'Renkum misschien als eerste het haasje, maar andere gemeenten volgen'

Renkum koos ervoor de aankomende tekorten op de begroting nog wel inzichtelijk te maken, maar geen verdere maatregelen te nemen om deze weer sluitend te krijgen. Het college lanceerde vervolgens de actie stoplokalebezuinigingen.nl om anderen zich bij hen aan te laten sluiten.

Hoewel er vanuit verschillende gemeenten signalen en brieven richting Den Haag gaan met de roep om extra financiële middelen, zijn er weinig die de ferme taal van Mulder omarmen.

"Maar de beweging bij gemeenteraden en wethouders is goed om te zien", vindt de wethouder. "Er zijn heel veel acties, ook via filmpjes en sociale media." Dat moet helpen de landelijke overheid te bewegen. Daar staat donderdag het 'algemeen overleg financiële verhoudingen' op de agenda, waar belangrijke thema's voor de financiële toekomst van gemeenten worden besproken.

Dat gaat onder meer over de opschalingskorting, legt Mulder uit. Waardoor er op dit moment elk jaar wat minder geld naar gemeenten gaat. Ooit bedacht zodat kleinere gemeenten samen zouden gaan wat 'opschaalvoordelen' op zou leveren, vertelt Mulder. "De bestuurlijke obesitas moest eraf." Die beoogde schaalvergrotingen zijn volgens haar losgelaten, "omdat iedereen in opstand kwam". "Maar de kortingen lopen nog steeds door."

Als Den Haag nog altijd vindt dat kleinere gemeenten moeten samengaan "wees daar dan eerlijk over", stelt Mulder. "Nu is het een sluipmoordenaar." Zij hoopt donderdag dat de minister aangeeft hun problemen serieus te nemen. Dat geldt ook voor de gelden die opnieuw over de gemeenten worden verdeeld en vooral voor kleinere gemeenten nadelig uitpakken en de steeds oplopende zorgtekorten.

Uiteindelijk zal een gemeente die haar begroting niet sluitend krijgt onder toezicht van de provincie komen, waarbij zij deels de regie over de financiën overneemt. Of toch in aanmerking komen voor een herindeling. "Dat accepteren wij ook liever niet", reageert Mulder. "Maar we hebben al enorme bezuinigingen ingeboekt. Het kan niet langer. Het houdt een keer op."

Renkum zou volgens Mulder in dat opzicht eerder 'het haasje' kunnen zijn dan andere Gelderse gemeenten. "We hebben geen reserves en geen grond die we kunnen verkopen, maar wel grote instellingen waar geld naartoe moet." Haar inschatting is dat andere gemeenten nog een of twee keer hun begroting rond kunnen krijgen. "Maar dan is het wel klaar. Bibliotheken en sportparken zijn dan weg."

Mulder is geen voorstander van groter wordende gemeenten. "De schaal van Renkum vind ik het meest democratisch. Ik kan nog worden aangesproken op straat. Dat vind ik helemaal goed." Bovendien is het volgens haar niet bewezen dat opschalen heel veel oplevert. "En bijvoorbeeld opvoedvraagstukken zijn anders in Renkum dan in Arnhem. Daarbij moet je lokaal kijken wat de opgaven zijn. Door op te schalen verlies je je veelkleurigheid." 

Vorige week nog nam de Renkumse gemeenteraad unaniem een voorstel aan om te gaan praten met de provincie als financieel toezichthouder over "de onmogelijkheid om voor 2021 en daarna een structureel sluitende begroting te realiseren".

Renkum werd zelf onlangs nog wel op de vingers getikt over de eigen financiële huishouding door de accountant. Die constateerde dat de gemeente processen in de zorg onvoldoende controleert. Daardoor kan onder meer voor een bedrag van 4,5 miljoen euro niet worden vastgesteld of de juiste prestatie is geleverd. "Iedere wethouder financiën baalt daarvan", erkent Mulder. "En het is mijn eer te na om dat nog een keer te laten gebeuren."