Pizzadozen tussen het papier: afval inzamelen gaat steeds beter, maar nog niet perfect

Het onderzoek is gedaan rond de invoering van het omgekeerd inzamelen, medio 2019. De meeste inwoners uit het gebied moeten sindsdien restafval naar een ondergrondse container brengen en per keer betalen. Herbruikbare stoffen als plastic, papier of gft-afval worden aan huis opgehaald.

De organisatie Nederland van afval naar grondstof (Nedvang) gebruikt de gegevens uit Rivierenland om lessen te trekken voor andere gemeenten.

Met steekproeven is de samenstelling van het afval in de regio onderzocht. De gegevens van eind 2018, voor invoering van het nieuwe systeem, zijn vergeleken met die van eind 2019. Toen draaide het nieuwe systeem een half jaar.

Daarbij valt op dat er liefst 45 procent minder restafval weggegooid is. De hoeveelheid aan herbruikbare grondstoffen is daarentegen flink gegroeid. Het afval wordt dus veel beter gescheiden.

"We zien dat de reden waarom we er aan begonnen zijn goed is gelukt", reageert Avri-directeur Walter Brouwer. "Onze inwoners doen het echt heel goed. De hoeveelheid restafval is aanzienlijk teruggedrongen ten gunste van de grondstofstromen. Daar zijn we heel blij mee."

Maar met name de stroom aan plastic en drankkartons bevat veel meer restafval dan voorheen. De vervuilingsgraad is nu 25,6 procent. Voorheen was de vervuiling al 16,1 procent. Een groot deel bestaat uit plasticsoorten die er eigenlijk niet in thuis horen, maar daar is met het nieuwe systeem veel meer ander vuil bij gekomen.

Ook in het papier en karton wordt meer vervuiling aangetroffen: 6,6 procent tegen 4,6 procent vóór de invoering van het nieuwe systeem. Het gaat hier met name om papier dat niet te recyclen is, zoals pizzadozen en andere vervuilde verpakkingen, tissues of foto's.

Die vervuiling baart Brouwer zorgen. "We verpesten daarmee een hele stroom grondstoffen", zegt hij. "Voor grondstoffen krijgen we geld. Als een partij wordt afgekeurd krijgen we dus het geld niet, we hebben de milieuwinst niet én we moeten betalen voor het transport, het sorteren en de verbranding. Die kosten zie je terug in de afvalstoffenheffing."

De afvalinzamelaar denkt dat met betere voorlichting al veel van de vervuiling voorkomen kan worden. Brouwer: "We gaan er nog steeds van uit dat de meeste mensen het heel goed bedoelen en dat daar dingen bij mis gaan. Dan helpt het als je hen kunt laten zien hoe het wel zou kunnen. We zetten in op voorlichting, hulp bieden aan inwoners, dingen eenvoudiger maken."

De organisatie wil mensen via een app meer inzicht geven in het afvalresultaat van hun huishouden, de straat of buurt. Waarschuwingen en boetes vormen het sluitstuk van de aanpak, stelt de directeur. "Als er aan het einde van de rit een klein groepje is dat toch niet wil, dan gaan we daar wel tegen optreden", aldus Brouwer. "Omdat een heel klein percentage van de inwoners er zo voor zorgt dat die grondstof vervuild raakt en dat alle inwoners de klos zijn en de hoge rekening moeten betalen."

De vervuiling in gft, glas en textiel is in de steekproeven nauwelijks toegenomen. In totaal belandt er volgens het onderzoek jaarlijks zo'n 689 ton aan restafval tussen de grondstoffen. Als dit bij de 7.334 ton restafval was terechtgekomen, had Rivierenland nog altijd bijna 40 procent minder restafval dan voorheen.

Deze vermindering is overigens niet alleen aan beter scheiden te danken. Uit onderzoek van Avri zelf is gebleken dat 13.000 huishoudens in de tweede helft van 2019 geen restafval hebben aangeboden met hun afvalpas. Dit afval lekt mogelijk weg naar buurgemeenten, gaat mee met bedrijfsafval of het wordt gedumpt.