Nieuws

Provincie wil kosten verhalen op Keolis

Jan van der Meer
Jan van der Meer © Omroep Gelderland
ARNHEM - De provincie Gelderland wil de kosten rondom het intrekken van de concessie gaan verhalen op Keolis én mogelijk ook de kosten voor de nieuwe concessie. Dat zegt gedeputeerde Jan van der Meer in een gesprek met Omroep Gelderland.
Het is twee maanden geleden dat de provincie de concessie van Keolis introk. Het bedrijf beduvelde de boel met geheime clausules. Een maand later krijgt het bedrijf wél de noodconcessie. 
"Kijk, er zijn onrechtmatigheden gevonden en als we dat hadden geweten bij de aanbesteding hadden we Keolis uit moeten sluiten. We hebben heel principieel besloten om de concessie in te trekken. Ondertussen roerde het personeel zich wel (zij vonden de straf te zwaar) en we hebben gesprekken met de ondernemingsraad en met de vakbonden gevoerd. We hebben toen goed over de noodconcessie nagedacht, ook omdat de andere partijen (die de klus van Keolis verloren) niet happig waren."

Want dat moest tegen de voorwaarden die twee jaar geleden werden ingediend?

"Ja, gezien die informatie leek het ons goed om de noodconcessie aan Keolis te geven. We komen tegemoet aan het personeel, want een deel zou niet overgaan met de concessie. Dat was een nieuw inzicht. Er zouden we degelijk mensen ontslagen moeten worden. Buschauffeurs in opleiding zouden hun baan verliezen. En de nieuwe elektrische bussen gaan rijden."

De uitsluiting was juridisch, maar ook principieel. Dit klinkt wel als, ze mogen ook wel weer een beetje mee doen.

"Dat is het dilemma. Maar vergeet niet, ze verliezen een concessie van tien jaar hè? En krijgen een noodconcessie voor twee jaar. Alle risico's lopen ze zelf en we verhalen de kosten op het bedrijf. En we zijn aan het uitzoeken of we ook de kosten voor het maken van de nieuwe concessie kunnen verhalen."

Dat wordt een rechtszaak...

"Dat is nog maar de vraag. Keolis werkt heel goed mee, de eis ligt er."

Was het betalen van de kosten een voorwaarde voor de noodconcessie?

"Nee."

Ook niet informeel?

"Nee, want als ze de noodconcessie niet zouden krijgen, zouden we de kosten ook gaan verhalen."

Openbaar vervoer heeft het zwaar

Keolis diende het voorstel al ver voor de coronacrisis in. Inmiddels krijgt het openbaar vervoer zware klappen. Het aantal reizigers wordt nu geschat op zo'n 60 procent. En dat was nóg voor de nieuwe, strengere maatregelen waarbij thuiswerken weer de norm wordt. Hoe moeilijk het openbaar vervoer het heeft blijkt wel bij de Valleilijn. Niemand schreef zich in op de concessie en dat verbaasde ook Van der Meer.
"Dat is eigenlijk wel gek omdat het de makkelijkste concessie is die we op de markt kunnen zetten. Het is al helemaal ontwikkeld, we wilden zelfs tachtig procent van de inkomsten garanderen. En toch hebben ze het niet aangedurfd, ook de zittende vervoerder (Connexxion) niet."

Verbaasde u dat?

"Ja, omdat het zo'n makkelijke concessie is. Tegelijkertijd riep Pier Eringa (baas van TransDEV/Connexxion) overal dat het een schande is dat er nieuwe concessies worden uitgeschreven in deze tijd. Dan ligt het niet voor de hand dat het bedrijf zich wel zou inschrijven. Hij moest wel de daad bij het woord voegen."

In Arnhem-Nijmegen komt er ook een noodconcessie, daar heet het dan weer een overbruggingsconcessie. Klinkt wat minder urgent.

"Het loopt daar ook nog wat langer door. Officieel is de term noodconcessie. De huidige aanbesteding eindigt in 2022, maar we moeten nu wel starten met die aanbesteding."

Als je nu een aanbesteding wil uitzetten, moet de provincie bijna alle risico's op zich nemen...

"Ja, het is ook heel moeilijk om nu een aanbieding in te doen. Komen de reizigers terug? Je wil eigenlijk al die concessies met twee jaar verlengen."

Wat betekent dit voor de duurzaamheid van het openbaar vervoer? Daar zou je misschien kosten kunnen schrappen?

"Dat valt mee. Nu met Keolis gaan die elektrische bussen op de Veluwe rijden."

Als ze worden geleverd...

"Het (de de geheime clausules waardoor de busbouwer geen boete zou krijgen als de bussen niet worden geleverd) ging nooit om die grote bussen. Het ging om buurtbussen die nog niet op de markt zijn. De grote bussen gaan daar de elektrische bussen vervangen, daar ben ik heel blij mee. Het is wel de grootste elektrische bussenvloot van Nederland. In Arnhem-Nijmegen zijn het nu vooral groengas-bussen en trolleys. Dat is geen ramp. En we hebben afgesproken om in 2025 zonder emissie te rijden."

Is dat nog wel haalbaar?

"Ja. Tenzij de crisis nog jaren voortduurt. Dan krijg je nieuwe afwegingen, maar we zijn ook aan het kijken of we treinen en sporen kunnen verduurzamen. Bijvoorbeeld met elektrificatie, batterij-treinen en waterstof. Dat zijn ingewikkelde operaties, want die treinen zijn nog niet afgeschreven."

Welk traject staat bovenaan?

"Winterswijk-Arnhem en Winterswijk-Zutphen. De Maaslijn en de spoorlijn naar Doetinchem zijn de drukste trajecten waar een regionale overheid over gaat."

Als die treinen worden vernieuwd, komen er dan ook meteen wc's in. Want dat was het verhaal: we doen er pas wc's in als er nieuwe treinen komen. Voor duurzaamheid kan dat wel?

"Als het elektrische treinen worden, moeten de nieuwe treinen worden aangeschaft. Maar voordat je dat klaar hebt, zijn die treinen ook wel aan vervanging toe. Het is allemaal echt niet in mijn periode geregeld."