Nieuws

Boze boeren en stikstof? Hier gaat het om

Archiefbeeld
Honderden protesterende boeren voor het provinciehuis, trekkers op de snelweg naar Den Haag, nieuwe protesten in aantocht. Waarom zijn de boeren boos? Wat is stikstof en wat gaat er nu gebeuren? Voor wie het gemist heeft: zes vragen en antwoorden over stikstof.
ARNHEM - Honderden protesterende boeren voor het provinciehuis, trekkers op de snelweg naar Den Haag, nieuwe protesten in aantocht. Waarom zijn de boeren boos? Wat is stikstof en wat gaat er nu gebeuren? Voor wie het gemist heeft: zes vragen en antwoorden over stikstof.

1. Wat is stikstof eigenlijk?

Onze lucht bestaat voor 78 procent uit stikstof. Een kleur- en reukloze gas dat overal om ons heen is, aldus het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Stikstof is op zich niet gevaarlijk. Tenzij het een verbinding aangaat met andere stoffen. De uitlaatgassen van onze auto's en industrie veroorzaken bijvoorbeeld stikstofoxide. De uitstoot van veeteelt reageert ook met stikstof in de lucht. Ammoniak is daarvan het resultaat. Beide stoffen zijn schadelijk voor mens en milieu. 

2. Hoe schadelijk is het?

Stikstof wordt op allerlei plekken uitgestoten: in het verkeer, in de landbouw en bij de bouw van woningen. Het stijgt op en daalt ergens anders weer neer. 
Iemand met longklachten of astma kan last hebben van te veel stikstofoxide in de lucht. Door te veel stikstof kan grond verzuren, zoals op de Veluwe, waar de eiken te maken krijgen met een te grote onbalans van stoffen.
Luister naar Wim de Vries van de Wageningen Universiteit over de stikstofproblematiek

3. Waarom is er juist nu gedoe over stikstof?

De Raad van State, het hoogste rechtsorgaan in ons land, bepaalde in mei 2019 dat het bestaande Nederlandse stikstofbeleid niet voldoende is om Natura 2000-gebieden te beschermen. Het ‘Programma Aanpak Stikstof’ (PAS) dat Nederland hanteerde, was in strijd met de Europese natuurbeschermingsregels, aldus de Raad. 
Een weg aanleggen, een stal uitbreiden of de bouw van een woonwijk starten gaat sinds de uitspraak niet meer zo maar. Want een 'stikstofcompensatieplan' dat vroeger voldeed, is niet meer genoeg. Duizenden projecten liggen nu stil. De zaak bij de Raad van State was overigens aangespannen door Nijmeegse milieu-activist Johan Vollenbroek, oprichter van Mobilisation for the environment (MOB). Hij vreest dat Nederland over twintig jaar geen natuur meer heeft als we doorgaan met het uitstoten van te veel stikstof. 

Lees hier: In de ban van de stikstof. Daarin legt ecoloog Arnold van den Burg uit waarom de eiken niet meer te redden zijn.

4. Zijn de boeren nou echt de grootste veroorzaker?

Ja, zegt het RIVM. Van al het stikstof dat neerdaalt, was 46 procent in 2018 afkomstig van de boerensector. 
Maar consumenten mogen zich ook achter de oren krabben: Nederlandse huishoudens zijn samen goed voor 6,1 procent van de uitstoot. Dat is meer dan het verkeer, de scheepvaart en de industrie bij elkaar. 
De boeren zijn het overigens niet eens met de meting van het RIVM. Volgens hen ligt de uitstoot anders. Daarom trekken ze woensdag in hun trekkers naar het RIVM gebouw in De Bilt. Er wordt een massale opkomst verwacht. 

5. Waarom zijn de boeren boos?

Een commissie stelde voor boerenbedrijven uit te kopen of te saneren om zo de veestapel te verminderen. D66 stelde zelfs voor de veestapel te halveren en haalde zich daarmee de woede van de boeren op de hals. Veel boeren zien dan geen toekomst meer voor hun bedrijven. 
Ze vinden dat het kabinet hen als zondebok gebruikt. De boeren voelen zich mikpunt van aanpassingen van het Nederlandse stikstofbeleid. Eind september trokken de boze boeren naar Den Haag. Maandag stond de Markt in Arnhem bomvol trekkers en boze boeren. Woensdag 16 oktober wordt wederom een groot boerenprotest verwacht. 
De Gelderse stikstofregels werden maandag opgeschort. Gelderse gedeputeerde Peter Drenth maakte dat bekend na een gesprek met landbouworganisatie LTO. Dit tot grote verbazing van Gelderse coalitiepartijen GroenLinks, VVD en de PvdA. Vooral omdat het beleid dat Drenth opschortte nog geen week oud is. 
Minister Ferdinand Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) zei dat hij niet gelooft dat provinciebesturen zijn gezwicht zijn voor intimidatie door protesterende boeren. Het zou volgens hem 'indruisen tegen de beginselen' van onze rechtstaat als geweld op die manier zou lonen.
💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip of opmerking voor de redactie? Stuur ons een bericht op 06 - 220 543 52 of stuur een mail: omroep@gld.nl!