Appels vol met gif door lekkende vaten met blusschuim in Doetinchem

De fruitboom staat in de tuin van Roelof de Wit en zijn gezin die naast het terrein met lekkende vaten wonen. “Ik ben er enorm van geschrokken”, zegt Roelof. “Dit kwam koud op ons dak en daar hebben we wel een nachtje van wakker gelegen."

De appelboom staat al ongeveer vijftien jaar in de tuin van het gezin. "Twee jaar geleden hebben we voor het laatst appelmoes gemaakt. Dat zou kunnen betekenen dat we in kleine hoeveelheden PFAS hebben binnengekregen.”

De appels zijn onlangs op de giftige stof onderzocht door de Vrije Universiteit van Amsterdam, in opdracht van De Monitor en Follow the money. Uit het onderzoek blijkt dat in de appels van het gezin veertig keer de waarde is gemeten dan in een normale appel. Ondanks de hoge waarde blijft het volgens hoogleraar Jacob de Boer nog onder de norm van wat een mens aan PFAS mag binnenkrijgen.

"Als je één appel per dag eet, blijf je nog ruim onder de norm, dus dat is mooi", zegt De Boer tegen De Monitor. "Maar het moet natuurlijk niet vergeten worden dat die meneer ook woont op dat terrein en dat vlak naast hem de grond is verontreinigd. Het kan via de bodem of via de schoenen het huis binnenkomen. Hij zit toch in een sterk verontreinigde situatie, dus wat dat betreft ben ik toch evengoed wel bezorgd.”

Roelof is blij dat zijn gezondheid nog geen direct risico loopt. "Je gaat wel denken als het in de appel zit, dan heeft het al een afstand afgelegd van vijftien meter hier naartoe. Het zit in de grond en in het grondwater, dus hoe vervuild is de grond hier?" De Doetinchemmer hoopt daar binnen niet al te lange tijd duidelijkheid over te krijgen.

Roelof heeft zich een klein beetje verdiept in de giftige stof. “PFAS stapelt zich op in het lichaam en verdwijnt niet. Op dit moment hebben mijn vrouw en ik geen klachten. Maar het heeft wel door mijn hoofd gespeeld of we ons niet preventief moeten laten onderzoeken nu we weten dat het ook bij ons in het lichaam zit.”

De Achterhoeker heeft onlangs een brief vanuit de gemeente gehad over de stappen die nu worden genomen om op korte termijn tot een oplossing te komen voor de vaten met blusschuim. “Tot op de dag van vandaag is ons nooit verteld dat wij beter niet van het fruit kunnen eten, omdat het wel eens schadelijk zou kunnen zijn”, zegt hij.

Burgemeester Mark Boumans van Doetinchem snapt de zorgen van het gezin. "Ik begrijp ook best dat mensen willen dat er iets gebeurt", zegt hij. "We zijn er ook op gericht om veiligheid, gezondheid en het milieu goed te bewaken."

De gemeente is nog steeds van mening dat de vervuiler voor de kosten van het opruimen moet betalen. “Als dit niet lukt, dan kom je uiteindelijk bij de overheid terecht, maar niet meteen”, zegt Boumans.

De burgemeester vindt dat dergelijke milieuproblemen door betere landelijke regelgeving eerder aangepakt kunnen worden. "In het hier en nu zitten wij ermee, dus willen wij dat ook op een veilige manier zo snel mogelijk oplossen."

Medio augustus heeft de gemeente aanvullende geur-, bodem- en grondwateronderzoeken laten uitvoeren om meer inzicht te krijgen in de huidige milieuschade. "De uitkomsten hiervan zijn inmiddels binnen en de GGD zal de situatie opnieuw beoordelen", zegt Boumans. "Als blijkt dat het gevaar voor de volksgezondheid groter is dan we op basis van de ons bekende rapporten weten, heeft dit invloed op hoe we in deze zaak gaan handelen."

Los van het GGD-advies zegt Boumans graag stappen te willen maken. "We zien op het terrein dat het er niet beter op wordt. De vaten rusten op hout dus is er wel toenemende urgentie. We gaan de winter tegemoet, dus willen we nu wel graag een stap voorwaarts maken."

Het opruimen van de vaten blijft daarmee een hoofdpijndossier voor de gemeente. "PFAS is gewoon een heel vervelend stofje. De wetgeving hieromtrent is ook behoorlijk gewijzigd. We hebben jarenlang met elkaar dit soort stoffen gebruikt en dat afval staat overal in Nederland", zegt Boumans.

"Milieubedrijven lopen soms voor hun verantwoordelijkheid weg en dan komt de samenleving met de kosten te zitten. Dat proberen we in de klauwen te houden, zodat niet de belastingbetaler in Doetinchem volledig voor de rekening opdraait", aldus Boumans. 

“Uiteindelijk zijn er alleen maar verliezers, maar voorop moet staan dat de lekkage zo snel mogelijk wordt verholpen", zegt Roelof. "Ik snap dat het allemaal heel lastig is en partijen verschillende belangen hebben. Het is ook niet iets wat je vanmiddag even oppakt, maar ik had wel meer actie verwacht." 

De uitzending van De Monitor over de lekkende vaten is maandagavond om 22.20 uur te zien op NPO2.