'Veel Gelderse tehuizen in misstandenrapport jeugdzorg is toeval'

'Er is geprobeerd om een zo goed mogelijke, willekeurige steekproef uit het land te nemen. Maar in het oosten en zuiden van het land waren er traditioneel gezien altijd veel instellingen. Dat komt denk ik door de natuur en de ruimte die er was', aldus de voorzitter. 'Ook veel kinderen uit het westen kwamen naar Gelderland.'

In het rapport worden meerdere Gelderse instellingen genoemd. In de studie naar tehuizen komen zelfs vijf van de zeven onderzochte instellingen uit Gelderland. Het gaat om de Zusters van de Goede Herder (Velp), Vereniging Tot Steun van het Verwaarloosde Kind (Apeldoorn, Epe en Doesburg), Kinderdorp Neerbosch (Nijmegen), jongensinternaat Nederlandsch Mettray (Eefde) en Jongenshuis Hoenderloo.

Een aantal gruwelijke details komt naar voren in het onderzoek. In Kinderdorp Neerbosch in Nijmegen werden bijvoorbeeld duimen tussen de deur geklemd, kregen kinderen beschimmeld eten, maar ook seksueel geweld kwam voor. 

De onderzoekscommissie onderzocht het geweld in de Nederlandse jeugdzorg in de afgelopen zeventig jaar. Door aanhoudende bezuinigingen en de steeds complexere problematiek van kinderen in de jeugdzorg, is het ook nu nog moeilijk om de onderlinge veiligheid te garanderen, zegt de commissievoorzitter.

'Tegenwoordig kom je niet zomaar in een instelling terecht, dan moet er echt wel wat aan de hand zijn. En met alle geldtekorten er nog bij, dan gaat er dan veel mis.'

De hoogleraar doelt daarbij voornamelijk op geweld tussen kinderen. 'Er is wel een verschuiving te zien in het type geweld', legt hij uit. In de jaren 50 en 60 ging het vooral om de harde hand van volwassenen richting kinderen. 'Nu is dat meer verschoven naar onderling geweld tussen leeftijdsgenoten.' Maar, zegt de hoogleraar, ook dat is een verantwoordelijkheid van de zorginstellingen.

De commissie schat dat 1 op de 10 personen die ooit in de jeugdzorg verbleven, vaak tot zeer vaak geweld meemaakte. Het onderzoek gaat terug tot 1945. Jeugdzorg Nederland en het kabinet hebben inmiddels excuses aangeboden voor het feit dat ze onvoldoende bescherming hebben geboden. Het kabinet gaat samen met de slachtoffers 'onderzoeken welke vormen van erkenning passend zijn'.