Wie lust er een adder?

De adder is te herkennen aan zijn typische zigzagstreep over de rug en de verticale spleetpupillen. Een volwassen adder wordt zo'n 35 tot 75 centimeter lang. Reptielendeskundige Erik Drent van IVN houdt al 10 jaar bij hoe het gaat met de reptielen in de natuurgebieden rond Ugchelen. Laurens is met hem mee op pad. Het duurt niet lang voordat ze oog in oog staan met een adder.

De slang die Erik en Laurens tegenkomen is zwanger en zal later dit jaar zo'n 4 tot 20 jongen krijgen. Het addervrouwtje eet niet tot de jongen zijn geboren. Ze besteedt de dagen vooral aan zonnebaden. Die warmte is belangrijk voor de eieren die zich in het lichaam van het addervrouwtje ontwikkelen. In augustus of september worden de jongen geboren, nadat ze in het lichaam van de moeder al uit het ei zijn gekropen.

Adders overwinteren onder de grond. Ze kruipen weg in konijnenholen of in holtes tussen wortels van bomen. Om de winter te kunnen overleven is het belangrijk dat de holen vorstvrij zijn. Als de dieren in het vroege voorjaar hun winterverblijf verlaten, worden ze regelmatig in grote groepen aangetroffen rond de winterverblijven. Ook nu speelt de warmte van de zon een cruciale rol. De mannetjes hebben warmte nodig om de spermacellen te laten rijpen. Dit wordt spermatogenese genoemd. 

Met een rituele dans bepalen de addermannen wie met het vrouwtje mag paren. De slangen richten zich op en strengelen zich om elkaar heen. De kemphanen proberen elkaar tegen de grond te drukken. Zie het als een soort armpje drukken. Het sterkste mannetje wint uiteindelijk het recht om te paren. De winnaar heeft het vrouwtje dan nog niet niet voor zichzelf. Om de kans op nageslacht te vergroten, paart een addervrouwtje met meerdere mannetjes.

Laurens en Erik vallen met hun neus in de boter. Verderop komen ze een andere adder tegen die eveneens een zonnebad neemt. Dit vrouwtje is niet zwanger, maar kan om een andere reden de warmte goed gebruiken. Erik legt het uit.

De adders in ons land zijn giftig, maar normaal gesproken niet agressief. De dieren zijn schuw en zullen bij de minste of geringste verstoring wegkruipen. Verstoring van het leefgebied is volgens Erik Derks een van de redenen waarom de adderpopulatie onder druk staat. Het is belangrijk om de slangen met rust te laten en honden aangelijnd te houden. Een andere grote bedreiging is de verdroging en versnippering van hun leefgebied. Hoe goed het gaat met de adderpopulaties, verschilt sterk van plek tot plek.

Adders eten vooral muizen, hagedissen en vogeltjes. Ook kleine konijnen en eieren staan op het menu van de slang. Na een maaltijd kan een adder enkele maanden zonder voedsel. De slang zelf is ondanks zijn prooi een geliefde prooi voor veel dieren. Denk hierbij aan (roof)vogels, maar ook marters, zwijnen en dassen verschalken als ze de kans krijgen een adder. Zelfs egels lusten een addertje op zijn tijd. Dankzij de stekels van egels kan de slang zich moeilijk verdedigen. Mocht een slang toch succesvol van zich afbijten, dan is een egel zeer goed bestand tegen het gif van de adder.

uitenGewoon Radio is iedere zondagochtend tussen 7.00 en 10.00 uur te beluisteren in het programma Zin in Zondag op Radio Gelderland.