'Plandelman' uit Heveadorp is blij met Europees verbod op weggooiplastic

Als 'Plandelman' is Damen dagelijks bezig met wegwerpplastics. "Plandelen is wandelen terwijl je ondertussen plastics opraapt", licht Damen toe. "Als je maar een stukje zwerfafval uit de natuur vist is dat al winst. Voor jezelf en de natuur." Zijn strijd tegen de zwerfafval probeert Damen ook over te brengen op zijn kinderen en hun vriendjes. Gewapend met grijpers en vuilniszakken struinen ze regelmatig door Gelderland.

Tijdens een plandelactie door Doorwerth komen Damen en de kinderen van alles tegen. "Zwerfafval is gewoon niet goed voor de natuur en sommige dingen vergaan ook niet", zegt een van de kinderen. "Ik snap ook niet waarom mensen het op de grond gooien."

Het Europese handelsverbod op wegwerpplastics is volgens Damen een goede eerste stap. Tijdens het plandelen legt hij uit: "Voor het eerst wordt de industrie gedwongen om medeverantwoordelijkheid te nemen in het door hen geproduceerde spul. De verpakkingsindustrie en plasticindustrie wil alleen inzetten op recycling. En maar acht procent van al het plastic wordt ooit gerecycled. Als het al gerecycled wordt, want het merendeel verdwijnt in de grond of wordt opgefikt."

Maar de nieuwe Europese regels gaan volgens Damen niet ver genoeg. "Natuurlijk is het goed dat er straks geen wattenstaafjes zijn van plastic maar van hout of papier. Aan de andere kant raap ik ook weer niet zo veel wattenstaafjes op. Die zak zit vol met blik, verpakkingen en sigarettenpeuken. Alles wordt in plastic verpakt, en nog een keer in plastic verpakt. Dus ik weet niet of dat ene wattenstaafje het verschil gaat uitmaken."

Naast de invoering van de Europese richtlijn voor wegwerpplastics voert de Nederlandse overheid vanaf 1 juli ook een nieuwe regel in. Consumenten gaan dan 15 eurocent statiegeld betalen voor kleine flesjes frisdrank. Op grote flessen frisdrank blijft het statiegeld 25 eurocent. Per 31 december 2022 wordt er ook 15 eurocent statiegeld ingevoerd op blikjes.

De plandelende kinderen in Doorwerth zien de invoering van statiegeld op frisdrankflesjes en blik als een mooi zakcentje. Het geld ligt voor hen straks bijna letterlijk op straat: "Ik zou er wel een ijsje van willen halen", vertelt Sid. Zijn vriendje Roef heeft andere plannen met het geld: "Als ik genoeg heb zou ik er graag een game van kopen voor op de Nintendo."

De Plandelman uit Heveadorp juicht ook de statiegeldmaatregel toe. "Alle reductie op plastic is goed. Aan de andere kant is de industrie slinks genoeg. De eerste plastic flesjes met statiegeld zijn gesignaleerd en wat zie je opeens? Alles in blik, want daar zit nog geen statiegeld op. Of je krijgt allerlei gekke tussenvormen. Van die drankverpakking die én geen blikje zijn én geen plastic flesje. Daar zit evenveel plastic in en het is even schadelijk."

Zie ook: Nieuwe statiegeldregels zijn grensondernemers een doorn in het oog

De oplossing voor het wereldwijde plasticprobleem ligt volgens Damen echt bij de industrie. "We moeten toe naar minder verpakkingen en andere verpakkingen. Er staat ons nog heel wat te wachten, want de helft van al het plastic wereldwijd is geproduceerd na het jaar 2000."

De nieuwe snoepverpakking van de Antaflu-keelpastilles is volgens Damen een goed voorbeeld van producenten die hun verantwoordelijkheid nemen. "Het in Rotterdam geproduceerde Antaflu was ooit een van de meest gevonden snoepwikkels. Dat waait uit iedereen zijn broekzak. Er is een actie geweest waarbij foto's werden gemaakt van de Antaflu-wikkels. Dat vonden ze zulke slechte reclame dat ze zijn overgestapt op papier. Nu is de hoop dat grote producenten als Mars ook overgaan naar papieren snoepwikkels."