Nieuws

Henk (87) ging na de oorlog naar Zweden om aan te sterken

ZUTPHEN - Een 11-jarig kind uit handen geven om maandenlang bij een vreemd gezin in een ander land te gaan wonen. Anno 2020 kun je het misschien niet voorstellen, maar in 1945 was het voor duizenden Nederlandse kinderen de realiteit.
Bekijk de video. De tekst gaat daaronder verder.
Henk (87) ging na de oorlog naar Zweden om aan te sterken
Na de bevrijding kregen Nederlandse kinderen de kans bij pleeggezinnen in het buitenland te herstellen van de ingrijpende en vaak traumatische ervaringen die ze tijdens de oorlog hadden meegemaakt. Ook Achterhoekse kinderen namen hieraan deel. 

In een viswagen naar Denemarken

Henk Terink (87) is zeven jaar als de Tweede Wereldoorlog uitbreekt, vooral het laatste jaar is er weinig te eten voor hem en zijn vijftien broertjes en zusjes. "We gingen vaak als kinderen, als jongens, de boer op. Dan kregen we wel eens wat aardappelen of sneetjes brood. Dan kwamen we thuis en dan hadden we toch nog weer wat te eten."
Twee maanden na de bevrijding mag Henk in de zomer van 1945 naar Zweden om aan te sterken. In eerste instantie komt hij niet in aanmerking omdat hij nog te gezond zou zijn, later kan de toen 11-jarige toch mee. Samen met andere kinderen vertrekt hij in augustus naar Denemarken, dwars door het verwoeste Duitsland. "Dat gebeurde in Deense koelwagens, met stro erin waar we op konden liggen." 

'Nieuwe familie'

Van daaruit reist de tiener met de trein door naar zijn pleeggezin in Zweden. Na vijf zware oorlogsjaren voelt dat voor hem als een paradijs. "Toen ik daar pas was, kwamen ze 's morgens met een theewagentje op wieltjes het ontbijt op bed brengen. Kun je het je voorstellen? Wij zaten soms bij ons in de kamer te eten op de grond, van een bord. En als er geen bord meer was van de deksel van een pan." 
Komend uit een groot gezin krijgt Henk in Zweden voor het eerst van zijn leven een arm om zich heen. "Dat miste ik van thuis, in die tijd." Dankbaar denkt Henk terug aan de negen maanden dat hij bij het pleeggezin woonde. "Het was gewoon mijn moeder, mijn tweede moeder. En ik had echt broers en zussen die ook echt van je hielden en niks deden zonder mij." Jaren later is Henk nog diverse keren terug gegaan naar Zweden. 

Boek

Naar schatting zijn er in 1945 in totaal honderd Zutphense kinderen uitgezonden naar Zweden, Engeland, Denemarken en Zweden. Journalist Alize Hillebrink ging op zoek naar de persoonlijke verhalen van deze, destijds, kinderen, omdat ze er heel weinig over kon vinden. "Wie ik ook vroeg: niemand kende dit verhaal. En de kinderen zelf zijn nu in de 80, een generatie die - hoe vervelend het ook is - gaat verdwijnen."
Vijf persoonlijke verhalen, waaronder die van Henk, heeft de schrijfster daarom opgetekend in het boek 'Weemoed en Verlangen, Zutphense kinderuitzendingen in 1945'. Op 18 augustus komt het uit, precies 75 jaar nadat de eerste kinderen vanuit Zutphen naar Denemarken vertrokken. 
"De 'kinderen' hebben nooit een stem gehad. Na de oorlog werden ze uitgezonden, en toen ze terugkwamen was iedereen over gegaan tot de orde van de dag. Er werd niet over gesproken. Nu krijgen de 'kinderen' een stem in dit verhaal en wordt hun verhaal gehoord. Een episode die anders vergeten zou worden."