Zin in Zondag | De dominee komt voorbij | Jan-Martin Berghuis

Luister hier naar het fragment

Bijbellezing uit: 1 Samuël 8:10-17 (Bijbel in Gewone Taal)

Toen ging Samuël naar de mensen toe die een koning wilden hebben. Hij vertelde hun alles wat de Heer gezegd had. Hij waarschuwde hen voor de rechten die een koning heeft. Samuël zei: “Een koning zal jullie zonen dwingen om soldaat te worden. Hij zal sommigen van hen dwingen om op strijdwagens of paarden te rijden. Anderen moeten de koning beschermen. Weer anderen moeten op zijn land werken en zijn koren maaien. De koning zal jullie dochters dwingen om voor hem te werken. Zij moeten koken en bakken, en zalf voor hem maken. Een koning zal jullie beste akkers, wijngaarden en olijftuinen afpakken. Hij zal die allemaal aan zijn dienaren geven. Jullie moeten een tiende deel van de oogst van het land en de wijngaarden aan de koning geven. Dat zal hij aan zijn belangrijkste ambtenaren en andere dienaren geven. Jullie beste slaven, slavinnen en arbeiders zal hij zelf in dienst nemen. En hij zal een tiende deel van al jullie schapen en geiten willen hebben (..)”.

Het is weer zover. We zitten vlak voor de deadline. Vòòr 1 mei moet iedereen zijn aangifte inkomstenbelasting 2018 hebben ingediend. Menigeen raapt in deze laatste dagen voor de deadline koortsachtig zijn of haar jaaropgaven, bonnetjes, aftrekposten en andere relevante cijferpapiertjes bij elkaar. Boekhouders, hulpvaardige buren en rekenmachines draaien overuren.

En als je dan aan het eind van de streep ziet wat je moet betalen…. Toegegeven, ik heb ook weleens gekookt van woede als ik zo’n blauwe enveloppe opende. Als zzp-er krijg je vaker zo’n uitnodiging om de centenhonger van de Belastingdienst te stillen. Het houdt nooit op. “Stelletje rovers, graaiers, onnavolgbare rekenmeesters. Waarom is het belastingsysteem zo ingewikkeld dat ik een boekhouder nodig heb? Waarom zijn aanslagen door een computersysteem uitgespuugde papiertjes, zonder dat er iemand een beetje menselijk rekening houdt met mijn persoonlijke situatie? En vooral ook de vraag: waarom betaal ik zo veel? Waar is dat voor nodig?”

Toen het volk Israël een koning wilde, waarschuwde God via de profeet Samuël wat dat zou betekenen. Tot dan toe had men zich gered met priesters, profeten, lokaal bestuur en rechters. Nee, het volk wilde nu een échte koning – net als de omliggende volken. In het bijbelgedeelte dat we gelezen hebben houdt Samuël het volk de consequenties voor. Rondom de koning ontwikkelt zich een heel overheidsapparaat – daar heb je vakmensen en een leger voor nodig, die moeten allemaal te eten hebben en betaald worden. En dus: belasting betalen. Hier wordt o.a. genoemd: een tiende deel van de oogst en van het vee is voor de koning. In onze tijd zijn die tarieven inmiddels flink gestegen. Maar goed, met de 40-50% van mijn verdiende centjes onderhoud ik wel een of meerdere ambtenaren en betaal ik mee aan dingen die wij zo vanzelfsprekend vinden: onderwijs, zorg, wegen en groen, stedenbouw, bestuur en recht en gratis festivals en koningsdagen. En nog veel meer. Voor niets gaat de zon op. Je betaalt, maar krijgt er ook iets voor terug! Ja, ook deze uitzending van Omroep Gelderland – mede mogelijk gemaakt door uw belastingcentjes.

Deze week hoorde ik Jort Kelder, journalist en televisiepresentator, op de radio zeggen dat hij binnenkort zijn belastingaangifte weer openbaar zal maken. Die van 2017 staat op internet: Jort betaalde toen €223.000 aan belasting. “Belasting is mijn contributie aan de samenleving”, zegt hij vrolijk, “mijn duit in de publieke collectebus”. Het is maar hoe je het bekijkt. Maar ik vind het verfrissend.

Zo ben ik het ook maar gaan zien bij elke belastingbetaling. Ik mag er iemand mee zegenen, ik mag er goed mee doen. Het is mijn bijdrage aan de samenleving – en daar ben ik trots op. Ik kies ervoor om daar positief over te zijn. Natuurlijk gaat er weleens iets mis. Maar het is zo makkelijk om als verzuurde toeschouwer aan de zijlijn te gaan staan mopperen op de overheid. Is het niet des te meer een uitdaging om deelnemer te zijn?

In de eerste brief van de apostel Paulus aan Timotheüs draagt Paulus ons op: “Bid ook voor koningen en machthebbers, zodat we in vrede kunnen leven. Dan kunnen we God eren en krijgen we respect van andere mensen” (1 Tim. 2:2)

Ik zou daaraan toe willen voegen: betaal je belasting met vreugde en laat dat geld voor de samenleving tot zegen zijn. Bid dat het zo mag uitwerken. Dit kan jij doen: vul je belastingaangifte in, bid, geef en wees vrolijk!