Achterhoek

Orientalis: onzekere toekomst, maar wel honderd jaar turbulente geschiedenis

Jezus van het kruis, Heiligland Stichting
Jezus van het kruis, Heiligland Stichting © Omroep Gelderland
HEILIG LANDSTICHTING - De gemeenteraad van Berg en Dal buigt zich donderdagavond over de onzekere toekomst van museumpark Orientalis in Heilig Landstichting. Dat weerhoudt het park er niet van om tot eind oktober haar eeuwfeest te vieren met een expositie over de eigen geschiedenis.
‘Wandel door 100 jaar geschiedenis van Heilig Landstichting’, is de expositie gedoopt. In het hoofdgebouw krijgen bezoekers aan de hand van objecten, foto’s en filmbeelden een goed beeld van hoe het ruim 100 jaar geleden begon en wat sindsdien allemaal gebeurde.
<em>Dat hoofdgebouw waar de expositie is ingericht is een bijzonder verhaal op zich. Er werd in 1932 aan begonnen en het had de grootste Heilig Hart-basiliek van Europa moeten worden met een capaciteit van 17.000 gelovigen. Maar de crisistijd van de jaren '30 zorgde voor geldgebrek. De bouw is nooit verder gekomen dan een atrium met een voorportaal.</em>
Tekst gaat verder onder de foto
De grootste Heilig Hart-basiliek van Europa die nooit voltooid werd, nu hoofdgebouw van Orientalis (foto: Omroep Gelderland)

Idee na een bezoek aan het Heilig Land

Het is een eeuw met hoogte- en dieptepunten voor het museum, waarin ook het uitsluitend christelijke karakter van het museumpark gaandeweg werd verlaten door meer aandacht te besteden aan het jodendom en de islam.
Kunstenaar Piet Gerrits is in alle opzichten de geestelijk en artistiek vader van de Heilig Landstichting. In 1905 brengt hij samen met priester Arnold Suys en architect Jan Stuyt een bezoek aan het Heilig Land Israël. Die reis vormt voor het drietal de inspiratie om de ‘Heilig Landervaring’ naar Nederland te brengen. In 1912 opent het toen nog bescheiden museum zijn deuren.
Kijk hier naar een korte reportage over de geschiedenis van het park (tekst gaat verder onder de video)

Van 120.000 bezoekers naar zorgen

Om het museum te kunnen betalen is een deel van de beschikbare grond verkocht, waarop het dorpje Heilig Landstichting werd gesticht. Verder werd de Rooms-Katholieke Begraafplaats Heilig Land Stichting ingericht. Die was oorspronkelijk onderdeel van het museum, maar ligt nu buiten de omheining van het museumpark.
Op de begraafplaats ligt nog een gedeelte uit het oorspronkelijke museum, zoals de hemelvaartskoepel, een calvarieberg met kruisweg en het graf van Jezus. Achter dit lege graf werd later de geestelijk en artistiek vader van het park, Piet Gerrits, begraven.
Tekst gaat verder onder de foto's
Hemelvaartskoepel (foto: Omroep Gelderland)
Calvarieberg (foto: Omroep Gelderland)

Ontkerkelijkte 21ste eeuw

Het museumpark komt niet ongeschonden uit de Tweede Wereldoorlog en er volgt een periode van dertig jaar waarin alle financiële middelen vooral moeten worden aangewend om de oorlogsschade te herstellen. De jaren tachtig en negentig trekt het museum 120.000 bezoekers per jaar.
Maar in de ontkerkelijkte 21ste eeuw loopt het aantal bezoekers terug. Het museum probeert van alles om het tij te keren. Zoals genoemd worden het jodendom en de islam omarmd. Het Arabisch dorp wordt geopend en het museum krijgt een nieuwe naam: Orientalis.

Oplopende kosten

Helaas kunnen alle pogingen tot groei van het bezoekersaantal een tijdelijke sluiting niet voorkomen. In 2012 opent het park opnieuw zijn deuren. Er komen tegenwoordig weer meer bezoekers. De meesten tijdens het Feest van Licht rond de kerstdagen. Maar het zijn er lang niet genoeg om de kosten te dekken.
En die kosten zijn er. Het park heeft groot onderhoud nodig. Je kunt het niet zomaar met een bulldozer tegen de vlakte schuiven, want er staan liefst dertig Rijksmonumenten op een kluitje op dat kleine stukje Gelderse grond. Die zien er uit als de gebouwen in het Midden-Oosten, maar zijn ook zodanig gebouwd dat ze niet bestand zijn tegen de gesel van het Hollandse weer.

Subsidie op subsidie

Dus is er vaak een beroep gedaan op subsidie van overheden om Orientalis te redden van de ondergang. En nu weer. Er ligt een plan voor een investering van bijna drie miljoen euro in het park, op te brengen door overheden en fondsen. Maar de plannen stuiten op weerstand en het is nog maar zeer de vraag of er (voldoende) geldschieters over de brug komen.
Mede geïnspireerd door Disney moet er op termijn van alles toegevoegd worden aan het park, zoals een hotel, een bed and breakfast, wellness, horeca, een festivalberg, 8 villa's op de parkeerplaats, 40 vakantiehuisjes en een glamping. Niet verstandig, niet doen, zeggen de tegenstanders.
Kijk hier naar een reportage over de plannen:

Zie ook: