Nieuws

Zin in Zondag | De dominee komt voorbij | Jan-Martin Berghuis

Baptistenpredikant Jan Martin Berghuis
Emancipatie van mijn hart.
Emancipatie van mijn hart.
Luister hier naar het fragment
Deze overdenking is ontstaan op een ongebruikelijke plek: op het toilet. Daar hangt bij ons thuis de Omdenken-scheurkalender, met elke dag een spreuk. Afgelopen woensdag 20 mei was het Annie M.G. Schmidt-dag. De spreuk van die dag was van haar afkomstig: “Als we willen emanciperen moeten we onze zonen opvoeden tot mensen in plaats van mannen. En onze dochters opvoeden tot mensen in plaats van vrouwen”. Vanochtend wil ik het kort met u hebben over de emancipatie van ons hart. In Mattheüs 20:1-15 spreekt Jezus daarover, in een gelijkenis over het Koninkrijk van God. “Het Koninkrijk van God is als..” en dan volgt een heel praktisch voorbeeld. Want het gaat ook over ons, nu, hier – wij als samenleving. In lijn met Gods nieuwe wereld moeten we onszelf heropvoeden tot (of emanciperen tot) … Luister maar mee.
Bijbellezing uit: Mattheüs 20:1-15 (Bijbel in Gewone Taal)
Het voorbeeld van de arbeiders
1 Jezus zei: ‘Dit voorbeeld leert je iets over Gods nieuwe wereld. Er is een man die een wijngaard heeft. Vroeg in de ochtend gaat hij op weg. Hij zoekt arbeiders om in zijn wijngaard te werken. 2 Hij spreekt een bedrag met hen af: het normale loon voor een dag werken. En hij stuurt ze naar zijn wijngaard. 3 Later die ochtend gaat de eigenaar van de wijngaard weer op weg. Hij ziet mannen op straat die nog geen werk hebben. 4 Hij zegt tegen hen: ‘Ga maar in mijn wijngaard werken. Ik zal jullie een eerlijk loon geven.’ 5 De mannen gaan aan het werk. Om twaalf uur en om drie uur ’s middags gaat de man opnieuw op weg. Weer stuurt hij de mannen die hij tegenkomt, naar zijn wijngaard. 6 Als de dag bijna om is, gaat de man nog één keer op weg. Weer ziet hij mannen op straat staan. Hij vraagt: ‘Waarom staan jullie hier de hele dag zonder werk?’ 7 De mannen antwoorden: ‘Niemand heeft ons vandaag werk gegeven.’ Dan zegt de man: ‘Ga maar in mijn wijngaard werken.’ 8 Als het avond is, zegt de eigenaar van de wijngaard tegen de man die zijn zaken regelt: ‘Roep alle arbeiders en geef ze hun loon. Betaal eerst de mannen die het laatst gekomen zijn. En als laatste de mannen die het eerst kwamen.’ 9 De mannen die maar kort gewerkt hebben, zijn dus het eerst aan de beurt. Zij krijgen het normale loon voor een dag werken. 10 De mannen die de hele dag gewerkt hebben, zijn het laatst aan de beurt. Zij denken: Wij zullen dan wel meer krijgen. Maar ook zij krijgen het normale loon voor een dag werken. 11-12 Met het geld in hun hand komen ze bij de eigenaar van de wijngaard. Ze zeggen: ‘Het is niet eerlijk! Die anderen hebben maar één uur gewerkt. Wij hebben de hele dag hard gewerkt in de hete zon. En nu krijgen zij evenveel als wij!’ 13 De eigenaar zegt tegen één van die mannen: ‘Beste vriend, ik heb jullie niet oneerlijk behandeld. We hadden toch het normale loon afgesproken? 14 Ga rustig naar huis met je geld. Ik wilde de mannen die het laatst kwamen, net zo veel geven als jullie. 15 Het is mijn geld. Ik mag ermee doen wat ik wil. Waarom zijn jullie jaloers als ik anderen goed behandel?’ 16 Zo zal het gaan in de nieuwe wereld. Mensen die nu het laatst komen, zullen dan vooropgaan. En mensen die nu het eerst komen, komen dan achteraan.’
Hier is veel over te zeggen. Maar mijn blik viel op het oog van de eigenaar van de wijngaard – daarmee wordt Jezus bedoeld. En op het oog van de arbeiders. Dat oog, datgene wat ze doen en zeggen, zegt iets over hun hart, hun motivatie, hun drijfveren. Die arbeiders staan ’s ochtends vroeg langs de kant van de weg te wachten op werk. Werk is leven, je hebt werk nodig om te overleven – er waren geen sociale voorzieningen. Sommigen worden ’s ochtends vroeg direct opgepikt om aan de slag te gaan in de druivenoogst, in de brandend hete zon. Anderen worden pas te elfder ure, voor het laatste uurtje werk, ingehuurd. Werk is leven. Hoe herkenbaar is dat? De coronacrisis laat dat ook blijken: we zijn acuut in financiële nood als de deur van je winkel of fabriek dicht gaat. Het water staat je aan de lippen. Werk is leven. Dat aan jou werk en inkomen gegund wordt raakt iets diepers: waardering, het recht te mogen leven. Zie hoe vorig jaar de boeren, het onderwijs en de zorg het Malieveld opgingen om hiervoor in staking te gaan. Uit dat ene zinnetje van die arbeiders die er ’s middags nog op werk staan te wachten klinkt dit door: “Niemand heeft ons vandaag werk gegeven”. Dat doet zeer.
Jezus komt daar op een merkwaardige manier voor die waardering op. Hij predikt een bijzondere emancipatie. De eigenaar van de wijngaard zorgt voor opschudding als hij aan het eind van de dag iedereen hetzelfde uitbetaald. Maakt niet uit hoeveel je gewerkt hebt. De werkers van de vroege ochtend stappen boos op hem af: “Dit is niet rechtvaardig!”. “O nee, dit was toch de afspraak met jou: 1 dagloon? Ben je jaloers?”, kaatst de eigenaar de bal terug. In het Grieks staat hier: “Waarom is je oog boos omdat ik goed ben?” Een uitdrukking van afgunst, egoïsme, negatieve instelling. Jezus overruled dat met een ander oog: het oog dat gunt, het oog dat goed is, het hart dat een ander wil waarderen. Jezus wil niemand laten staan – daarvoor nam Hij de uitdaging aan om naar de aarde te komen. Om te laten merken wat goed is: dat wil zeggen een overvloedig, niet te bevatten gunnen van leven. Een leven met God – een God die gunt dat je met Hem leeft. Leven met God die van je houdt en die je niet beoordeelt op economische maatstaven, maar op de status van: een geliefd mens te zijn, schepping van Hem. Een waardevol mens. Die ook zijn of haar waarde terug kan krijgen als het fout gegaan is in je leven – dat heet genade: en dat is een overvloedig geschenk, een gunst. Dat doet iets met je leven. Het maakt dat jezelf ook overvloedig wordt in het gunnen, in het waarderen van anderen. Door die waardering uit te spreken én te doen. Ik denk aan al die kappers en winkels die weer open gaan – waar wij zo lang op gewacht hebben. Overlaad ze met uw waardering. Betaal misschien zelfs meer dan gevraagd wordt. Beloon ze overvloedig, zelfs voor de knipbeurten die je gemist hebt. Zodat die ander God kan loven en prijzen. Dat is emancipatie van ons hart, dat is de emancipatie van Gods Koninkrijk!
💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip of opmerking voor de redactie? Stuur ons een bericht op 06 - 220 543 52 of stuur een mail: omroep@gld.nl!