Pelotonscommandant Ed over Srebrenica: 'Wij hebben erger proberen te voorkomen'

In januari 1995 kwam Mustert aan in de enclave. 'Het was winter en het was heel koud. Zodra we de vallei binnenreden zaten we in de smog van al het hout wat werd opgestookt.'

De Dutchbatters waren onvoldoende voorbereid op de barre realiteit in Srebrenica, zo bleek al snel bij aankomst. Tienduizenden Bosnische moslims hielden zich op in het dorp, gevlucht voor het Bosnisch-Servische leger. Nog voor de val van de enclave kwam een van zijn collega's om het leven. Toch heeft de militair nooit gevreesd voor zijn eigen leven. "Op dat moment voel je alleen de adrenaline."

Op 11 juli kwam de enclave ten val. Generaal Mladic meldde zich bij de poort en mannen werden gescheiden van de vrouwen en kinderen. Bij het transporteren van de Bosnische moslims koos Dutchbat ervoor erger te voorkomen, zegt hij.

"Er werd vrij hard door de Serven geschetst: of wij doen het, of je helpt mee. Als wij niks hadden gedaan, dan waren mensen de bussen letterlijk ingetrapt, de vrouwen en de kinderen. Dat hebben wij voorkomen."

Buiten het zicht van Dutchbat volgde de deportatie en genocide van meer dan 8.000 moslimjongens en -mannen. De massale moordpartij had de luitenant-kolonel geen moment zien aankomen, zegt hij. "Er werd ons verteld dat de mannen zouden worden ondervraagd. Ik wil niet naïef zijn, natuurlijk voel je dat er dingen gebeuren. Als twee mannen een derde man mee het bos in nemen, en er komen er maar twee terug, dan weet je het wel. Maar niet op deze schaal."

Naderhand kwam er veel kritiek op de missie vanuit de Nederlandse samenleving. Maar de militair had nog het meeste moeite met zijn eigen werkgever hem naderhand behandelde tijdens de verhoren. "Ze waren op zoek aar antwoorden op vragen die nog steeds leven. Was er echt geen blaam? Ben je niet toch aanwezig geweest bij moordpartij? Heb je dingen verzwegen? Daar had ik veel moeite mee."

Andere militairen zijn nog dagelijks mee bezig met het trauma, blijkt uit de documentairereeks van Coen Verbraak, deze week uitgezonden bij de NPO. Musters heeft geen last, zegt hij. "Vraag me niet hoe dat komt. Ik ben wel jaren omringd geweest door collega's die hetzelfde hebben meegemaakt als ik. Dat helpt. Je pakt het werk weer op, je leven weer op, en je gaat door."

Inmiddels is hij luitenant-kolonel. Altijd bleef hij werkzaam bij Defensie, momenteel op de kazerne in Schaarsbergen. "Ik heb nooit overwogen om te stoppen. Ik ben blij dat ik afgelopen 25 jaar een organisatie heb zien ontstaan die hier van geleerd heeft. Maar mijn vreugde ligt het meeste bij het werken met mensen. De groepsvorming met collega's is het mooiste wat er is."