Nieuws

Je wordt aangereden door een politieauto, en dan?

De politiewagen drie fietsers schepte in Apeldoorn.
In amper een maand tijd vonden in onze provincie drie ongelukken plaats waarbij een politieauto was betrokken. Niet alle wagens voerden zwaailicht en sirene. Hoe wordt daarmee omgegaan? En wat mogen agenten wel en wat niet? We vragen het aan politiewetenschapper Jaap Timmer uit Apeldoorn. © Persbureau Heitink
ARNHEM - In amper een maand tijd vonden in onze provincie drie ongelukken plaats waarbij een politieauto was betrokken. Niet alle wagens voerden zwaailicht en sirene. Hoe wordt daarmee omgegaan? En wat mogen agenten wel en wat niet? We vragen het aan politiewetenschapper Jaap Timmer uit Apeldoorn.
Eerst even de ongelukken op een rij:
Op 19 december was het raak in Doetinchem. Een onopvallende politiewagen, mogelijk van een arrestatieteam, knalde op een personenauto, waarvan de bestuurder zwaargewond raakte. De politieauto was met spoed op weg naar een melding en voerde zwaailicht en sirene.
Op 2 januari in Apeldoorn reed een politiewagen zonder licht- en geluidssignalen, toen die drie fietsers schepte. De agent in kwestie was niet op weg naar een melding en deed regulier politiewerk. Onder de gewonden waren twee meisjes van 4 en 6 jaar oud.
Op 6 januari botste een onopvallende dienstauto in Ede op een personenauto. Volgens de bestuurder die lichtgewond raakte reed de politiewagen door rood, zonder zwaailicht en sirenes. De politie doet daar nog onderzoek naar.
Bekijk de video. De tekst gaat daaronder verder.
Een ongeluk met een politieauto? 'Daar wordt streng naar gekeken'

Meneer Timmer, wie onderzoekt een aanrijding met een politiewagen?

'Als er een gewonde is gevallen, zeker bij een ernstig gewonde of zelfs een dode, wordt er altijd onderzoek gedaan door de rijksrecherche. Dat is nodig om de onafhankelijk en partijdigheid goed te organiseren. Deze opsporingsinstantie valt rechtstreeks onder het Openbaar Ministerie (OM) en heeft niets met de politieorganisatie van doen. Dus ook niet met de politiemensen die erbij betrokken zijn. Bij het onderzoek krijgt de rijksrecherche ondersteuning van de dienst verkeersongevallenanalyse van een andere politie-eenheid. Als er strafbare feiten zijn gepleegd velt het OM een oordeel, maar ook de leiding van de eenheid waar de agent werkt.'

Politieauto's rijden weleens te hard of door rood, zonder zwaailichten en sirenes. Mag dat zomaar?

'Een politieauto is volgens de wet alleen een voorrangsvoertuig als die optische en geluidssignalen voert. Een burger heeft dan een zekere mate van verplichting om hem voorrang te verlenen. Dan mag de politie ook door rood rijden of spookrijden. Maar alleen als het veilig kan. Hij moet wel met aangepaste snelheid over een kruising rijden, want je kunt nooit zeker weten dat iedereen je ziet en hoort. Dat is de marge. Voert de politieauto geen optische of geluidsignalen, dan is het geen voorrangsvoertuig. Ook al zitten er streepjes op.'

Wat kun je als burger doen als je een politieauto zonder zwaailichten en sirenes door rood ziet rijden?

'Je kunt een klacht indienen. Dan komt misschien het verhaal dat ze er een goede reden voor hadden. Binnen de interne richtlijnen bestaat de mogelijkheid om harder te rijden zonder die signalen te voeren hebben. Maar je moet het wel altijd kunnen uitleggen in de organisatie, dat is heel belangrijk. Politiemensen doen het weleens om snel ergens te komen. Optische en geluidsignalen mogen ze alleen voeren als ze toestemming hebben van de meldkamer en die krijgen ze niet voor ieder incident. In een enkel geval doen ze de signalen niet aan of juist uit, om niet gehoord of gezien te worden. Bijvoorbeeld als ze ergens naartoe gaan voor een interventie.'
De politie heeft een wettelijke vrijstelling om van de verkeersregels af te wijken, als dat nodig is voor het werk. Daarin staat dat de ambtenaar van politie vrijstelling heeft van de bepalingen in het Reglement Verkeersregels en Verkeerstekens 1990. Dit betekent dat de politie bijvoorbeeld de maximumsnelheid mag overschrijden en mag doorrijden bij een rood verkeerslicht. Voorwaarden zijn onder meer dat de verkeersveiligheid niet in gevaar mag komen en het gebruik van de vrijstelling echt noodzakelijk is.

Sommige mensen hebben het gevoel dat agenten overal mee wegkomen. Is dat zo?

'De meeste politiemensen houden zich wel degelijk aan de wet- en regelgeving. Rijden ze te hard en worden ze geflitst of aan de kant gezet? Als dat in het belang van het onderzoek is, wordt de boete niet betaald. Maar is diegene toevallig met heel veel spoed op weg naar zijn meisje, dan staat hij niet in zijn recht en moet hij die prent zelf betalen.'

Als slachtoffers van een ongeluk met een politieauto naar de rechter stappen, maken ze dan kans?

'Als mensen ervan overtuigd zijn dat er een strafbaar feit is gepleegd, is het verstandig dat ze aangifte daarvan doen. Dan moet het OM daar iets mee doen. Als dat alsnog wordt geseponeerd, dus er geen vervolging komt, dan heb je als burger nog de mogelijkheid om een trapje hoger bij het Gerechtshof een klacht in te dienen en te eisen dat die zaak alsnog onderzocht wordt. Dat komt voor. Er zijn de afgelopen decennia verschillende politieambtenaren vervolgd en veroordeeld voor dodelijke ongelukken of ongelukken me zwaargewonden. Omdat ze niet deden wat ze hadden moeten doen: optische en geluidssignalen voeren. Of omdat ze veel te hard reden. Daar wordt echt wel streng naar gekeken.'
💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip of opmerking voor de redactie? Stuur ons een bericht op 06 - 220 543 52 of stuur een mail: omroep@gld.nl!