Nieuws

De kunst van leven volgens Femke: 'Armoede zit in je hoofd'

Femke (52) woont met haar dochter in één van de flats in achterstandsbuurt Immerloo II in Arnhem. Ze weet hoe armoede en schulden je naar beneden trekken. Maar Femke wilde omhoog. Een creatief overlevingsplan houdt haar op de been. Al is het altijd oppassen. © Omroep Gelderland
ARNHEM - Femke (52) woont met haar dochter in één van de flats in achterstandsbuurt Immerloo II in Arnhem. Ze weet hoe armoede en schulden je naar beneden trekken. Maar Femke wilde omhoog. Een creatief overlevingsplan houdt haar op de been. Al is het altijd oppassen.
door Jenda Terpstra 
'Ik heb het onder controle nu. Ik heb niet veel. Maar arm? Dat woord gebruik ik niet.' Femke, met kort blond haar en een blauw pak van het merk Claudia Sträter, haalt twee bekers koffie uit de keuken. Ze gaat aan haar eettafel zitten. Vanuit haar stoel heeft ze uitzicht tot aan Nijmegen.
Aan haar lichte huiskamer met opgeknapte meubels en visgraat houten vloer zie je niet dat Femke op het randje van armoede leeft. Totdat je beter kijkt. Gordijnen zijn er niet. De keuken kon al jaren geleden een likje verf gebruiken. Haar meubels en haar kleding, alles wat je ziet heeft ze gekregen. Of voor een habbekrats gekocht. Maar arm of zielig, dat is ze beslist niet. 

Deurwaarders

De financiële problemen begonnen jaren geleden met verkeerde keuzes en een scheiding. Aan die tijd denkt ze liever niet terug. Door de scheiding ging het licht in haar hoofd weer aan, zegt ze. 'Maar mijn 17-jarige dochter en ik weten inmiddels wat armoede is.'
Bekijk hier de reportage over Femke
'Armoede gaat in je hoofd zitten'
Armoede heeft een gezicht. Het zijn voor haar de deurwaarders die van God los zijn. Die aanbellen en beslag leggen op het minimale dat je hebt om van te eten. Het zijn de verjaardagen waar je niet meer heen durft omdat je geen cadeautje kan kopen. 
(tekst gaat door onder de foto's)
Foto: Omroep Gelderland 
Femke weet nu dat mensen met hoge schulden bij de zorgverzekeraar geen aanvullende zorgverzekering mogen afsluiten. Daardoor krijgt ze de fysio niet vergoed. Terwijl ze chronisch ziek is. Ze kent het gevoel dat de financiële puzzel op een dag te ingewikkeld wordt. 'Want schulden worden doorverkocht. Dan staat er opeens iemand aan je deur van een bedrijf dat je niet kent. Hij wil nu geld zien, maar dat heb je niet.'

Brievenbus

Dan komt het moment dat je de strijd verliest. De brievenbus laat je dicht, de voordeur op slot. Slecht nieuws heb je genoeg gehad. Je isoleert jezelf en zakt steeds verder weg. Je betaalrekening wordt geblokkeerd. De strijd is verloren. 
Maar zo ging het bij Femke niet. Ja, ze kent het moment dat ze haar post niet meer openmaakte. Een nare tijd. 'Maar dan komt de dag dat je zegt: genoeg. Ik maak die brievenbus open en ga instanties bellen. Ik pak dit aan en ik kom eruit. Iedereen heeft problemen en dit zijn die van mij.' Dat is het moment dat het licht weer aangaat. Dan ga je omhoog. 

Creatief plan

Na die tijd bedacht Femke een creatief plan om te overleven. 'Ik gebruik 's avonds nooit verwarming, maar kaarsen. Die verlichten je huiskamer en verwarmen het met zeker twee graden. Dat scheelt jaarlijks enorm in energiekosten.' Als het toch koud is pakt ze een trui en een dekentje.  
Ze doucht iedere dag kort. Wasmiddel maakt ze zelf. Groenten haalt ze uit haar moestuin achter het huis. Dat is goed voor de sociale contacten, leuk om te doen en het levert je eten op. Zo doet ze vrijwilligerswerk met kinderen, zit in het ‘prikteam’ waarmee ze de wijk afvalvrij maakt en loopt met haar hondjes.
Verjaardagen zegt ze niet meer af. ‘Van sociaal contact word je blij’, zegt ze. Dus dat is heel belangrijk. 'Ik zeg dat ik graag kom, maar geen cadeautje kan kopen. Je schaamt je wel, maar daar moet je je overheen zetten.' Wat blijkt? Mensen vinden het vaak niet erg. Ze willen gewoon dat komt. 

Financiële puzzel

Ieder jaar maakt ze een financieel overzicht.‘Dan zie je wat er komen gaat.’ Vijf euro per maand besparen lijkt niet veel, maar op jaarbasis is het toch iets. Bezuinigen is goed, maar kwaliteit van leven is ook belangrijk. 'Je moet je mens blijven voelen.' 
Foto: Omroep Gelderland 
Daarom zijn er ook dingen niet wegbezuinigd. Zoals haar telefoon. 'Het is mijn connectie met de buitenwereld.' Groot misverstand volgens Femke is dat mensen in armoede niets hebben. 'Dat is niet zo. Je moet alleen constant keuzes maken.' Een terrasje pakken, dat gaat dus niet. Ze is heel blij met haar vangnet. 'Het idee dat je op familie of vrienden kunt terugvallen is ontzettend belangrijk als je krap zit.'
Sinds Femke besloot dat ze omhoog moest, gaat het beter. Haar systeem houdt haar in leven. Ze betaalt vrijwillig haar schulden. Deurwaarders laat ze nu zelfs binnen. ‘Ik verstop me niet langer. Ik zeg, pak maar wat je pakken kan, maar geld heb ik niet.’ Negen van de tien keer gaan ze met lege handen de deur uit.

Kunst van leven

Natuurlijk schiet ook Femke weleens in de stress. Vooral als het anders loopt dan gepland en een potje eerder leeg is. De buurt waar ze woont, Immerloo II, en dat ze op een kluitje woont met andere mensen in financiële problemen, daar baalt ze weleens van. 'Dan zie ik het grofvuil beneden liggen en denk ik: gadver, ik leef op een vuilnisbelt'.'
Soms mist ze haar oude leven wel. In de tijd dat ze alles had, een inkomen en een koophuis, ging ze graag uit eten. Dat kan niet meer. Toch zit Femke niet bij de pakken neer. 'Armoede zit in je hoofd. Je moet er niet aan toegeven, want dan zak je weg.' De kunst volgens Femke is je rijk voelen met wat je hebt. 'Denken aan wat niet realistisch is, maakt je pas écht arm.'
Zo geniet ze ondanks de hoge schulden van het leven. 'Ik maak er wat van.'
 

Serie 'De armste buurt van Gelderland'

Verslaggever Jenda Terpstra liep de afgelopen weken mee in de Arnhemse buurt Immerloo II: een buurt met zes hoogbouwflats en winderige galerijen waar veel mensen op de armoedegrens leven. Wie zijn de bewoners? Merken zij iets van de economische bloei? Wat betekent het om in deze tijd in armoede te leven? Vandaag de laatste verhalen van deze drie-daagse serie op het web, radio en televisie. Een volledig overzicht vind je in het dossier 'Armste buurt van Gelderland'. 
Reacties en tips kun je sturen naar jterpstra@gld.nl
💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip of opmerking voor de redactie? Stuur ons een bericht op 06 - 220 543 52 of stuur een mail: omroep@gld.nl!