Al volop lentekriebels bij weidevogels

Boven het boerenland bij Valburg maken de kieviten spectaculaire buitelingen in de lucht. Het zijn de mannetjes die met dit baltsgedrag indruk proberen te maken op de vrouwtjes. Het onmiskenbare geluid van de gekuifde weidevogel roept warme herinneringen op bij Hans Swarts van Weidevogel Werkgroep Overbetuwe. BuitenGewoon Radio-verslaggever Laurens Tijink is op pad met deze gepassioneerde vogelliefhebber. 

Ook bij Valburg zal het eerste kievitsei inmiddels wel zijn gelegd, maar het is nog niet gevonden. De 25 weidevogelvrijwilligers doen niet mee aan deze traditie. De bedreigde vogels worden juist zoveel mogelijk met rust gelaten. Pas als een boer zijn land gaat bewerken, komen de vogelliefhebbers in actie. Hierover zijn afspraken gemaakt met de agrariërs. Vrijwilligers en boeren werken in dit gebied samen om de weidevogels te beschermen. Zo worden de nesten gemerkt en wordt het gras niet overal op hetzelfde moment gemaaid. Daardoor ontstaat een verscheidenheid aan leefgebieden in het landschap. De boeren ontvangen hiervoor een vergoeding.

Jonge tureluur zoekt beschutting in kruidengewas. (Foto: Bendiks Westerink)

Om een idee te krijgen waar de nesten zich bevinden, is Swarts deze tijd van het jaar iedere ochtend al vroeg op de fiets in het weidegebied langs de Linge te vinden. Door goed te kijken naar het gedrag van de kieviten weet Hans waar de nesten zijn. De vogels verdedigen hun nest actief en proberen vanuit de lucht eventuele predatoren te verjagen. Het vinden van de gruttonesten is een stuk moeilijker. Deze vogel maakt zijn nest in het hoge gras. Door alle sprietjes naar zich toe te trekken, verdwijnt het nest van onze nationale vogel zelfs helemaal onder het gras. Dat maakt het lastig om de nesten te vinden.

Grutto. (Foto: Bendiks Westerink)

Ook andere vrijwilligers van de weidevogelwerkgroep houden het gedrag van de vogels nauwlettend in de gaten, waardoor een goed beeld ontstaat van de weidevogels op het boerenland. Ook wordt dit voorjaar een drone met een warmtecamera gebruikt om de nesten op te sporen.

Door beschermende maatregelen en een hogere waterstand gaat het in dit weidevogelgebied goed met de elders zo bedreigde vogelsoorten, vertelt Swarts die vorig jaar nog werd uitgeroepen tot boerenlandvogelvrijwilliger van het jaar. Zelfs de uiterst zeldzame kemphaan heeft zich de afgelopen dagen laten zien bij Valburg. Mannetjes van deze steltloper houden in het voorjaar schijngevechten om de gunst van de vrouwtjes. Ook voor de patrijs zijn in het weidevogelgebied maatregelen genomen, bijvoorbeeld door akkerranden in te zaaien met kruidenrijke gewasmengsels.

Patrijs. (Foto: Bendiks Westerink)

'Hoor je dat? Een veldleeuwerik', zegt Swarts wijzend naar de lucht. Ook dit mannetje is druk met de liefde. Hij maakt zangvluchten om een vrouwtje te verleiden. De veldleeuwerik vliegt daarbij zingend uit volle borst tot een hoogte van soms wel honderd meter om vervolgens weer naar beneden te komen en uiteindelijk in de buurt van het vrouwtje te landen. Woest aantrekkelijk, vinden de vrouwtjes dat.

De lentekriebels doen hun werk in de weilanden rond Valburg. Bij de vogels én bij de vrijwilligers van Weidevogel Werkgroep Overbetuwe. 'Het is toch fantastisch als je hier rondfiets of wandelt', zegt Swarts. 'Het is een grote beleving van de natuur. De geluiden, de prachtige kleuren... Het is altijd verrassend wat er opduikt. Het hele plaatje is fantastisch.'

BuitenGewoon Radio is iedere zondagochtend tussen 7.00 en 10.00 uur te beluisteren in het programma Zin in Zondag op Radio Gelderland. 

Benieuwd naar meer foto's van natuurfotograaf Bendiks Westerink? Kijk dan hier.