nieuws

Dertig jaar na de vuurwerkramp in Culemborg: 'Ik zie nog elke minuut voor me'

Kees de Raad (72) kan zich nog elke minuut herinneren.
Kees de Raad (72) kan zich nog elke minuut herinneren. © Omroep Gelderland
CULEMBORG - Twee doden, twintig gewonden en verwoeste huizen in de omgeving. Een explosie die zo veel kracht had, dat inwoners dachten dat een vliegtuig neerstortte. De herinnering aan de vuurwerkfabriek in Culemborg leeft dertig jaar later nog steeds.
Kees de Raad woont op 900 meter van de plek waar de ramp plaatsvond. "Het had gesneeuwd, net als nu", weet hij nog. Het maakt de herinnering extra levend.
De Raad kan nog van minuut tot minuut vertellen wat hij zag en voelde. "Ik hoorde de knal en rende naar buiten. Daar zag ik een grote paddenstoel van stof door de explosie. Dat was zo schrikken. Ik dacht: dat is een atoombom. Maar toen volgde het vuurwerk en wist ik dat het de vuurwerkfabriek was."
Bekijk de video. De tekst gaat daaronder verder.
De vuurwerkramp in Culemborg: 30 jaar later
Wonder boven wonder raakte niemand in huize De Raad gewond, ook al stonden scherven van de gesprongen deur rechtop in de muur.
De Raad: "Daken werden getild, bij ons waren de leidingen in de grond gebroken. Er moet een aardbeving zijn geweest om dat voor elkaar te krijgen." Maandenlang hield de ontploffing Culemborg druk. Schades moesten worden vergoed en de weilanden lagen vol puin. De Raad: "Met de klas van mijn zoon hebben we nog spijkers uit het weiland geraapt."

Siervuurwerk voor shows

In de fabriek werd in grote tonnen kruit gemengd voor siervuurwerk. De dochter en schoonzoon van de eigenaar kwamen bij de ramp om het leven. De oorzaak van de ontploffing is nooit bekend geworden. Al zit een ongeluk in een klein hoekje, zegt John Blokvoort. Hij was als explosiedeskundige namens Defensie ter plaatse was. "Als het kruit begint te branden, krijg je een kettingreactie, die heel snel gaat binnen milliseconden, waardoor je een hele grote massaexplosie krijgt van al het kruit dat in de buurt ligt."
Een vonkje kan voldoende zijn. Blokvoort: "In een fabriek of opslag zijn allemaal maatregelen getroffen. Die regels zijn sinds de vuurwerkramp in Enschede strenger geworden. Maar een ongeluk zit in een klein hoekje. Het blijft gevaarlijk spul. Ik zeg altijd: het is gevaarlijker dan een vliegtuigbom."

Een onbekende ramp voor velen

Niet alleen direct omwonenden voelden de klap van de explosie. Ook iets meer dan een kilometer verderop, in het stadje, sprongen door de kracht van de ontploffing ruiten en beefde de grond. Inwoners kunnen nog steeds vertellen waar ze waren, zoals Anita Kakerissa. Zij was destijds 25 jaar. "Ik was onderweg naar werk en fietste bij het station. Daar sprongen de ruiten. Ik dacht dat een vliegtuig was neergestort. Het is niet niks. De grond schudde."
Iris van de Straten: "En wat had m'n vader het druk daarna. Als glaszetter heeft hij flink wat overuren gedraaid." Ook al is de ramp in Culemborg een onbekende ramp voor velen, hier zullen ze het niet snel vergeten. De Raad: "Culemborgers die het meegemaakt hebben, vergeten het nooit meer."