Nieuws

Gerard van Velde viert ieder jaar nog olympische titel uit 2002

HEERDE - Omroep Gelderland zoekt topsporters op uit vervlogen tijden en portretteert ze aan de hand van het verleden en het nu. In aflevering zes Gerard van Velde uit Heerde die zijn leven radicaal zag veranderen na zijn gouden kilometer in 2002.
De 1000 meter van de Olympische Spelen in Salt Lake City blijft voor altijd verbonden aan Gerard van Velde uit Heerde. Op de misschien wel technisch moeilijkste baan ter wereld sprintte de man met de lange haren in 1'07.18 op superieure wijze naar het goud. Dat was op die 16e februari 2002 ook nog eens inclusief nieuw wereldrecord. In huize Van Velde wordt de historische dag nog altijd een beetje gevierd.
'Ieder jaar staan we daar inderdaad wel even bij stil', zegt de voormalig sprintspecialist. 'Dan gaan we met het gezin uit eten bijvoorbeeld. Het gaf mij toen zoveel voldoening, alles kwam eruit op het juiste moment. Ik ging na de vierde plaats op de 500 meter in Salt Lake van nul naar honderd en was ineens olympisch kampioen. Joh, je weet niet half wat je dan allemaal meemaakt. Het was een geweldige ervaring', geniet hij ruim 18 jaar later nog na.

Succes als coach

Van Velde, 48 jaar geleden geboren in Wapenveld, is tegenwoordig een gerespecteerd coach van Team Reggeborgh. Ook in de trainerswereld heeft hij zijn sporen inmiddels verdiend. Het begon allemaal in 2008 met het opzetten van een sprintploeg met Freddy Wennemars en de broers Ronald en Michel Mulder. 'Michel ken ik al bijna mijn hele carrière. Hij was in Sotsji in 2014 de eerste schaatser die op de Olympische Spelen een 500 meter won. Nu is hij bij Reggeborgh mijn assistent.'

Grenzen verleggen

'Sporters kunnen goed lezen, veel kennis hebben en vergaren, scherp zijn en goed weten dat je er nooit bent', vat Van Velde een aantal kenmerken samen wat een goede coach volgens hem typeert. 'Weet je, alles kan een jaar later weer compleet anders zijn, dat is ook het mooie van sport. Je moet alert blijven en steeds weer proberen je grenzen te verleggen.'
Van Velde als trainer van Beslist.nl met Michel Mulder. Foto: ANP. 

Olympisch kampioen Lorentzen

Tot minimaal 2022 weet Team Reggeborgh zich nog verzekerd van de diensten van Van Velde als sprintcoach. De Gelderlander is achter de schermen druk bezig met het nieuwe seizoen. Het aantrekken van Kjelt Nuijs staat bijna garant voor nieuw succes. En misschien komt ook olympisch kampioen Havard Lorentzen wel naar zijn ploeg. 'Lorentzen loopt al een tijdje stage en dat gaat aardig goed', vertelt Van Velde over de 27-jarige Noor. 'Het is een gast die bij ons past. Hij is enthousiast en we weten natuurlijk dat hij van een gigantisch niveau is.'

Onzekerheden

Voorzichtig is er de afgelopen weken weer in kleine groepjes getraind. Van Velde: 'We zijn begonnen met twee en drie rijders en daar een aantal trainers eromheen. Je traint aangepast. De onzekerheid blijft nog steeds lastig, want niemand weet waar het in deze tijd heengaat. Gaan we wedstrijden en World Cups rijden? Hoe zit het met trainingskampen in de zomer? Je ziet gelukkig wel overal lichte versoepelingen ontstaan, maar het blijft afwachten. Iedere sporttak heeft er natuurlijk mee te maken.' 

Tijd voor gezin

'Zelf heb ik heel vaak aan de telefoon gezeten. In de maand april denk ik wel acht uur per dag met vergaderingen en evaluaties. Je overlegt ook veel via de computer met Teams. Dat scheelt weer reistijd en op die manier gaat eigenlijk best goed. Maar toch blijft het behelpen. Ik mis het persoonlijke contact. Eigenlijk past het ook niet bij mij', weet Van Velde.
Hij is al jaren een liefhebber van mooie auto's en vooral van oude motoren. Volgens Van Velde is het een passie uit vervlogen tijden. Een hobby die nu op een laag pitje staat. Tegenwoordig is hij vooral druk als vader en schaatstrainer, zo benadrukt Van Velde. 'Het veel thuis zijn betekent ook dat we als gezin meer samen zijn. Ik zie mijn zonen Justin (9) en Jesse (7) dus veel vaker. Je hebt meer tijd voor elkaar en dat is fijn.'

Helpen in de slagerij

We gaan met Van Velde terug naar zijn jeugd. 'Ik kom uit een echte ondernemersfamilie', vertelt hij. 'Als klein jochie hielp ik al mee in de slagerij van mijn vader, ook tijdens de vakanties. Mijn moeder had een eigen pedicure in een verzorgingstehuis. Ik heb ook nog twee zusjes. Als we thuis wat wilden hebben, waren we gewend om daar wat voor te doen. Zo ben ik wel opgevoed.'
Kleine Gerard van Velde met zijn vader in de slagerij. Eigen foto.
'Mijn eerste autootje was een Honda CRX', weet hij nog goed. 'Die verkocht ik dan weer en met de winst kwam er weer wat nieuws zoals een Peugeot GTI of een Porsche. Ik wel wat mooie gerenommeerde auto's gehad in die tijd. Maar het was puur hobbymatig. In die tijd reed ik in een Olympische Audi via het schaatsen en daardoor waren er wat centjes over. Ik was altijd weer benieuwd en geïnteresseerd in iets nieuws. Hoe zou een andere auto rijden? Want dan miste je toch weer een snel wagentje.'

Ducati

Een nog grotere passie waren motoren. Zijn favoriete fiets is nog altijd de Ducati, één van de topmerken ook in de professionele motorsport. 'De mooiste replica vond ik die van Ben Bostrom uit, 2002. Een prachtig model met op de fiets de Amerikaanse kleuren. Die replica heb ik overigens nog steeds. Dat was ook wel heel toepasselijk toen, want in hetzelfde jaar won ik in Amerika ook Olympisch goud.'

Geluksnummer zeven

'Mijn eerste crossfietsje was een Peugeot 250 CPX uit 1982. Met voorop het getal zeven, dat was mijn geluksnummer', herinnert Van Velde zich. 'Mijn vader had ook altijd een motor in de kamer staan en was fan van de Britse coureur Barry Sheene die ook met nummer zeven reed. Dat heeft hij weer overgebracht op mij.'
Kleine Gerard van Velde met zijn vader in de slagerij. Eigen foto.

Orgelpedalen

Van Velde vertelt dan nog iets grappigs over zijn jeugd. 'Wist je dat ik nog een tijdje orgel heb gespeeld? Eentje met zo'n onder - en bovenklavier en onder baspedalen (zie de schaatsfoto boven met het orgel op de achtergrond). Mijn vader speelde ook, hij had altijd wel mooie dingen in huis. Zo stond er ook een motor bij ons in de kamer. Als hij zelf speelde, zat ik op de grond bij zijn voeten te kijken en te luisteren hoe hij dat deed. Ik was pas zes jaar en als ik er dan zelf achter ging zitten, speelde ik er zo op weg. Noten kon ik totaal niet lezen. Alles ging op gehoor. Ik had er dus wel gevoel voor.' 

Op houtjes in Hattem

Hij schetst zijn jeugd in Wapenveld als een leuke en vooral ook 'hele speelse tijd' waarin sport de boventoon voerde. 'Ik voetbalde graag, was groot fan van Johan Cruijff en deed verder veel aan wielrennen, rolschaatsen, en zwemmen. Op mijn negende werd ik lid van schaatsvereniging Hattem. We gingen ook naar Deventer om op natuurijs te rijden. Tot mijn tiende heb ik trouwens nog op houtjes geschaatst. Mijn voorbeelden waren Piet Kleine en vooral Hilbert van der Duim die wereldkampioen werd in dat mooie regenboogpak.'
Van Velde was in zijn jeugd al altijd sportief bezig. Eigen foto.
Met Rintje Ritsma. Foto: ANP.
World Cups had Van Velde regelmatig gewonnen, maar een echte internationale prijs ontbrak nog. Die kwam er uiteindelijk toen hij zijn glorieuze comeback maakte en alsnog Olympisch kampioen werd. De rentree dankt hij vooral aan Rintje Ritsma. 'We konden goed met elkaar en ik had in Heerde een Porsche van hem staan die een schadebedrijf voor hem tip top in orde zou maken', legt Van Velde uit. 'Rintje kwam dan wel eens kijken hoe het ervoor stond en begon dan op mij in te praten om weer te beginnen. Toen begon het toch weer te kriebelen.'

Trainingskamp in Zwitserland

'Rintje zocht vooral een goede trainingspartner op de trainingen, want de Sanex ploeg was op dat moment maar een klein groepje met Timmer en Hersman. Ik was ook geen bedreiging, omdat ik een sprinter was en hij de lange afstanden reed. Het beet hem dus niet. Dit was voor beide een win-win situatie.' Coach Gerard Kuiper vroeg Van Velde even later officieel naar het trainingskamp te komen en de schaatser hapte toe. 'Mijn moeder zei:"Als jij dat graag wil, moet je dat doen jongen". Mijn vader was wat minder enthousiast. Maar het klopt, als Rintje toen niet voorbij was gekomen, had ik waarschijnlijk niet meer geschaatst.'

Vierde

Altijd had hij met hart en ziel voor de sport geleefd. 'Technisch beter worden, je verdiepen in het menselijk lijf, de levensstijl en daarbij ook het pijn lijden. Met elkaar competitie aangaan en kijken of je kan winnen. Dat heeft me altijd aangetrokken', zegt Van Velde over de liefde voor de sport. De echte bekroning was nog uitgebleven in zijn carrière. Steeds had de Heerdenaar pech en kwam hij honderdsten van een seconde tekort voor een podiumplaats. 'Dat deed vaak ook wel echt heel zeer hoor. 'Het ging steeds om fracties die ik tekort kwam voor een medaille. Dat was veel erger dan die vierde plaats waar altijd over geschreven werd.'
'Ik ken eigenlijk niemand die dat ooit op deze manier zo meegemaakt heeft als sporter. Weet je, ik was vaak gewoon heel goed. Steeds zat ik er zo dichtbij. Ik dacht regelmatig, dit kan helemaal niet. Heb ik iets verkeerd gedaan of zo? Ach, aan de ene kant is het ook wel weer grappig', relativeert hij plotseling op een voor hem typerende wijze.

Ontbloot bovenlijf

Ruim twee jaar later was het eindelijk raak. Op zijn derde Olympische Spelen werd Van Velde, hoe was het mogelijk, opnieuw vierde op de 500 meter en miste hij het brons op twee honderdste. Hij parkeerde de teleurstelling snel om later op de kilometer alsnog de race van zijn leven te rijden.
Gouden Gerard. Foto: ANP.
Kapot en buiten adem plofte hij met ontbloot bovenlijf neer op een bankje. De tv-camera's registreerden het indrukwekkende plaatje gretig. 'Ik had het gewoon vreselijk benauwd in die warme hal', verklaart Van Velde die spontane actie. 'We hadden toen van die super strakke Nike pakken en dat voelde je. Toen ik na de finish werd omhelst, kreeg ik geen lucht meer.' 

Jan Wolkers

'Ik ging zitten. Niemand zag me dacht ik, want de wedstrijden gingen door en ik trok dat pak uit. Dat ik werd gefilmd had ik helemaal niet door.' De concurrentie beet zich vervolgens stuk op de winnende tijd die genoeg was voor het goud. Jan Wolkers schreef later een gedicht over de mooiste schaatsrit uit het leven van Gerard van Velde.
En sla de kille lucht
Als geesten van mij af
De bochten die ik neem
Verbrijzelen de tijd
En geven vleugels waar
Geen engel van durft dromen
De eindstreep krimpt van ongeloof
Daar sta ik half ontkleed
En zie de snelheid van mijn vlucht