EK voetbal van start: terug naar de meest memorabele wedstrijden van Oranje

Het Nederlands elftal speelde veel memorabele wedstrijden. En 25 van die interlands zijn gebundeld in het boek Canon van Oranje, geschreven door Nijmegenaar Nicolai Duin.

"Ik was van mening dat er eigenlijk geen boek was dat de belangrijkste interlands van het Nederlands elftal beschrijft. Er zijn prachtige encyclopedieën volgeschreven, onder meer door Matty Verkamman. Er zijn ook heel veel biografieën, maar een dergelijk boek was er nog niet. Nadat het EK van 2020 was afgelast, kwam ik op dit idee. Ik had nog een enorm archief thuis van het verleden van Oranje en er zat ook veel in mijn hoofd. Ik wilde het af hebben voor het EK van dit jaar en dat is gelukt."

De keuze voor 25 interlands is wel arbitrair. "Dat was heel lastig. Je zou wel twee of drie canons kunnen schrijven met 25 interlands. Het belangrijkste criterium was voor mij dat het een bepaalde betekenis en impact moest hebben op de buitenwereld en op Oranje. Er zijn talloze wedstrijden die daaraan voldoen. Maar het is net als een bondscoach die een selectie van 23 spelers moet samenstellen. Over vijftien spelers is iedereen het wel eens en dan zijn er acht waarover mensen van mening verschillen. Dus zullen mensen zich niet altijd in de keuzes herkennen. Ik heb uiteindelijk zelf beslist, maar ik heb wel anderen geraadpleegd."

De auteur kiest voor veel interlands uit verschillende periodes en schetst dan ook het bijbehorende tijdsbeeld. "De eerste interland uit 1905 tegen België mag niet ontbreken, maar het is tevens de enige Derby der Lage Landen die erin staat. De oudere lezer mist misschien Bep Bakhuys tegen België. De watersnoodwedstrijd uit 1953 zit erbij, terwijl het officieel niet eens een interland was, want dat wilde de KNVB niet. Maar die wedstrijd luidde wel het begin in van het betaald voetbal in Nederland. Oranje is pas sinds 1974 echt mee gaan doen in de wereld, dus de meeste interlands zijn van na die periode."

Er staat ook een interland in waar Nederland niet aan meedeed, namelijk Spanje-Malta uit december 1983. "Dat zal misschien vreemd overkomen, maar die avond werd het 12-1 voor Spanje. En daarom kwalificeerde Nederland zich toch niet voor het EK van 1984 in Frankrijk, terwijl er een hele goeie, jonge generatie stond te trappelen om zich te laten zien aan de wereld."

De interland West Duitsland-Nederland van het EK 1988 in Hamburg kan ook niet ontbreken. "Dat was uniek in de Nederlandse voetbalgeschiedenis. Dat was zo'n bijzondere avond. Het heeft uiteindelijk geleid tot de EK-titel, maar de echte finale was vier dagen eerder al tegen West-Duitsland. Wat die wedstrijd in Nederland teweeg heeft gebracht, dat is echt ongelooflijk."

"Ik studeerde toen net een jaar hier in Nijmegen. Het EK leefde wel een beetje, maar het was al vreemd dat Nederland na acht jaar weer een keer meedeed. Toen de halve finale tegen Duitsland voor de deur stond, was het vertrouwen niet heel hoog. Het chauvinisme was wel aanwezig. De oorlog speelde mee en de verloren finale tegen Duitsland in 1974. Van Basten maakte de 2-1 door die fantastische sliding, waarmee hij niet alleen de richting van de bal veranderde, maar ook de loop van de geschiedenis. Na die eruptie van 1988 werd de Duitsland-haat een stuk minder. Het was een soort bevrijding."

"Het leidde tot een enorm volksfeest in Nijmegen. Ik woonde toen op een studentencomplex, Hoogeveldt. Wat daar gebeurde, tart elke beschrijving. Er werd met brandslangen uit de ramen gespoten. Het was heel bijzonder en het is een hele dierbare herinnering. Iedere voetballiefhebber heeft het decennia na deze wedstrijd nog altijd over de 2-1 van Marco van Basten. Zijn doelpunt in de finale was schitterend, maar deze 2-1 had veel meer impact. Die heeft heel veel mensen gelukkig gemaakt. En mij ook", lacht de schrijver.

De kans bestaat dat Nicolai Duin zijn boek al snel moet actualiseren als Nederland hoge ogen gooit op het EK dat nu begint. "Dat is een enorm dilemma. Ik hoop van ganser harte dat er één of twee wedstrijden bij zitten en zelfs dat Nederland Europees kampioen wordt. Dat kan ik weer een update maken van dit boek. Dit is een levende canon, maar bepaalde wedstrijden zullen er altijd in blijven staan."