Nieuws

Steeds vaker autobranden, hoe kan dat toch?

In de nacht van dinsdag op woensdag was het weer raak. In Arnhem-Zuid brandde een auto volledig uit, waarbij ook nog eens twee andere voertuigen beschadigd raakten. Het is de zoveelste autobrand van 2020. En telkens rijst de vraag: waarom doet iemand zoiets? Wij vroegen het een forensisch psychologe. © Ronald Heitink/Persbureau Heitink
ARNHEM - In de nacht van dinsdag op woensdag was het weer raak. In Arnhem-Zuid brandde een auto volledig uit, waarbij ook nog eens twee andere voertuigen beschadigd raakten. Het is de zoveelste autobrand van 2020. En telkens rijst de vraag: waarom doet iemand zoiets? Wij vroegen het een forensisch psychologe.
Mensen steken vaak auto's in brand als ze iets willen verhullen, er zelf beter van worden of gewoon troep willen maken, legt Lydia Dalhuisen van de Universiteit Utrecht uit. Ze deed onderzoek naar brandstichters.
'Opportunisten zijn oververtegenwoordigd bij autobranden', zegt ze. 'Het gaat bijvoorbeeld om criminelen die een vluchtauto in brand steken of mensen die de hun bestelauto laten afbranden en zo verzekeringsfraude plegen.' Jonge vandalen, bijna altijd jongens, plegen overigens het vaakst autobranden. 'Vaak heel impulsief', voegt Dalhuisen er aan toe. 'Ze willen stoer doen, maar hebben niet altijd in de gaten dat een brand snel kan escaleren.'

Maatschappelijke onvrede

Mogelijk speelt de laatste jaren ook een gevoel van maatschappelijke onvrede een grote rol, stelt de onderzoeker. 'Autobranden zie je veel in de slechtere wijken van grote steden.' Ze noemt het 'protestbrandstichting'. Het zou een schreeuw om politieke aandacht kunnen zijn. 'We hebben het slechter dan anderen, zie ons.'
Ook kan media-aandacht leiden tot meer autobranden, benadrukt Dalhuisen. 'Het kan een gevoel van macht geven als de brand op het nieuws is en jij weet wie het gedaan heeft.' Media-aandacht kan anderen bovendien op ideeën brengen. 'Soms staat er zelfs hoe een brand is aangestoken. Dat kan een aanzuigende werking hebben waardoor mensen dat gedrag gaan kopiëren.' 

Angst voor copycat-gedrag

De politie is vanwege die angst voor kopie-gedrag terughoudend met het verschaffen van details en cijfers over autobranden. 'De factor aandacht voor het fenomeen is er één om rekening mee te houden', zegt een woordvoerder.' Dus met enige zorg beantwoord ik dan ook de vragen van journalisten omdat dat weer brandstof kan zijn voor herhaling of copycat-gedrag.'
Volgens Dalhuisen komen autobranden landelijk vanaf 2016 steeds vaker voor. Maatschappelijke onvrede en copy-cat-gedrag zouden daar volgens haar oorzaken van kunnen zijn. 'Maar dat is niet wetenschappelijk aangetoond. Ik wil dat gaan onderzoeken.'
Cijfers duiden op stijging: Volgens Alarmeringen.nl is het aantal autobranden in Gelderland in 2019 fors toegenomen. In 2019 kwamen er bijvoorbeeld 81 meldingen van uitbranden in Nijmegen, in 2015 waren dat nog maar 29. Voor Arnhem geldt: 38 autobranden in 2015 en 77 in 2019. Cijfers van het centrum voor Verzekeringsstatistiek wijzen op een landelijke stijging. In 2018 ontvingen verzekeraars 4359 claims naar aanleiding van autobranden, 45 procent meer dan in 2014.