Ooggetuige: 'Deze jongens gaven hun leven en moeten worden geëerd'

Het geallieerde vliegtuig was een dag eerder, op 1 maart 1943, vertrokken voor een nachtelijke luchtaanval op Berlijn. Op de terugweg werd het vliegtuig door een Duits jachtvliegtuig uit de lucht geschoten boven Voorst. De Halifax bommenwerper vloog hierbij in brand en dreigde neer te storten op de huizen van het dorp. De pas 21-jarige Engelse piloot wist dat met een laatste krachtsinspanning te voorkomen. Wel kwamen hij en zes anderen tijdens de crash om. Ze zijn destijds begraven op de gemeentelijke begraafplaats van Voorst.

(tekst gaat verder onder de reportage)

Gerrit Smit is 7 jaar als de bommenwerper net buiten het dorp Voorst neerstort. Zijn vader kwam de slaapkamer in, haalde hem uit bed en gooide hem op de grond. 'Hij dook boven op mij omdat hij even daarvoor een in brand staande Halifax bommenwerper langs de kerk van Voorst zag scheren. De piloot heeft doordat hij vlak voor tijd gas gaf een heleboel ellende in het dorp voorkomen. Je kon horen dat hij nog even aan de gashendel trok voor hij en zijn collega-soldaten om het leven kwamen bij de crash.' 

(Tekst gaat verder onder de foto)

Om de bemanning te blijven eren is er nu dus een monument voor de bemanning. Bij de onthulling waren burgemeester Jos Penninx en gedeputeerde Connie Bieze aanwezig. Ook Gerrit Smit woonde de plechtigheid bij. 'Het leek wel een vuurbal die uit de hemel neerdaalde. Mijn vader zag hoe de motor van het vliegtuig kapot was geschoten en in brand stond. Hij was bang dat het vliegtuig op ons huis terecht zou komen en daarom ging hij vliegensvlug naar mij toe om mij te beschermen.'

De mannen die zijn omgekomen bij de crash, betekenen veel voor Gerrit. Hij is ze dankbaar en verzorgt hun graven. 'Zulke jongens die tussen de 21 en 27 jaar zijn en dit gedaan hebben, die moeten worden geëerd. Daarom is er dit monument.' 

De 91-jarige Lenie van Avezaath woonde destijds in Voorst en zag het als 15-jarig meisje ook allemaal gebeuren. Het monument maakt haar emotioneel. 'De Duitsers stonden met luchtafweer voor onze boerderij, maar het was een nachtjager die het vliegtuig neerschoot. Ik bezocht soms de graven van die jongens. Van dat vliegtuig bleef toen niet veel over, maar ik heb zelfs nog een onderdeel van de cockpit in huis.' 

Van Avezaath is benieuwd of er nog nabestaanden van de bemanning zijn. 'Want dan sta ik dat onderdeel graag af. Voor die mensen is het vast van grote waarde.' 

Luister hier naar de toespraken rond de onthulling: