Achterhoek / Arnhem en omstreken / Gelderse Vallei / Rivierengebied

Het Gelders dorpsgevoel van 60 jaar geleden ontrafeld?

ARNHEM - In de laatste Ons Dorp-uitzending van dit jaar proberen we te ontdekken wat dat Gelderse dorpsgevoel van vroeger nou is. Wat hebben twee Achterhoekse, twee Veluwse en twee Rivierenlandse dorpen met elkaar gemeen? Bestaat er een identiek dorpsleven in onze provincie in de jaren 50 en 60 en hoe ziet dat er dan uit? Wat maakt een dorp een dorp?
De dorpen Hengelo, Hummelo, Emst, Vaassen, Alphen en Dreumel figureren in deze Ons Dorp. Bekend is dat de filmers van de firma Adolfs een strict opnamebeleid hanteerden en veel 'scènes' naar hun hand zetten. De gids die de cameraman de weg wijst weet wie waar wanneer klaarstaat. Toch lukt het bijna overal om een goed beeld te schetsen van een kleine gemeenschap in onze provincie.
Vooral de sterke rol die het verenigingsleven en de vele scholen in die jaren spelen is dan van belang, en iedere plaats kent wel zijn bekende of beruchte dorpsfiguur die ook een stukje eigenheid garandeert. En bijna nergens worden cafés overgeslagen, want behalve een biertje drinken kon je er ook vaak terecht voor een EHBO-oefening, een muziekuitvoering of een toneelstuk in de achterzaal met podium.
Café De Pol in dreumel, waar lolbroeken de L wel eens weghaalden
Café De Pol in dreumel, waar lolbroeken de L wel eens weghaalden © Omroep Gelderland

Vaassen en de Molukse generatie

Vaassen is in 1966 een mooi voorbeeld van het oude en het nieuwe dorpsleven. In de dorpsfilm zie je de plattelandsvrouwenclub Vaassen-Emst en de traditierijke boerendansers terwijl verderop een hele grote groep breed lachende Molukse schoolkinderen voor de camera staan te springen. In die periode maakt de Molukse gemeenschap éénvijfde deel uit van de Vaassense bevolking.
Een nieuwe generatie Vaassenaren in 1966
Een nieuwe generatie Vaassenaren in 1966 © Omroep Gelderland

DE meester en DE dokter

En in ieder dorp had je natuurlijk de vanwege beroep of locatie bekende mensen en gebouwen. DE dokter, DE pastoor, DE meester, DE zuster, DE schilder, DE bakker, DE fabriek en DE muziek en DE voetbalclub. Ons kent ons, en dan ook echt iedereen kende iedereen. Of je nou buitenaf woonde of vlak naast de kerk, je ouders wisten wel wie er éne van wie was. Het woord sociale controle moest nog worden bedacht, maar heel close was het wel.

Muziek als onderdeel van het dorpsgevoel

In het Hummelo waar Bennie Jolink opgroeide was dat natuurlijk ook het geval. 'Oh, da's Ada van Jo van Jan' wordt iemand geïdentificeerd. Een belangrijke vereniging in dorp is schietvereniging Wilhelm Tell waar je vroeger nog een biertje dronk voordat het wapen op een schietschijf werd gericht. En DE muziek is in Hummelo De Eendracht waar Bennie een emotionele band mee heeft: 'Mijn eerste muzikale herinnering is de muziek van De Eendracht, daar krijg ik nog steeds kippenvel van'. En die fanfares, drumbands en schutterijen komen in alle dorpsfilms steevast voorbij. Dus ook de muziek is onderdeel van het dorpsgevoel, maakt een dorp tot een levendige gemeenschap.
Een formule voor een echt Gelders dorp uit de jaren 50 en 60 lijkt natuurlijk een lastig iets. Maar als je naar de afleveringen van Ons Dorp kijkt zie je het vanzelf: verbondenheid, bekendheid, hulpvaardigheid, enthousiasme & 'anpakken', 'de open deur' en een flinke snuf eigenwijsheid.

Ons Dorp gaat door in 2021

Deze compilatie is de laatste uitzending van 2020, maar voor de fans van Ons Dorp is er goed nieuws. Vanaf 4 januari herhaalt Omroep Gelderland een flinke hoeveelheid afleveringen. Zie hieronder alvast de lijst met de eerste tien.
Maandag 04 januari 2021: BREDEVOORT 1957
Maandag 11 januari 2021: ZALTBOMMEL 1966
Maandag 18 januari 2021: EMST 1964
Maandag 25 januari 2021: AALTEN 1967
Maandag 01 februari 2021: ELBURG 1951
Maandag 08 februari 2021: HATTEM 1964
Maandag 22 februari 2021: ANGERLO 1954
Maandag 01 maart 2021: ELDEN 1964
Maandag 08 maart 2021:ROSSUM 1970
Maandag 15 maart 2021: BEEK-LOERBEEK 1958

En zie de video hieronder voor de laatste Ons Dorp-uitzending.

Ons Dorp - Compilatie