Nieuws

Jurrien terug in vluchtelingenkamp Lesbos: 'Dit is gewoon een sloppenwijk'

Stapels reddingsvesten
Drie jaar geleden stond Apeldoorner Jurrien ten Brinke op het strand van Lesbos om samen met zijn vrouw bootvluchtelingen te helpen. Nu constateert hij dat er op het eiland nog steeds schrijnende situaties zijn. Daarom start hij een inzamelactie en een petitie die hij wil aanbieden aan de Tweede Kamer. © Omroep Gelderland
APELDOORN - Drie jaar geleden stond Apeldoorner Jurrien ten Brinke op het strand van Lesbos om samen met zijn vrouw bootvluchtelingen te helpen. Nu constateert hij dat er op het eiland nog steeds schrijnende situaties zijn. Daarom start hij een inzamelactie en een petitie die hij wil aanbieden aan de Tweede Kamer.
'Het is best wel apart hier terug te zijn', zegt Jurrien als hij terug is aan het strand op het Griekse eiland. Op een paar kilometer afstand ligt de Turkse kust. De zee is kalm en het oktoberzonnetje zorgt ervoor dat het er aangenaam is.
De stranden liggen er in vergelijking met drie jaar geleden keurig bij. 'Je liep toen letterlijk over de oranje zwemvesten naar het water. Al die mensen zijn natuurlijk doorgereisd, maar nog steeds zijn er duizenden vluchtelingen op dit eiland.'
De tekst gaat verder onder de foto.
Stapels reddingsvesten
Drie jaar geleden stond Apeldoorner Jurrien ten Brinke op het strand van Lesbos om samen met zijn vrouw bootvluchtelingen te helpen. Nu constateert hij dat er op het eiland nog steeds schrijnende situaties zijn. Daarom start hij een inzamelactie en een petitie die hij wil aanbieden aan de Tweede Kamer. © Omroep Gelderland

Life jacket graveyard

In de binnenlanden liggen alle restanten die herinneren aan de massale instroom. De Nederlandse vrijwilliger Annemarie Kattenberg heeft ons meegenomen naar Life Jacket Graveyard, of in het Nederlands, de zwemvestenbegraafplaats. Vele tienduizenden zwemvesten, binnenbanden, boten, onderdelen van buitenboordmotoren oftewel alles wat vluchtelingen gebruikten om de oversteek te maken ligt hier verzameld.
'Er liggen hier wel honderdduizenden zwemvesten', roept Jurrien terwijl hij over een de berg loopt. Kattenberg werkte in 2016 maandenlang als vrijwilliger op de stranden en is weer even terug. In die maanden maakte ze veel vrienden onder de lokale bewoners. 'De eerste boten kwamen hier in 2009 al aan. De financiële crisis, de vluchtelingenstroom, de mensen hier hebben zoveel meegemaakt. Als we midden in de nacht een boot opvingen en niet wisten wat we moesten, belden we lokale boeren die dan kwamen met hun auto's.'

Duizenden bootvluchtelingen

In 2015 zagen Jurrien en zijn vrouw op hetzelfde strand duizenden bootvluchtelingen de oversteek maken naar Europa. Voornamelijk Syriërs die op de vlucht waren voor het geweld in hun thuisland. Duizenden van hen werden opgevangen op noodlocaties in Gelderland.
De tekst gaat verder onder de reportage.
Jurrien terug in vluchtelingenkamp Lesbos: 'Dit is gewoon een sloppenwijk'
'You are safe now', riepen Jurrien en zijn vrouw Jeanet tegen de vrouwen en kinderen die, net uit het water getrokken, lagen uit te hijgen op de stranden. Ze hadden de oversteek naar Europa gemaakt en maakten vanaf daar de reis naar de hoofdstad van Lesbos Mytilini. Via de veerboot ging de reis verder Europa in. 
Hoewel er nog steeds af en toe boten de oversteek maken, is de route grotendeels afgesloten. Voor de kust varen de boten van de Europese kustwacht Frontex intensief. Daarnaast zorgt de Turkije-deal uit maart 2016 ervoor dat ook aan Turkse zijde minder vluchtelingen in gammele bootjes kunnen stappen. 

Zelfmoorden en verkrachtingen in kamp Moria

'Je ziet dat de Turkije-deal werkt, maar tegelijkertijd zitten hier nog duizenden vluchtelingen vast op het eiland in vluchtelingenkampen', zegt Ten Brinke. Hij doelt daarmee op het vluchtelingenkamp Moria. De laatste weken komen in de media verhalen naar buiten over de slechte omstandigheden, zelfmoorden en verkrachtingen in het kamp. Het kamp is ook één van de plekken die hij wil bekijken.
Luister naar de radioreportage:
Stichting Bootvluchteling is één van de organisaties die in het kamp actief is. In 2015 werkten de vrijwilligers van de organisatie op de stranden van Lesbos waar met een medische missie eerste hulp werd verleend aan vluchtelingen die met boten aankwamen. 'We zijn verschoven van concrete, korte hulp naar een langdurige missie', vertelt Linde Mollers die voor de stichting werkt. 
Langsrijdend bij het kamp zie je grote hekken met prikkeldraad. Mensen lopen in en uit, auto's komen en gaan. In drie jaar tijd is het uitgegroeid van een doorgangskamp naar een plek waar vluchtelingen maanden tot zelfs jaren blijven. 'We zijn echt nodig op dit moment, omdat dit eiland niet berekend is op zoveel extra mensen. Anders kunnen ze niet naar een dokter', zegt Mollers.

Festivaltentjes voor de winter

Ze herkent de verhalen die de afgelopen tijd naar buiten komen over het kamp. 'Het zijn hele heftige verhalen. Mensen komen uit een oorlogssituatie, dat is hier niet. Maar deze situatie is ook niet houdbaar. Dit kamp is niet om langdurig in te leven. De winter komt eraan. Mensen leven in zomertentjes waar wij mee naar Lowlands gaan. Daar slapen ze in, in de winter', vertelt ze over de omstandigheden in het kamp. 
'Wat wij nodig hebben zijn vrijwilligers en financiële steun, daar kunnen we veel mee doen. Wat vooral zou helpen is geen 7500 mensen in het kamp. Maar de capaciteit dat het heeft, ruim 3000.'
Bekijk de reportage uit 2015 (de tekst gaat verder onder de video)
Reportage uit 2015
Als Jurrien even later een project in kamp Moria heeft bezocht, stapt hij verbijsterd in de auto. 'Voor m'n werk heb ik heel veel sloppenwijken bezocht, maar dit is gewoon een sloppenwijk in Europa. Dat is confronterend, man. Dat dit binnen de grenzen van Europa plaatsvindt.' 
'Ik ben hier naar toe gegaan om te kijken hoe de situatie nu is. En ik wil heel graag onze politiek leiders eraan herinneren dat we hebben afgesproken 9000 mensen naar Nederland te halen. Waardoor ik denk dat we echt invloed kunnen hebben op deze situatie.'
Even later stuiten we op een demonstratie in de hoofdstad Mytilini. Lokale inwoners organiseren een mars om te protesteren tegen de omstandigheden in het kamp. Jurrien ten Brinke staat er tussen te luisteren. 'Hier wordt gewoon gezegd dat door de vluchtelingendeal het hier vastgelopen is. Daar heeft het eiland last van. En dat de vluchtelingen gewoon door moeten naar Athene. Daar worden geregistreerd en verdeelt onder landen in Europa.'
💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip of opmerking voor de redactie? Stuur ons een bericht op 06 - 220 543 52 of stuur een mail: omroep@gld.nl!