Nieuws

Niet iedereen staat te springen om een coronavaccin

Niet iedereen staat te springen om een coronavaccin.
De wereld wacht met spanning op een vaccin, maar niet iedereen zou zich inenten tegen het coronavirus. Anna Reitsma uit Westervoort bijvoorbeeld 'volgt liever haar gevoel'. Waarom prikt de één wel en de ander niet? © ANP
WAGENINGEN - De wereld wacht met spanning op een vaccin, maar niet iedereen zou zich inenten tegen het coronavirus. Anna Reitsma uit Westervoort bijvoorbeeld 'volgt liever haar gevoel'. Waarom prikt de één wel en de ander niet?
Het RIVM meldde vorig jaar dat het aantal gevaccineerde kinderen in Nederland licht stijgt. Cijfers tonen aan dat 92,9 procent van 2-jarigen een BMR-vaccin (bof, mazelen, rodehond) ontving.
Maar volgens de WHO (Wereldgezondheidsorganisatie) is dat niet voldoende. Die stelt namelijk dat 95 procent nodig is voor het uitroeien van mazelen. De laatste keer dat Nederland aan aan dat percentage voldeed was in 2012, met een BMR-vaccinatiegraad van 95,5 procent.
‘Vaccinatieweigeraars ondermijnen de zelfverdediging van onze samenleving tegen dodelijke ziektes’, begint Marcel Verweij, hoogleraar filosofie aan de Wageningen Universiteit. Hij houdt zich bezig met ethische vraagstukken over de verspreiding van infectieziektes, vaccins zijn daar een belangrijk onderdeel van. ‘Een goedlopend vaccinatieprogramma is van groot belang om ons als bevolking fatsoenlijk te kunnen beschermen.’

Miljoenen doden

Vaccins voorkomen volgens de WHO twee tot drie miljoen doden per jaar. Stijgt de wereldwijde vaccinatiegraad, dan zou dat nog zo’n 1,5 miljoen extra levens kunnen redden. ‘De beste manier om ons tegen ernstige infectieziektes te beschermen, is via groepsimmuniteit. Dat krijg je alleen als het overgrote deel van de bevolking is ingeënt’, vertelt Verweij. ‘Dan kan je een ziekte in principe uitroeien, zoals met de pokken is gebeurd. Hetzelfde is ook mogelijk met de mazelen, maar te veel mensen weigeren zich te vaccineren.’
Maar waarom zou iemand dat weigeren? ‘Ik vertrouw het niet en zie het nut er totaal niet van in’, reageert Anna Reitsma. De Westervoortse noemt zichzelf een ‘kritische denker’ en is niet van plan om zich tegen het coronavirus te laten vaccineren.

Gekkies

‘Waarom zou ik al die stoffen in mijn lichaam stoppen? Ik hecht meer waarde aan een gezonde levensstijl', legt Reitsma uit. Ze is niet per se anti-vaccin, maar zegt transparantie en onafhankelijk onderzoek te missen. ‘Er worden veel cijfers gepresenteerd door de WHO en het RIVM, maar ik ben er niet bij als ze die onderzoeken doen. Daarom heb ik weinig met de statistieken, ik volg liever mijn gevoel.’
Ze staat daar niet alleen in: veel tegenstanders vegen de vloer aan met wetenschappelijke stukken over vaccins. Reitsma en anderen beroepen zich op alternatieve publicaties, waaronder ook van medici die zich bij het anti-kamp hebben gevoegd. Al jaren zijn vaccins onderwerp van een hevig gevoerd debat. Weigeraars worden weggezet als gekkies die serieuze wetenschap bagatelliseren en de makers van de medicijnen als nietsontziende geldwolven. Dat er grote financiële belangen zijn in de farmaceutische industrie is evident. Voor tegenstanders van vaccins een belangrijke reden voor wantrouwen.

Woord van God

Het woord van God is voor anderen een belangrijke drijfveer om zich niet te laten vaccineren. De vaccinatiegraad in de biblebelt is erg laag, ook in Gelderland. Elise van Hoek is manager beleidsbeïnvloeding bij de NPV (Nederlandse Patiëntenvereniging), een organisatie die medische vraagstukken behandelt vanuit een christelijke optiek. Zelf komt zij uit het reformatorische Barneveld. In die Gelderse gemeente ontving slechts 68,2 procent van 2-jarige kinderen vorig jaar het BMR-vaccin.
‘Een vaccin is niet verkeerd, maar tegelijkertijd vind ik de keuzevrijheid belangrijk’, zegt Van Hoek. Samen met haar collega’s is ze bezig om een brug te bouwen van de kerk naar de moderne wetenschap. ‘Onze reformatorische achterban gelooft dat hun leven in Gods hand ligt - dat hij gaat over gezondheid en ziekte. Als je medische argumenten bespreekt, slaat dat niet zo aan op die doelgroep. Maar er zijn genoeg voorbeelden uit de Bijbel waardoor onze leden hun ideeën heroverwegen. Combineer je dat met de wetenschap, dan merk je dat ze eerder nadenken over het belang van vaccins.’

Gezonde voeding?

Toch wil de NPV-manager zich niet blindstaren op vaccinaties, want ze gelooft dat je ook al ver komt met een gezonde levensstijl. ‘We kijken ook naar alternatieve oplossingen, zoals voedingssupplementen. Die passen beter binnen het kader van ons geloof.’ Maar hoe effectief is het om je op die manier te beschermen?
‘Als je gezond leeft, is de kans dat je een erge ziekte overleeft groter’, weet hoogleraar Verweij. ‘Maar met een vitale levensstijl, bescherm je jezelf niet tegen een specifiek virus. Je kan erg gezond zijn en nog steeds heel ziek worden.’ Hij hoopt dan ook dat corona opnieuw bewijst hoe belangrijk vaccins zijn. ‘Eén van de redenen dat mensen vaccinaties weigeren, is omdat we veel ziektes niet echt zien. Want hoe vaak kom je nog een kind tegen met de mazelen? Corona is daarentegen zichtbaarder, dus hopelijk accepteren meer mensen dat vaccin straks.’