'Drama staat op netvlies', flatbewoners voelen zich nog altijd onveilig

Voor de ingang van de flat aan het Gelderseplein is de brand nog altijd het gesprek van de dag. Bewoners vertellen elkaar hun ervaringen en proberen zich in te leven in hetgeen zich hier, op enkele meters afstand heeft voorgedaan. Een bewoonster met een klein hondje verzucht: 'Het waren twee banken, allebei van nepleer. Spul dat al in de brand vliegt van een lucifer.'

Een nieuwe lift, een rooksensor, een meer alerte huismeester of een betere vluchtweg. Kan er concreet iets gedaan worden aan de gevoelens van onveiligheid, zoals die bestaat bij bewoners van de getroffen flat aan het Gelderseplein? Dat zijn de vragen die leven. Maar dat zijn ook de vragen die centraal staan bij het middagoverleg tussen de twee Arnhemse woningbouwcorporaties, die volop gebouwen in de wijk Immerloo beheren.

Het is een meeting die even 'tussendoor' zal moeten. Want op dit moment brengen medewerkers van Vivare volop bezoeken aan bewoners van de getroffen flat. Diezelfde bewoners kunnen zich daartoe vervoegen bij een inlooppunt dat de corporatie heeft ingericht op huisnummer 99 aan het Gelderseplein. Een post die op dit moment helemaal plat wordt gelopen, zo stellen aanwezigen.

Ook bezoekt Vivare-directeur Angenent flatbewoners persoonlijk. Sommigen zijn met rookschade blijven zitten. Anderen hebben moeite met het nemen van alle trappen naar hun woning, zolang geen noodlift is geïnstalleerd.

Boven alles is er de schrik om wat het gezin is overkomen die vast kwam te zitten in de lift. Vader Raymond en zijn zoon Jelle kwamen om en moeder Kim en dochter Romy liggen nog altijd in het ziekenhuis. Sommigen hebben met eigen ogen gezien hoe de brandweer de gezinsleden aantrof in de lift.

Zie ook: Familie slachtoffers flatdrama geliefd in buurt: 'Ik bel steeds maar krijg geen gehoor'

Hans van Heijningen is hulpverlener bij Stichting Achter de Voordeur. 'Wij zijn gisteren allemaal woningen langsgegaan om te kijken of mensen hulp nodig hebben. Dan merk je wel dat de emoties heel hoog zitten. Veel mensen hebben het drama gezien, omdat ze op de galerij waren gaan staan vanwege de brand en toen zagen dat het gezin uit de lift werd gehaald. Dat staat op hun netvlies en dat laat ze niet maar zomaar los. Veel bewoners willen ook weg naar een andere woning. Ze vinden het gebouw onveilig. Ze klagen al langer en dit is de druppel die de emmer doet overlopen.'

Het is volgens Van Heijningen heel wrang dat de lift al op de nominatie stond om vervangen te worden. Volgens de hulpverlener is Slachtofferhulp inmiddels aangehaakt en komen er bijeenkomsten waarin bewoners hun emoties en zorgen kunnen delen. 

Veiligheidsexperts maakten donderdag al bekend dat Vivare zich vermoedelijk aan alle veiligheidsbesluiten heeft gehouden, zoals die gelden voor een relatief oud gebouw als de galerijflat in de wijk Immerloo.

Jeroen Jansen van Brandveilig Nederland spreekt van een ongelukkige samenkomst van omstandigheden. 'Je moet onderscheid maken tussen nieuw- en oudbouw. Voor oudbouw, zoals de flat aan het Gelderseplein, gelden de veiligheidsvoorschriften zoals die zijn opgesteld in de periode dat de bouw van het pand gerealiseerd is. We noemen dat het Bouwbesluit. Daarin staan voorwaarden waaraan het gebouw moet voldoen, maar bijvoorbeeld niet waar de lift aan moet voldoen, want de lift valt niet onder de brandveiligheidseisen. In de loop der jaren zijn de veiligheidseisen voor dergelijke gebouwen wel opgekrikt, maar veelal pas wanneer een woningbouwcorporatie besloot tot renovatie.'

Woningbouwcorporatie Vivare was al bezig met een renovatie van het flatgebouw aan het Gelderseplein. Tot de dag van oud en nieuw functioneerde er nog een ouderwets liftsysteem, waarin bijvoorbeeld geen extra veiligheidscabine was ingebouwd. Ook vragen bewoners zich af welke kant zij op moesten, omdat de vluchtroute hen via het brandende trappenhuis leidde.

Zie ook: Woede bij bewoners na Arnhemse flatbrand: 'We zaten als ratten in de val'

Directeur Angenent noemde dat in een reactie tegenover Omroep Gelderland op donderdag een van de belangrijkste punten waar zijn corporatie de komende tijd naar gaat kijken. Ook hij benadrukte dat het een feit is dat de woningbouwcorporatie op dit punt, ondanks dergelijke klachten, alle voorschriften heeft nageleefd.

Was de brand - en het daarop volgende menselijke drama - dan voorkomen geweest als er wellicht 'modernere' brandvoorschriften hadden gegolden? 'Zo kun je dat niet stellen', legt Jeroen Jansen uit. 'Wat zich hier heeft voorgedaan is een situatie waarbij iemand een bank heeft geplaatst bij de liftschacht. Dat die bank in brand is gevlogen is iets waar het gebouw niet op berekend is. Zoiets is in feite een calamiteit, zoals die zich ook elders zou kunnen voordoen. De liftschaft is pas veilig als er helemaal geen spullen staan.'

Vivare was, zo gaat het verhaal, al van plan om de huidige lift te vervangen. Bij een andere, soortgelijke flat in Immerloo is dat al gedaan. De lift in de flat aan het Gelderseplein was voorzien van enkel een alarmknop, waarmee er binnen het gebouw een noodsignaal af ging.

In de 'Arnhemse' flats in de wijk van die andere woningbouwcorporatie - Volkshuisvesting - zijn de liften inmiddels gerenoveerd. De liften hebben nu een intercom die verbonden is met een medewerker van de liftleverancier. Ook bevatten de cabines een extra kooi, waardoor in geval van brand de inzittenden nog enige tijd tegen brand beschermd zouden zijn. 

Verder heeft Volkshuisvesting inmiddels bij ongeveer vierduizend woningen in dergelijke flats rookmelders uitgedeeld. Een project dat de komende tijd nog verder 'uitgerold' gaat worden. De woningbouwcorporatie heeft twaalfduizend van dergelijke appartementen.