Nieuws

Ze hebben '0,0 effect', maar de verkiezingsborden staan er gewoon weer

Een verkiezingsbord in Arnhem.
Een verkiezingsbord in Arnhem. © Omroep Gelderland
WESTERVOORT - Ze zijn er weer: de aanplakborden. Je merkt pas echt dat er verkiezingen voor de deur staan als je overal wordt aangekeken door Mark Rutte, Wopke Hoekstra of Geert Wilders. Maar welk nut hebben die posters eigenlijk nog?
De aanplakborden zorgen bij elke verkiezingen wel voor een rel, bijvoorbeeld als posters over die van een concurrent worden geplakt. Dit jaar zijn de borden het mikpunt van vandalen. Zo werden in Westervoort hakenkruizen en hitlersnorren getekend op de posters met VVD-leider Rutte.
Bekijk beelden van de bekladdingen in Westervoort. De tekst gaat daaronder verder.
VVD-posters beklad met hakenkruizen en nazi-teksten
Hetzelfde lot onderging de verkiezingsaffiches in Putten. "Te ziek voor woorden", noemt VVD-fractievoorzitter Roderick ten Kortenaar de bekladdingen in Westervoort. "Er zijn een paar, om het maar even hard te zeggen, gekken die hier rondlopen en het nodig vinden om dit soort leuzen op posters te plakken."

Passen en meten

En dat terwijl het plaatsen van verkiezingsborden een flinke klus is. Bij Bordbusters weten ze er alles van. Begin deze maand begon het bedrijf uit Huissen met het plaatsen van vierhonderd borden, verspreid over 34 gemeenten. Onder meer in het eigen Lingewaard, maar ook in steden als Arnhem, Culemborg en Ede kom je de – voorbedrukte – borden tegen.
Het is passen en meten, want dit jaar doen liefst 37 partijen mee aan de Tweede Kamerverkiezingen. Die staan allemaal op het bord, in de huisstijl van de gemeente. Het is volgens accountmanager Simon Opgelder één grote print, die op het bord wordt gedrukt. De borden gaan in vrachtwagens naar de juiste plek, waar ze met een grote kraan worden neergezet.
Dat posters plakken was een mooi sociaal gebeuren
Ook Doetinchem werkt dit jaar met de voorgedrukte exemplaren van Bordbusters. Wel jammer, vindt Frans Boerman van de lokale VVD. "Voorheen kwamen we altijd bij afvalbedrijf Buha in Doetinchem bij elkaar met alle partijen om de borden te beplakken die de gemeente dan later overal neerzette. Heel gezellig met een kop koffie en dan hier en daar een opmerking over andermans plaktechniek."
Toch was het nooit haat en nijd, meent het VVD-raadslid. "Over elkaar heen plakken ofzo, dat gebeurt hier niet. Maar we waren wel ieder jaar wat van de sandwichborden die we ophingen kwijt. Dan hingen we er twintig op door het hele gebied en dan waren we er altijd twee of drie kwijt als we ze weer op wilden halen na de verkiezingen."
Op die sandwichborden, die meestal om lantaarnpalen hangen, kunnen ze zich nog wel uitleven. Boerman: "Dat is het enige dat we deze verkiezingen wel zelf mogen doen." Dit jaar hangt hij ze vanwege de coronacrisis samen met zijn dochter op, in plaats van met partijgenoten. "Veiligheid voor alles. Maar jammer is het wel, dat posters plakken was een mooi sociaal gebeuren."

Geen effect

Aanplakborden, voorgedrukte borden of zelfs digitale borden: uiteindelijk gaat het om het effect. Toch? Volgens hoogleraar media en samenleving Rens Vliegenthart van de Universiteit van Amsterdam, die ooit een studie deed naar de evolutie van verkiezingsposters, zijn de affiches als campagnemiddel 'volstrekt irrelevant'. "Niemand laat zich door alleen een poster overtuigen om op een partij te gaan stemmen", zei hij een paar jaar geleden al eens.
En achter die uitspraak staat hij nog steeds. "Dat ging toen nog over de gemeenteraadsverkiezingen. Landelijke partijen hebben natuurlijk meer campagnemogelijkheden, waardoor posters misschien nog minder ertoe doen", aldus de hoogleraar. "Hooguit kunnen die borden mensen eraan herinneren dat de verkiezingen eraan komen en hun bewustzijn daarvan iets vergroten."

Relikwie uit het verleden

Als het zoveel gedoe is om niks - en dan hebben we het nog niet eens over de kosten gehad - waarom stoppen we er dan niet mee? Waarschijnlijk omdat ze horen in een lange traditie rond verkiezingen in ons land. "Het is een van de weinige campagnemiddelen die al heel lang gebruikt worden", zegt Vliegenthart. "En samen vormen ze een mooi tijdsbeeld."
Ook Peter van der Heiden van de Radboud Universiteit in Nijmegen denkt dat het puur een gewoonte is om de aanplakborden van stal te halen. "Het is een relikwie uit het verleden. Ze hebben 0,0 effect, maar ik denk dat iedereen vergeten is om ermee op te houden", zegt de politicoloog. "Bij de volgende verkiezingen staan ze er gewoon weer."