageert, heeft in dat jaar slechts 15 procent kans dat het hem ook lukt een woning te vinden, zegt de gemeente. Het kan er zeven, soms zelfs acht jaar duren voordat je een huis hebt, blijkt bij navraag door Omroep Gelderland bij de woningcorporaties.

Anderhalf jaar geleden wilde Harderwijk al korte metten maken met die lange wachttijden, is te lezen in een woonvisie uit 2017. Toen bleek dat de gemiddelde wachttijd kon oplopen tot zes jaar.

Sinds 2017 lijkt er weinig veranderd. Het slagingspercentage moet omhoog naar 40 procent, vindt de gemeente Harderwijk. De grootste woningcorporatie Uwoon probeert ook op een andere manier mensen van een woning te voorzien, door twintig procent van het woningaanbod te verloten.

Zo wordt de wachttijd niet zozeer verkort, maar maken jonge, net ingeschreven mensen wel eerder kans op een woning. De overweging om dat te doen kan bijvoorbeeld zijn om vergrijzing in een wijk tegen te gaan. De keerzijde is dat voor iemand die veel mazzel heeft er ook iemand is die daardoor langer moet wachten.

In 2025 moeten mensen binnen een jaar een woning vinden, maar dan moet er wel meer worden bijgebouwd. Er is behoefte aan ruim 400 woningen, die in de komende jaren moeten verschijnen.

Dan Ede: die gemeente dreigt in zwaar weer te komen. De druk op de woningmarkt neemt hand over hand toe. Om de voorraad op peil te houden moeten voor 2027 zo'n 1000 nieuwe huizen zijn bijgebouwd. Maar die ambitie komt niet van de grond.

Onlangs bleek namelijk dat er in Ede de komende jaren misschien enkele tientallen sociale huurhuizen bijkomen. Belangrijkste reden: er is te weinig geld bij de woningcorporaties en commerciële partijen zien geen heil in bouwen, omdat sociale huurhuizen voor hen niet rendabel zijn.

Op dit moment kan het tot zo'n 4 jaar duren voor iemand een woning heeft, maar soms is het binnen een jaar geregeld. Dat hangt ook samen met of je starter of doorstromer bent.

De gemeente Ede besloot recent maatregelen te nemen, om grote problemen voor te zijn:

Ook (kern)gemeenten als Arnhem, Apeldoorn, Nijmegen, Wageningen Zutphen en Tiel zullen de komende tijd de zeilen moeten bijzetten om aan de groeiende vraag te kunnen voldoen en de wachtlijsten terug te dringen.

In Doetinchem zetten ze eveneens een tandje bij, hoewel de wachttijden daar het kortst zijn: iemand wacht in die stad gemiddeld negen maanden op een woning.

Wageningen, Nijmegen en Arnhem kennen veel huurhuizen: ruim de helft van het gehele woningvoorraad is huur. En een fiks aantal daarvan is sociale huur, via de corporaties*.

Uit cijfers van de woningcorporaties blijkt dat Nijmegen ongeveer 30.000 sociale huurwoningen heeft via de corporaties, Arnhem beschikt er over dik 26.000 en Wageningen heeft er bijna 5100 (studentenkamers niet meegerekend). Ook Zutphen heeft een hoog aanbod: een kleine 9000.

Het grote aantal sociale huurwoningen in Nijmegen en Wageningen is te verklaren door de hoge concentratie alleenstaande mensen. Hun inkomen is vaak (nog) niet hoog genoeg om te kunnen kopen of in de private sector te huren. 60 procent is in beide steden nooit gehuwd geweest of is een geregistreerd partnerschap aangegaan.

Sociale huurwoningen, hoe werkt dat?                                                                                                                                      Mensen die geen (gezamenlijk) hoog inkomen hebben of in de bijstand zitten, kunnen aanspraak maken op een sociale huurwoning via de woningcorporatie. De huurprijs ligt lager dan die van andere huurwoningen. Wil je huurtoeslag krijgen dan mag de huur niet hoger zijn dan 720,42 euro per maand. Ook mag je bruto jaarinkomen niet hoger liggen dan 42.436 euro. 

Hoe hoger je inkomen, hoe hoger de huur van het huis waar je op kunt reageren. Zo wordt voorkomen dat iemand die tegen het maximum verdient een woning van bijvoorbeeld 450 euro per maand krijgt toegewezen. Voor wie particulier huurt geldt dit niet. Maar de huurprijs moet nog altijd onder de 720,42 per maand liggen én je mag niet te veel verdienen, wil je aanspraak maken op huurtoeslag. Wie om uitzonderlijke redenen direct een huis nodig heeft, kan voorrang krijgen. We zagen dat de laatste jaren bijvoorbeeld bij statushouders; asielzoekers die in Nederland mogen blijven.

In Zutphen zijn jonge alleenstaanden niet per se oververtegenwoordigd. Wel geeft de gemeente aan dat het aantal mensen dat gebruikmaakt van een sociale huurwoning hoog is, en dat dit meer in evenwicht moet komen door maatregelen te nemen.

De gemeente wil in ieder geval voor ouderen en jongeren meer huizen creëren. Vooral die laatste groep heeft het zwaar: nog geen 10 procent van hen vindt binnen een jaar een huis.

Toch is de druk op de huurwoningmarkt in Zutphen niet extreem hoog. In de laatst jaren (2018 is nog niet bekend) duurde het een klein jaar voordat iemand een woning vond, zegt de coördinator van Woonkeus Stedendriehoek. De druk op de markt neemt wel toe, zegt de gemeente.

Uit cijfers blijkt ook dat de laatste jaren meer mensen actief op zoek gingen naar een woning in Zutphen, terwijl het aantal toewijzingen stabiel bleef. 

In Apeldoorn wacht je gemiddeld zeker een jaar op een huis. Exacte wachttijden geeft Woonkeus niet, maar de coördinator weet wel dat 30 procent binnen een jaar slaagt. De rest moet dus langer wachten dan een jaar. De stad wil in 2022 zo’n 500 extra woningen hebben bijgebouwd om de oplopende woningdruk op te vangen. 

Gemiddeld is de wachttijd voor een sociale huurwoning tussen de grofweg 1 en 1,5 jaar in de gemeenten Arnhem, Nijmegen en Tiel. Van Wageningen is de zoektijd of een slagingskans niet bekend.