Nieuws

Vrees dat de Kaaisjouwer in Nijmegen wordt opgegeten door de Waterwolf

Als de plannen voor het standbeeld ter ere van de kaaisjouwers stilletjes de Waal ingeduwd worden zijn de rapen gaar. Dat laat Stichting de Nijmeegse kaaisjouwer niet gebeuren. Toch bekruipt ze binnen de stichting het gevoel dat er aan de voet van het standbeeld wordt gezaagd. © Stichting Nijmeegse Kaaisjouwer / Dedden & Keizer
NIJMEGEN - Als de plannen voor het standbeeld ter ere van de kaaisjouwers stilletjes de Waal ingeduwd worden zijn de rapen gaar. Dat laat Stichting de Nijmeegse kaaisjouwer niet gebeuren. Toch bekruipt ze binnen de stichting het gevoel dat er aan de voet van het standbeeld wordt gezaagd.
Al jaren zijn er plannen om een standbeeld op de Waalkade te plaatsen als eerbetoon aan tot de verbeelding sprekende figuren uit de Nijmeegse geschiedenis: de kaaisjouwers. 
Ze worden wel de 'levende kranen' die Nijmegen welvaart brachten genoemd. Mannen die tot wel 80 kilo lading van schepen die aan de Waalkade afmeerden de stad in brachten. Loodzwaar en slecht betaald werk. De kaaisjouwers en hun gezinnen woonden in het arme gedeelte van Nijmegen.

Verkeerde keelgat

De gemeente presenteerde onlangs plannen voor een nieuw kunstwerk: de Waterwolf. Dat schoot bij vele voorstanders van het lang verwachte standbeeld tere ere van de kaaisjouwers in het verkeerde keelgat. Één van die mensen is Nijmegenaar Gerard Alofs, één van de drijvende krachten achter het burgerinitiatief.
'We hebben een goed draagvlak in deze stad, alleen is het toch een heel moeizaam traject', steekt Alofs van wal. 'Dat is ondertussen wel duidelijk geworden. We zijn uitermate verbaasd en verrast. Wij waren totaal niet op de hoogte van dat andere initiatief.'
Alofs vertelt dat hij nu midden in de aanvraag van het vergunningentraject zit. 'Dat is ook heel moeizaam en ook een beetje raar verloopt dat. Er wordt elke keer weer verlenging aangevraagd. We begrepen dat al helemaal niet. We weten ook niet of het daar mee te maken heeft, maar het betekent in elk geval wel dat de gemeente naar ons niet transparant en open is geweest. Totaal niet. En dat neem ik ze uitermate kwalijk. Zo ga je niet met elkaar om.'

'Van alles aan de hand'

Er is nu bijvoorbeeld een verlening van zes weken aangevraagd door de vergunningenverstrekker Omgevingsdienst Regio Nijmegen (ODRN) om te kijken of het beeld daar wel past. 'Dan denk ik, oh! Daar is van alles weer aan de hand! Dadelijk wordt er gezegd: wij vinden niet dat het naast elkaar kan staan.'
Alofs denkt dat het verband houdt met de komst van de Waterwolf op de Waalkade. 'Het wordt toch een beetje een ranzig verhaal, lijkt mij. Ik vind het ook jammer. Het is een mooi initiatief en we hebben ondertussen al lang gemerkt dat heel veel Nijmegenaren dit toejuichen. En dan is het toch eigenlijk jammer dat een overheid daar zo mee omgaat. Spijtig.' De verhouding van geïnvesteerd geld (85.000 euro voor de Waterwolf en 3000 voor de Kaaisjouwer) noemt Alofs 'op zijn minst' scheef.
Hij heeft ook vraagtekens bij de rol van de kunstcommissie. 'Wij weten niet wat er allemaal achter de schermen gebeurt. We begrepen bijvoorbeeld ook dat de kunstcommissie niet met ons wilde praten. Nou, dat vonden wij al heel vreemd. De commissie beeldkwaliteit had geen problemen, maar die zeiden tussen neus en lippen door wel dat de kunstcommissie niet met ons wilde praten.' Een hele vreemde situatie, vindt Alofs.
Tekst gaat verder onder de foto.
Kaaisjouwers aan het (zware) werk op de Waalkade in Nijmegen

Kaaisjouwer te oubollig

Hij heeft wel een vermoeden. 'Dadelijk gaan die beelden zich ook heel vreemd tot elkaar verhouden. Ik heb daar zelf niet zo'n goed gevoel bij. Ze staan ook vrij dicht bij elkaar. Het zou heel raar kunnen uitpakken. Als dat maar goed komt', denkt Alofs.  Hij vreest dat de kunstcommissie helemaal niet meer zit te wachten op die Kaaisjouwer.
'Ik heb het vermoeden dat ze dat ding helemaal niet zien zitten. We hebben begrepen dat ze het veel te naturalistisch vinden.' Alofs denkt dat ze bij de commissie het klassieke, figuratieve standbeeld van de kaaisjouwer te oubollig vinden: 'Neemt u dat nou maar van mij aan, dat dit het geval is. Dan denk ik toch dat we praten over een kloof.'
Alofs doelt daarmee op het gevoel dat het gewone volk zo'n figuratieve verbeelding van een arbeider juist prachtig vindt, maar de hogere lagen van de bevolking waarschijnlijk minder. 'De elitaire kunstcommissie denkt daar anders over. Nou chargeer ik wat. Maar ik zuig het niet zomaar uit de duim, hoor. We krijgen zelfs de indruk dat de wethouders daar een beetje hetzelfde in staan. We hebben eigenlijk nooit een warm gevoel ontvangen vanuit het stadhuis.'

Gemeente: niet of/of, maar en/en

Een woordvoerder van de gemeente wijst dat resoluut van de hand. 'Absoluut niet waar', zegt die. 'We hebben een hele mooie plek gereserveerd voor de Kaaisjouwer in de historische Lindenberghaven aan de kade. Die plek is gewoon gereserveerd. Wat ons betreft is het niet of/of maar en/en. We helpen ook met de vergunningen.'
Over de scheve verhoudingen van het geld dat de gemeente beschikbaar stelt, zegt de woordvoerder: 'Het is een particulier initiatief, in tegenstelling tot de Waterwolf. Het Romeinse masker dat aan de overkant van de Waal moet komen is ook een gecrowdfund initiatief.'
Alofs vreest het Donjon-effect: een project waar heel lang over gepraat wordt en dat er dan uiteindelijk niet komt. 'Dat willen wij voorkomen. We gaan wel door. We voelen ons ook wel heel strijdvaardig. We hebben tenslotte al een heel groot bedrag bij elkaar en we hebben steun vanuit het bedrijfsleven. Maar er staan dadelijk wel twee beelden die zeer vijandig naast elkaar staan, heb ik het gevoel'.

Tikje opschuiven

Van hem mag die Waterwolf er best komen. 'Op zich kan contrasterende kunstwerken heel goed werken. Maar er zit voor mij ondertussen een gevoel bij, hè? En dat zit in de stad ook. Dadelijk komen de mensen op de Waalkade die zeggen: ik ben voor dat beeld geweest en dát had er niet moeten komen. Snap je?'
Hij schetst dat het lang tussen die twee beelden zal blijven hangen, de controverse. Hij merkt om zich heen dat de discussie leeft. De Waterwolf een tikje oostwaarts opschuiven zou hij geen slecht idee vinden. 'De Romeinse cijfers staan er ook nog. Het wordt nog een beeldentuin.'
Hij heeft zich nog niet echt in de Waterwolf verdiept. Alleen in de krant gezien. 'En dan denk ik: ik vind het een raar ding. Maar dan denk ik: oh ja, da's ook niet objectief. Ik reageer natuurlijk vanuit een stuk emotie of frustratie of hoe je het ook noemen wilt. Ik ben best bereid om daar op een andere manier naar te kijken, maar daar heb ik op dit moment nog helemaal geen zin in. Op dit moment heeft het wel een nare bijsmaak.'

Zie ook: