'Je mag Rutte best een beetje beledigen', zegt Maarten van Rossem over vrijheid van meningsuiting

“In artikel 7 van de grondwet staat dat er geen censuur mag worden toegepast”, legt Van Rossem uit. “Dat wil zeggen: er staat dat je nooit van te voren toestemming hoeft te vragen aan een autoriteit om waar dan ook je mening te geven. Maar er staat niet: je mag zeggen wat je wil.” Dingen die niet mogen volgens de grondwet zijn smaad, haat en oproepen tot geweld.

Het Nederlands recht is uiteindelijk ondergeschikt aan het recht van het Europese verdrag van de rechten van de mens. "Daarin is de vrijheid van meningsuiting wat meer opgerekt en daar voel ik wel wat voor", vervolgt Van Rossem.

"Je moet ook niet te makkelijk gekwetst worden door beledigende opmerkingen. Het brengt ook een beetje scherpte met zich mee, en dat kan bijvoorbeeld in het politieke debat geen kwaad. Ik vind bijvoorbeeld dat Rutte best een beetje beledigd mag worden."

Maar smaad mag dus niet, volgens de wet. "En daarmee is de vrijheid van meningsuiting beperkt", stelt de historicus. "Dat is zo omdat hij schade kan toebrengen aan andere mensen in bepaalde omstandigheden. Maar wat is precies smaad, waar ligt de grens?"

Van Rossem weet het ook niet precies. "Eigenlijk is dat een heel vaag woord, je start al in een mistige wereld. Juridisch is het praktisch onmogelijk om het zo precies te formulieren dat je kunt zeggen: dit is smaad, dit is haatopwekkend. Eigenlijk hangt het altijd af van de omstandigheden en de tijdsgeest wanneer iets kwetsend is."