Eerste onderzoek: grond van Vink toch vervuild

Deze conclusie staat haaks op de verklaring die de gemeente Leusden dinsdagavond gaf aan bewoners over de vervuiling van de grond van Vink. Volgens de gemeente was de grond van Vink schoon. De gemeente zegt nu in een reactie dat de stof inderdaad gevonden is in de laag waar ook de grond van Vink lag. ‘Maar omdat er ook andere grond in die laag zat, kunnen wij daar geen honderd procent zekerheid over geven’, aldus de woordvoerder van de gemeente.

Dat kan het onderzoeksbureau dus wel. De gemeente zegt nu dat de stof in 2015 ook in het onderzoek van Vink is gevonden. ‘Maar de waarde was toen binnen de norm. Nu niet.’ De gemeente erkent dat de grond hierdoor niet gebruikt had mogen worden in een woonwijk met de waarde die nu gemeten is.

De uitslag in de gemeente Leusden is van belang, omdat nog negen andere gemeenten wachten op uitsluitsel of de gebruikte grond van Vink vervuild is. Onder andere in Barneveld, Apeldoorn, Ede en De Bilt willen ze hier antwoord op. De vijf andere gemeenten waar de partij grond van Vink gebruikt is, worden volgende week bekend.

Forensisch onderzoeker Ton Diepeveen en bodemkundige Bram de Borst volgen de kwestie Vink met argusogen. Zij bestudeerden het dossier Vink en het rapport van De Klinker Milieu. Dat nu blijkt dat de stof tetrachlooretheen is aangetroffen roept vragen op bij de deskundigen. Het chloorhoudende oplosmiddel wordt veel gebruikt in schoonmaakprocessen, zoals bij chemische wasserijen.

In de uitzending van onderzoeksprogramma Zembla waarin de vuile grondkwestie naar buiten werd bracht, was te zien dat de aannemer van de grond in Achterveld een certificaat van Vink had gekregen. Daarin staat dat de grond afkomstig was uit de Zeumerense Plas, maar die stof komt volgens de deskundigen daar helemaal niet voor. 

‘De stof tetrachlooretheen komt niet voor in de Zeumerense Plas. De grote vraag die dan overblijft is waar de grote partij vervuilde grond die in tien gemeenten ligt, dan vandaan komt. Dat moet nu maar eens op tafel komen. Tot nu toe heeft Vink dat niet willen zeggen, maar dit wordt nu van belang, want de onduidelijkheden over de herkomst van de grond en steeds weer nieuwe stoffen nemen toe’, stellen de Borst en Diepeveen vast. 

Ook milieuchemicus Joop Harmsen vindt dat de herkomst duidelijk moet worden. 'Dat moet Vink kunnen zeggen. Dat tetrachlooretheen is gevonden wil zeggen dat de grond niet goed is gereinigd. Het is namelijk gemakkelijk om deze stof eruit te halen bij de reiniging.' Volgens Harmsen kan de vondst van deze stof geen foutje zijn in de bemonstering.

Het valt Harmsen na het lezen van het rapport op dat veel gevonden stoffen een verhoogde waarde hadden in Achterveld. Volgens de gemeente Leusden is voor alle grond een certificaat voor schone grond afgegeven, maar dat kan volgens Harmsen niet kloppen. '7 van de 26 metingen leveren een waarde op die niet toepasbaar is in een woonwijk. Een kwart voldoet niet aan de norm. Dat is veel. Ik vraag me dan af of de grond in de tuinen wel schoon is.' Harmsen ziet desondanks na het lezen van het rapport geen gevaren voor de gezondheid.

Het onderzoeksbureau kan bij de andere stoffen dan tetrachlooretheen niet vaststellen of ze honderd procent zeker bij de grond van Vink horen. Eén van de stoffen die een verhoogde waarde had is DDT, een stof die ook eerder bij Vink naar voren kwam in de resultaten. ‘In Achterveld ging het hierbij om een mengmonster van verschillende partijen. Daar zou ander zand bij terecht kunnen zijn gekomen.’

De gemeente Leusden vertelde dinsdagavond aan de bewoners in Achterveld dat ze een schone grondverklaring zouden kunnen krijgen. Volgens de gemeente ligt dit iets anders. ‘Wij gaan kijken naar een verklaring die duidelijk maakt dat de grond geschikt is voor wonen en dat er geen gevaar is voor de volksgezondheid. Daarbij zal ook duidelijk gesteld worden dat de saneringswaardes niet zijn overschreden’, aldus de woordvoerder.

Volgens Diepeveen is het helder. ‘Het gaat er niet om of de grond gesaneerd had moeten worden. Er ligt grond die er niet had moeten liggen. Dus dan moet je dat opruimen.’

Voor Vink komt de constatering van het onderzoeksbureau als een verrassing. Het bedrijf erkent dat de stof drie jaar geleden in lichte waarde was vastgesteld in de betreffende partij grond, maar is niet op de hoogte dat er nu een verhoogde waarde in hun grond is geconstateerd. 'Volgens de gemeente Leusden is onze grond schoon', aldus Jaap Kevelam van Vink. 

Lees meer over de kwestie Vink in ons dossier afvalbedrijven