Eerst de wolf en nu de goudjakhals, schapenhouders bezorgd

"Ik heb van mijn opa het eerste schaap gekregen, toen ik een jaar of tien was." Wilbert Verriet uit de Ooijpolder bij Nijmegen houdt schapen en houdt van schapen. Kort geleden vond hij een verscheurd schaap achterin een weiland. "Da's natuurlijk een verschrikkelijk beeld om zo je schaap te vinden."

Wilbert kon maar aan één dader denken; een wolf. Maar uit DNA-onderzoek op de keelbeet blijkt dat hij de eerste boer in Nederland is waarvan een schaap is gedood door een goudjakhals. Kort daarvoor gebeurde dat ook, niet ver bij Wilbert vandaan, bij Kranenburg net over de grens in Duitsland. Tot verbazing van ecoloog Glenn Lelieveld van de Zoogdiervereniging. Want zo'n goudjakhals eet doorgaans vooral muizen, kadavers en fruit.

Een nacht later waren schapen van een buurman van Wilbert het slachtoffer. Zijn buurman was zo ongerust door de aanval van de nacht ervoor dat hij om 23.30 uur nog bij zijn schapen ging kijken en de goudjakhals trof. Die was net zijn schapen aan het verscheuren. Het greep de schapenboer op leeftijd zo aan dat hij aan de hartbewaking in het ziekenhuis belandde.

Voor wolven bestaat een landelijke regeling die de schade vergoed. Voor goudjakhalsen niet. De provincie Gelderland vergoedt de schade toch. Maar de stress die de hele kudde door de aanval heeft opgelopen kan de schapenboer desalniettemin nog héél veel geld gaan kosten. Miskramen nadien kunnen voor tienduizenden euro's schade zorgen. Die wordt niet vergoed.

Uit onderzoek blijkt dat er – naast de wolf -  ruimte in Nederland is voor zo’n 5 tot 6000 goudjakhalzen. En dat we die ook kunnen verwachten. Wilbert Verriet ziet de regeling voor subsidie voor preventieve maatregelen als wolvenrasters graag snel uitgebreid. Het Duitse Reichswald bij hem om de hoek is een toegang tot Nederland voor zowel de wolf als de goudjakhals.

"Ik had heel graag de subsidie gehad", stelt Verriet. "Dan leg ik in ieder geval bij mij thuis een hele hoop netten neer. En ik hoef die niet honderd procent vergoed te hebben, want ik snap ook wel dat er een bedrijfsrisico aan zit."

De zoogdiervereniging pleit ook voor verruiming van de regelingen. Lelieveld: "Het liefst zien wij dit soort subsidieregelingen niet alleen voor een bepaald gebied geldig, maar voor alle gebieden die potentieel geschikt zijn voor de wolf of de goudjakhals. Want dit zijn gebieden waar die dieren gaan komen. En je wilt de schade voorkomen voordat deze plaatsvindt, en niet pas een regeling in effect hebben zodra die dieren er allang zijn. Want het zijn vooral de zwervende dieren, ook nu met de goudjakhals weer, die schade aanrichten."

Voor zowel ecoloog Glenn Lelieveld als de schapenboer is het niet meer de vraag of ze komen, maar wanneer. "Ik vroeg me altijd af hoe lang het zou duren voor ik mijn eerste schade had, en nu is de vraag: wanneer heb ik mijn tweede schade?", aldus Verriet.

"Grote delen van Nederland zijn inderdaad gewoon ontzettend geschikt voor deze dieren", beaamt Lelieveld. "Ze rukken op. Vanuit Oost-Europa naar Nederland toe. En we moeten echt opnieuw leren samenleven met deze dieren."