Adoptiepijn: Emmy verloor haar naam en identiteit

Jarenlang heeft Emmy van Schalkwijk (54) nodig gehad om haar identiteit en geschiedenis terug te vinden. In 1968 kwam ze als driejarig meisje bij pleegouders terecht. Tot die tijd had ze in de Paulastichting in Oosterbeek gewoond, een tehuis waar veel ongehuwde moeders afstand deden van hun kind. 

Bekijk hier de video (tekst gaat daaronder verder):

Emmy’s biologische moeder was een ongehuwde moeder die niet voor haar baby kon zorgen. Ze wilde Emmy later bij zich nemen, als ze haar leven had opgebouwd, maar dat gebeurde niet. Emmy wachtte drieënhalf jaar in het tehuis, tussen zo’n tachtig andere jonge kinderen, tot iemand haar kwam halen. Over die jaren wist Emmy lange tijd nagenoeg niets. 

‘Ik heb allerlei archieven doorzocht naar een spoor van mijn verleden. Al die dossierhouders, van de kinderbescherming tot de nonnen in de Paulastichting: iedereen had een klein puzzelstukje ‘Emmy’.' Dat ze daarvoor zoveel moeite heeft moeten doen vindt ze 'bijzonder pijnlijk'. 'Bovendien weet je nooit zeker of je alles hebt.’

Op haar zoektocht vond ze ook documenten waar haar oude naam op stond. Zoals haar persoonskaart, een papieren kaart waarop gemeenten vroeger basisgegevens van burgers bijhielden. ‘Emanuela Voormans, heette ik vroeger.’ Haar oude achternaam en haar moeders naam zijn nog leesbaar, maar doorgestreept. 

Twee jaar nadat Emmy bij pleegouders in Oosterbeek introk, keurde de Raad van State in Den Haag een verzoek goed om persoonskaarten van geadopteerde kinderen te vernieuwen. Het was een verzoek van adoptieouders uit Alkmaar, die vonden dat hun geadopteerde zoon recht had op een nieuwe persoonskaart, waarop de biologische ouders niet meer stonden.

Emmy’s kaart werd niet vernietigd, bleek nadat ze die had opgevraagd. Maar haar identiteit veranderde wel, en dat alleen al wordt pijnlijk zichtbaar op de kaart. ‘In de Paulastichting was iemand mij Emmy gaan noemen, terwijl ik Emanuela heette. Toen ik officieel geadopteerd werd veranderde ook mijn achternaam, van Voormans naar Schalkwijk.’

De streep door haar moeders naam voelt voor haar als een ‘straf-streepje: zij doet niet meer mee.’ De persoonskaart is daarmee veel meer dan een bureaucratische kaart. Het symboliseert de adoptiegeschiedenis. Het vertelt Emmy dat ze eerst iemand anders was. 

Het meest kwalijk vindt ze, dat dit door anderen is besloten. ‘Zonder je familie opgroeien is al een hele zware last. Dan je naam kwijtraken voelt als een gat in je bestaan. Het kost overigens duizenden euro’s om je eigen naam weer terug te krijgen.’ 

In het adoptiegezin heeft Emmy zich nooit thuis gevoeld. ‘Ik was altijd dat vreemde kind.’ Haar adoptieouders waren ‘nuchtere mensen’, terwijl Emmy half Italiaans was, temperamentvol, en smachtte naar kunst, cultuur en schoonheid.

‘Mijn naam is veranderd, mijn identiteit afgepakt. Mij is altijd duidelijk geweest dat adoptie nooit écht om het belang van het kind ging. Maar ik moest dankbaar zijn. Want zij hadden mij gered.’

Emmy’s kindertijd is ‘een grote puinhoop’ geweest, en ze is niet de enige. De komende week zal Omroep Gelderland meerdere verhalen brengen over afstandsmoeders en wat er gebeurde met hun voor adoptie bestemde kinderen. Ook Emmy zal later deze week meer over haar jeugd vertellen. 

Lees hier de persoonlijke verhalen van adoptiekinderen en afstandsouders. 

Voor de naar schatting 15.000 ‘afstandsmoeders’ en evenzoveel kinderen die tussen 1956 en 1984 geadopteerd zijn, wil Emmy dat er erkenning komt. ‘Het gaat om een grote maatschappelijke misstand.'

'De maatschappij heeft toen bedacht dat ongehuwde moeders uitschot waren, en dat heeft grote gevolgen gehad voor heel veel mensenlevens. Het is daarmee een gezamenlijke verantwoordelijkheid.’ Emmy wil dat de overheid dit leed ‘eindelijk eens gaat erkennen’. ‘Alleen dan kan je als samenleving verder.’  

Omroep Gelderland deed in samenwerking met Trouw onderzoek naar adopties en afstand tussen 1956 en 1984. Waarom we dit deden? Dat kunt u hier lezen. Komende week zijn alle verhalen te lezen op: www.omroepgelderland.nl/adoptie en www.trouw.nl/adoptie.

Wilt u reageren? Mail dan uw verhaal naar jterpstra@gld.nl

Wilt u niet wachten? Luister dan naar de podcast die dagblad Trouw maakte met de journalisten achter dit onderzoek.