Nieuws

Droogte tast monument uit 1911 aan in Zutphen

Eigenaar Silvester van Veldhoven bij De Ijsselstroom.
Een Zutphens monument gaat ten onder aan de droogte. Dat de natuur en de dieren veel te lijden hebben van de droogte is bekend, maar ook gebouwen worden aangetast. Dat blijkt bij de IJsselstroom, een oude stoomwasserij die in 2013 volledig is gerestaureerd. © Omroep Gelderland
ZUTPHEN - Een Zutphens monument gaat ten onder aan de droogte. Dat de natuur en de dieren veel te lijden hebben van de droogte is bekend, maar ook gebouwen worden aangetast. Dat blijkt bij de IJsselstroom, een oude stoomwasserij die in 2013 volledig is gerestaureerd.
'Sinds 2018 hebben we ontdekt dat er veel scheuren in het pand zijn ontstaan. Toen is de eerste grote droogte geweest', vertelt eigenaar Silvester van Veldhoven. Maar dat is niet alles: ook de schuifpui naar de tuin wil niet meer open. 'Zelfs in de doucheruimte, daar breken de tegels los van de vloer.' 

Meer scheuren dan verwacht

Volgens eigenaar is de oorzaak deels de droogte van de afgelopen twee jaar. Met de bijzondere locatie van het monument, op een terp tussen de IJssel en een dijk, had de van huis uit architect enigszins rekening gehouden met scheurvorming. 'Omdat het binnendijks zit wist ik dat het pand wat voor de kiezen zou krijgen. Maar deze snelheid overtreft mijn verwachting.' Een tegenvaller? 'Ja, zo kun je het wel noemen.' 
Dat het droog is rondom de IJsselstroom, waar in vergaderd en getrouwd wordt, is goed te zien. In de hank - een doodlopend zijarm van de IJssel - naast het pand staat nog maar een klein beetje water. In 2018 stond de hank zelfs twee maanden droog. 'Dat was in 40 jaar nog nooit voorgekomen.' Ook vorig jaar viel hij droog. 'En de verwachting is dat dat dit jaar weer gaat gebeuren, het is nu al droger dan vorig jaar.'
Bekijk de reportage over de IJsselstroom (tekst gaat verder onder de foto)
Droogte tast monument uit 1911 aan in Zutphen

Pand zakt scheef weg

Door het neerslagtekort droogt de grond diep in de bodem uit. 'De ondergrondlagen waar het grondwater uitzakt, klinkt in. Waardoor eigenlijk het pand scheef wegzakt. We staan op de dijk en aan de andere kant zit de rivier. Door die droogte schuift het pand eigenlijk af, en daardoor ontstaan er binnen en buiten scheuren.' 
Van Veldhoven probeert te kijken hoe hij het monument aan de Vliegendijk kan behoeden voor nog grotere schade. Maar hoe, dat is een grote vraag. Inwoners en bedrijven zijn in eerste instantie namelijk zelf verantwoordelijk voor de gevolgen van overtollig grondwater of een lage grondwaterstand.

Zoeken naar oplossingen

Waterschap Vallei en Veluwe laat dan ook weten momenteel niks te kunnen doen voor dit individuele geval. 'Vanuit waterveiligheidsoogpunt is er vanuit ons geen belang. Wel zijn we met elkaar in gesprek en maaien we bijvoorbeeld het gras op de dijk naast de IJsselstroom niet te kort', aldus woordvoerder Bernoe Meier. 
Wasserij De IJsselstroom in vroeger tijden (tekst gaat verder onder de foto):
Wasserij De IJsselstroom in vroeger tijden.
Een Zutphens monument gaat ten onder aan de droogte. Dat de natuur en de dieren veel te lijden hebben van de droogte is bekend, maar ook gebouwen worden aangetast. Dat blijkt bij de IJsselstroom, een oude stoomwasserij die in 2013 volledig is gerestaureerd.
Het 'vernatten' van de uiterwaarden is volgens Van Veldhoven een mogelijkheid om zowel het pand, als de flora en fauna in het gebied te beschermen. Dat houdt in dat het water dat tijdens natte perioden in de uiterwaarden stroomt, moet worden vastgehouden. Maar vooralsnog heeft Rijkswaterstaat (beheerder van het water in de IJssel) daar nog geen plannen voor. 

Bewaren voor de toekomst

Zelf zou de architect de schade kunnen beperken door een nieuwe fundering. Een kostbare ingreep, die hem naar eigen zeggen minstens 1,5 ton gaat kosten. Met de schoorsteen erbij, misschien nog wel meer. 'Daar zou een bijzondere stutconstructie nodig zijn. Dat is een behoorlijke ingreep, voor mij onhaalbaar.' 
Van Veldhoven hoopt dan ook op financiële steun van overheden of organisaties. 'Omdat het een monument is zijn er ook mensen die zeggen: het moet bewaard blijven. Dan zou je eigenlijk moeten zeggen: kunnen we het samen met een organisatie doen? Daar hoop ik op.'
Tot op heden hebben de gemeente of de provincie echter nog niks toegezegd. De architect kan dan ook momenteel niks anders dan de weergoden smeken om beter weer. 'Ik ben hier aan de slag gegaan om het pand te bewaren voor de toekomst, en dat zal ik nu ook proberen.'

Zie ook: