nieuws

Johnny van Doorn 30 jaar dood: 'Zolang ik er ben, is hij er ook nog'

Yvonne van Doorn-Mousset.
Yvonne van Doorn-Mousset. © Omroep Gelderland
ARNHEM - Vandaag precies 30 jaar geleden overleed de Arnhemse schrijver en dichter Johnny van Doorn op 46-leeftijd aan de gevolgen van alvleesklierkanker. "Maar het is net alsof hij nog bij me is", vertelt zijn weduwe Yvonne aan Omroep Gelderland. "Zolang ik er ben, is hij er ook nog."
Bekijk de video. De tekst gaat eronder verder.
Title
Yvonne herinnert zich hoe het ziekenhuis belde en een ambulance wilde sturen. "Maar hij zei: 'Geen sprake van. Ik ga met de taxi, al is het mijn laatste rit'." En dat werd het ook.
"Toen hoorden we dat hij dood zou gaan. Er was helemaal niks meer aan te doen. Hij heeft nog anderhalve week in het ziekenhuis gelegen. Van zó gezond, naar zó dood. Dat was een enorme schok."

Liefde op het eerste gezicht

Toen de twee prille twintigers elkaar op een tentoonstelling in Arnhem ontmoetten, was het liefde op het eerste gezicht, vertelt Yvonne. "Twee dagen later zeiden ze in de stad: jij bent de vrouw van Johnny. Ik wist van niks, maar toen hij me vroeg, vond ik dat wel goed. Het was ook zo'n lieve man. Ik moest altijd lachen om hem."
De Arnhemse stadsdichter Jesse Laport werd geboren in het jaar dat Van Doorn overleed. Hij verbaast zich erover dat veel stadgenoten niet op de hoogte zijn wie die man is van dat plein zo prominent in het stadscentrum voor de oude V&D, en dat monument twee straten verderop. "Misschien is dat ook wel een beetje eigen aan dwarsliggers", meent Laport. "Dat die nooit helemáál een plekje krijgen in alle geschiedenisboeken."

'Wat hij deed, was ongekend'

Maar dat Van Doorn voor de dichtkunst van enorme waarde was en ook vandaag de dag nog inspireert, staat voor Laport vast. "Alle dichters die ik spreek, zien hem als iemand die het poëzielandschap heeft veranderd. Wat hij deed was ongekend. Zoals hij voordroeg: het was explosief en theatraal, het kwam vanuit zijn onderbuik met schreeuwen en gebaren."
Laport haalt een van de meest beroemde en beruchte optredens van Van Doorn uit de jaren 60 in Carré aan. "Daar werd hij met een bos bloemen van het podium afgeslagen, omdat het zo uit de toon viel wat hij deed." Die weerstand is volgens Laport nodig als je verandering wilt brengen. "Dan maak je ook vijanden. Kunst heeft de neiging om een bepaald elan te hebben, hoogdravend te zijn. Als je dat wilt veranderen, zal je altijd mensen hebben die zeggen: zo hoort het niet."
En die rumoer was juist goed, meent weduwe Yvonne. "Stel je eens voor dat íedereen staat te juichen. Maar alle dichters die aanwezig waren die avond in Carré, stonden op om te applaudisseren", weet zij nog. "Die waren heel solidair. Er ontstond een nieuwe cultuur: dat waren de sixties."

Nieuw leven voor de Johnny van Doornprijs

Na het overlijden van Johnny werd jarenlang om de twee jaar de Johnny van Doornprijs voor de 'gesproken letteren' uitgereikt. Die ging onder meer naar Simon Vinkenoog, Jules Deelder, Bart Chabot en Nico Dijkshoorn. Maar sinds 2012 is die traditie een stille dood gestorven. Onder meer Laport en Yvonne van Doorn maken zich nu hard om deze nog dit jaar nieuw leven in te blazen.
"Dat was de enige Nederlandse prijs die zich richtte op de voordracht van poëzie", weet Laport. "Het zou mooi zijn als die weer zou bestaan. En dat lijkt te gaan lukken, in het sterftejaar van Johnny." Wel zijn er nog wat geldschieters nodig, weet Yvonne. Geïnteresseerden kunnen contact zoeken via: johnnyvandoornprijs@gmail.com. Een datum voor de uitreiking heeft Yvonne ook al in gedachte. "Op zijn geboortedag: 12 november."

Om niet te vergeten

Een idee om meer Arnhemmers in herinnering te brengen, waar de man van dat plein waar ze dagelijks overheen fietsen of lopen voor stond, heeft Yvonne ook. "Daar zit ik best wel mee. Er staat nu namelijk een mooi bordje met: Johnny van Doornplein. Maar ik vind dat daaronder moet komen 'dichter en schrijver', met zijn geboorte- en sterfdatum."
Daarvoor wil Yvonne graag een beroep doen op de gemeente. Hetzelfde geldt wat haar betreft voor het monument op het Brouwersplein. Want naar het kleine plakaatje op een van de zilverkleurige palen, is het wel 'heel lang zoeken'. "Het zou fantastisch zijn als dat zou lukken."
De Arnhemse raadsfracties van GroenLinks en D66 laten weten zowel het initiatief voor de Johnny van Doornprijs als het naambord te omarmen. "Mocht daar extra budget voor nodig zijn, willen we daar zeker wel naar kijken", stelt fractievoorzitter Mark Coenders (GroenLinks).

'Arnhem werd te klein'

En wie echt wil weten hoe Johnny over de stad dacht waar hij opgroeide, moet volgens Yvonne het boek Mijn kleine hersentjes lezen. "Toen woonde Johnny al in Amsterdam. Door afstand te nemen, kon hij juist mooier over Arnhem schrijven. Hij keek heel liefdevol naar die stad, had er zeker geen hekel aan. Maar als jonge kunstenaar of schrijver wordt Arnhem te klein."