Nieuws

Verzetsverhaal uit Wageningen: op zoek naar Zwaantje Bosman

Een foto van boerin "Tante Zwaan", wie kan er meer over haar vertellen?
Een foto van boerin "Tante Zwaan", wie kan er meer over haar vertellen? © Privécollectie
WAGENINGEN - Wie was Zwaantje Bosman en wat deed zij in de Tweede Wereldoorlog? Dat willen Didi de Vries en Loes Masselink uit Wageningen dolgraag weten. Ze maken een podcast over haar rol in verzetshuis De Wolfswaard en zijn op zoek naar mensen die meer over deze bijzondere vrouw kunnen vertellen.
De eeuwenoude boerderij aan de Rijn in Wageningen was tijdens de Tweede Wereldoorlog een hoofdkwartier van de Ordedienst (OD), een grote geheime organisatie tegen de Duitse overheersers. Zwaantje was hoofdbewoner en woonde er met haar zoon Jan van Roekel en boeren knecht Job van Egdom. De bovenwoning werd verhuurd aan de zussen Neeltje en Eltien Krijthe.
Bekijk de video. De tekst gaat daaronder verder.
Zwaantje Bosman was een verzetsvrouw achter de schermen

Jan van Roekel

In het pand zaten Joden ondergedoken, oefenenden verzetsmensen met wapens, was een illegale radiozender en werden snode plannen gesmeed tegen de Duitsers. Het bekendste verhaal is waarschijnlijk die over het stelen van het Wageningse bevolkingsregister om te voorkomen dat Wageningse mannen tewerk gesteld werden in Duitsland.
Daarin speelt Zwaantjes zoon Jan een hoofdrol, hij was leider van de OD-groep in Wageningen. In de nacht van 2 op 3 januari 1943 stal hij samen met twee studenten en met hulp van een gemeenteambtenaar persoonskaarten uit het lokale bevolkingsregister. De plannen daarvoor waren bekokstoofd op de Wolfswaard.

'Tante Zwaan'

In de heldenverhalen over De Wolfswaard wordt de moeder van Jan, Zwaantje Bosman opvallend genoeg niet genoemd. Toch heeft zij waarschijnlijk wel een belangrijke rol gespeeld in het verzet. Dat doet een artikel uit de krant Amigoe di Curaçao van februari 1945 althans vermoeden.
Daarin werd een brief van Jan aan zijn zus gepubliceerd. Didi leest voor: "Er zijn weinig mensen die zoveel gedaan voor ons land gedaan hebben als onze moeder". "En dat trok dus onze aandacht", zegt ze. Inmiddels weten ze al iets meer over deze gescheiden boerin in Wageningen. De tafel ligt vol krantenknipsels en oude foto's. In een brief lezen we dat haar verzetsnaam "Tante Zwaan" was.

Hulp voor 4 mei

Toch kunnen de twee vriendinnen nog wel wat hulp gebruiken bij hun zoektocht. "We zoeken vooral naar mensen die haar misschien wel hebben gekend of haar uit verhalen kennen", zegt Loes. "Weet je iets van Zwaantje Bosman en kun je ons helpen dit verhaal compleet te maken? Neem dan contact met ons op via tantezwaan@debuitenband.nl"
Op 4 mei, de dag van dodenherdeking willen de twee vriendinnen de uitkomst van hun zoektocht laten horen. Dat zal zijn via een podcast die afgespeeld wordt tijdens Open Joodse Huizen - Huizen van Verzet.

Meer Oorlogsverhalen

Ook over twee andere locaties, het Bowlespark en aan de Ericalaan, zullen rond die periode oorlogsverhalen beschikbaar komen in de vorm van podcasts. "Die podcasts kunnen mensen op hun eigen tijd beluisteren, thuis of als ze de historische plekken bezoeken", zegt Elianne Rookmaker van de 4 Mei werkgroep die dit organiseert met Stichting Joods Erfgoed Wageningen.
*De historische informatie over de Wolfswaard is afkomstig van Wageningen 1940-1945 en verhalen van Didi en Loes.

Zie ook: