Dit doet Burgers' Zoo als de dierentuin wordt bedreigd door een natuurbrand

Het dierenpark werkt sinds vorig jaar actief samen met het Openluchtmuseum en de hulpdiensten. 'Er is afgelopen maanden gewerkt aan een gezamenlijk noodplan, voor het geval dat. Dat is juist nu belangrijk, want de meeste natuurbranden komen in deze tijd het jaar voor', vertelt Sandra Brandts van het dierenpark. Zij is KAM-coördinator en dat betekent dat ze onder meer verantwoordelijk voor de veiligheid van bezoekers, medewerkers en dieren.

Vorige week nog brandde op enkele kilometers afstand van Burgers' Zoo een groot stuk heide af bij Schaarsbergen. 'Die brand liet nog maar eens zien hoe belangrijk en actueel het thema is. Vijf kilometer lijkt misschien ver weg, maar met een ongunstige wind is ons park zo bereikt. Het was dus voor ons echt wel even spannend.' Gelukkig voor het park stond de wind de andere kant op en was er woensdag geen direct gevaar.

Om de dreiging van een natuurbrand in kaart te brengen werkt het park samen met de Veiligheids- en Gezondheidsregio Gelderland Midden (VGGM). De veiligheidsregio werkt tegenwoordig met een detectiesysteem, waarmee nauwkeurig uitgerekend kan worden binnen welke tijd een brand de dierentuin of het museum bereikt. 'Op die manier weten we hoeveel tijd we hebben om iedereen in veiligheid te brengen. Dat is essentieel, want het ontruimen van ons park kost ongeveer twee tot drie uur', vertelt Brandts.

Ook aan de dieren is natuurlijk gedacht. Als de dierentuin ontruimd moet worden, gaan de dieren naar binnen. Veel verblijven zijn namelijk uitgerust met sprinklers. De verblijven zijn volgens Brandts tijdens een natuurband de meest veilige plekken van het park. De dieren moeten ook naar binnen om te zorgen dat ze niet kunnen ontsnappen. 

'De grootste bedreiging is en blijft echter de rook. Geen verblijf is bestand tegen rook. Daar kunnen we ons helaas nauwelijks tegen wapenen', legt de veiligheidscoördinator uit. Ze benadrukt dat medewerkers bij het redden van de dieren wel altijd hun eigen veiligheid op één moeten houden.

Het park heeft sinds enige tijd een crisisteam in het leven geroepen. Het team wordt ingezet als de VGGM alarm slaat. 'Binnen het team heeft iedereen een functie. Sommige medewerkers zorgen voor het wegleiden van onze bezoekers, anderen zorgen dat de dieren naar binnen gaan en de rest draagt zorg voor het contact met hulpdiensten.' 

De maatregelen die zijn afgesproken in samenwerking met hulpdiensten gaan ver. Zo is bijvoorbeeld ingesteld dat bij een ontruiming van het Openluchtmuseum en Burgers' Zoo de stoplichten aan de Schelmseweg het verkeer via verschillende wegen wegleiden. Op die manier blijft de weg tussen de parken vrij voor hulpdiensten en kan ook het ziekenhuis snel bereikt worden.

Parkmedewerkers worden dit jaar voor het eerst gewezen op ogenschijnlijk kleine dingen, die toch een groot risico vormen. Zo wordt het rookbeleid in het park nadrukkelijk gehandhaafd en checkt men regelmatig of er glasscherven in de perkjes liggen. De scherven kunnen immers vuur veroorzaken als de zon er lange tijd op staat.

Brandts hoopt dat het noodplan nooit uit de kast gehaald hoeft te worden. Maar, zegt ze, het is ontzettend belangrijk dat het er is. Zo bleek wel in 1976, toen de Veluwe werd getroffen door een enorme natuurbrand. Het park werd weliswaar ontruimd, maar zonder uitgebreid plan. Medewerkers zaten in hoogspanningsmasten om het vuur in de gaten te houden, terwijl andere personeelsleden geweren gereedmaakten om roofdieren af te schieten.

Ondertussen kwamen tientallen Arnhemmers met vrachtwagens en andere vervoersmiddelen op de bonnefooi naar het park om dieren in veiligheid te brengen. Het park werd destijds gered van de verwoestende natuurband doordat de wind net op tijd draaide.