Meeste Gelderse seksplekken op Biblebelt

Nieuws in het kort:
- De zeker tien Gelderse mannenontmoetingsplekken liggen allemaal ten westen van Apeldoorn, grotendeels op en rond de Biblebelt.
- De gemeente Ede telt ten minste vijf van dit soort seksplekken. Sinds de afsluiting van het bos bij parkeerplaats ’t Ginkelse Zand langs de A12 in 2016 is het op andere ontmoetingsplekken in Ede drukker geworden.
- Bij de politie werden vanaf 2016 tot april dit jaar achttien meldingen over incidenten op mannenontmoetingsplekken geregistreerd. Mogelijk blijft veel onder de radar omdat bezoekers anoniem willen blijven.

Het is er groen, met bomen en bosjes. Je kunt je er makkelijk terugtrekken, zodat anderen je niet zien. En als het nodig is, kun je snel wegkomen. Dat is de mannenontmoetingsplek, ook wel homo-ontmoetingsplek of ‘baan’ genoemd: een locatie in de openlucht, waar mannen elkaar opzoeken voor seks, en soms voor een praatje. Gelderland telt zeker tien van dit soort plekken, zo blijkt uit een inventarisatie. Landelijk gaat het vermoedelijk om tientallen locaties. Er zijn ook openbare ontmoetingsplekken speciaal voor heteroseks, maar die zijn een stuk dunner gezaaid.

De Gelderse mannenontmoetingsplekken liggen verspreid in de provincie, maar wel allemaal ten westen van Apeldoorn, grotendeels op en rond de Biblebelt. Dat is geen toeval, zegt Laurens Buijs, die als socioloog aan de Universiteit van Amsterdam homofobie bestudeerde. ‘Homoseksualiteit is op de Biblebelt nog altijd een heel groot taboe', zegt hij. 'Bezoekers zoeken intimiteit of genot wat ze elders niet kunnen vinden.’

De meeste mannenontmoetingsplekken liggen langs snelwegen of N-wegen. De gemeente Ede telt zeker vijf mannenontmoetingsplaatsen. Ook zijn er populaire seksplekken in de gemeente Apeldoorn en in de buurt van Nijmegen.

In de meeste gevallen wonen er weinig of geen mensen in de directe omgeving. Wel wordt af en toe overlast ervaren. Zo worden recreanten soms geconfronteerd met seksende mannen en laten sommige bezoekers afval achter. Ook zijn bezoekers slachtoffer van potenrammers, maar hoe vaak is niet bekend omdat zij volgens deskundigen vaak niet naar de politie durven te stappen.

Podcastserie Anoniem Intiem Wat is het verhaal achter mannenontmoetingsplekken? Omroep Gelderland deed uitvoerig onderzoek naar dit geheimzinnige fenomeen en publiceert hierover de komende dagen een reeks artikelen en de vijfdelige podcastserie Anoniem Intiem, te beluisteren via onze app en website en natuurlijk via podcastapps als iTunes/Apple Podcasts, Stitcher en Player FM.

Op verschillende websites staan lijsten met mannenontmoetingsplekken, waar je berichtjes kunt plaatsen om tot een afspraak te komen. Omroep Gelderland hield de afgelopen weken bij over welke plekken het meest werd geschreven. Ook vroegen we informatie op bij gemeenten, de politie, Rijkswaterstaat en natuurorganisaties. Daarnaast hadden we contact met ongeveer tien bezoekers en met ruim twintig mensen die in de buurt van een (mogelijke) ontmoetingsplaats wonen of werken.

Volgens twee relatief populaire websites telt Gelderland zeventien mannenontmoetingsplekken. Op basis van een voorzichtige schatting komen wij op een tiental. Om welke plekken het precies gaat maken we niet bekend, omdat dit de veiligheid van bezoekers in gevaar zou kunnen brengen.

Lees ook: ‘We hadden een vrouw en kinderen, het mocht nooit bekend worden'

Wel noemen we ’t Ginkelse Zand, omdat deze ontmoetingsplek langs de A12 bij Ede al geregeld in het nieuws is. Begin juni besliste de rechter dat de gemeente Ede de toegang tot het bos naast de gelijknamige parkeerplaats mag blijven versperren met een hek.

Sinds de zomer van 2016 is het gemeentelijke natuurgebied aan de kant van de rustplaats afgesloten. Volgens toenmalig burgemeester Cees van der Knaap (CDA) was er sprake van overlast. Ook wilde hij de bezoekers naar eigen zeggen beschermen tegen mishandeling, misbruik en geslachtsziekten.

Nu is de enige overgebleven beschutte plek bij de parkeerplaats een smalle groenstrook van Rijkswaterstaat, pal naast de A12. Al is het sinds juli wel lastiger geworden om je daar terug te trekken: in opdracht van Rijkswaterstaat zijn de bosjes op de groenstrook weggehaald en de takken van de bomen tot drie meter boven de grond verwijderd.

Het bos van de gemeente Ede wordt ondanks het hekwerk bij de parkeerplaats ook nog steeds gebruikt als mannenontmoetingsplek; via de N224 is het natuurgebied nog toegankelijk. Volgens schattingen van gemeentelijke toezichthouders komen daar, afhankelijk van het weer, nu nog zo’n tien tot vijftien mannen per week.

Sinds de sluiting van het hekwerk bij 't Ginkelse Zand in 2016 zijn er volgens de gemeente Ede ‘geen meldingen van concrete overlast op de homo-ontmoetingsplaats’ binnengekomen. Wel krijgt de gemeente af en toe meldingen over foutgeparkeerde auto’s en brommers in het bosgebied.

De toezichthouders hebben het drukker gekregen op andere plekken in de gemeente Ede. Door de afsluiting van het bos bij parkeerplaats ’t Ginkelse Zand zoeken mannen verderop naar avontuur – een waterbedeffect. De gemeentewoordvoerder spreekt van ‘een lichte toename van het bezoek op andere locaties, ook buiten de gemeente Ede’. Andere gemeenten zeggen zich in dat laatste echter niet te herkennen.

Minstens tweemaal per week maakt een toezichthouder van de gemeente een ronde langs de Edese seksplekken, merendeels mannenontmoetingsplaatsen. Sinds de versperring bij ’t Ginkelse Zand wordt op sommige locaties meer afval aangetroffen: condooms, papieren zakdoekjes en ‘restanten kleding’, aldus de woordvoerder. De meeste seksplekken in Ede bevinden zich bij of in beschermd natuurgebied. Bezoekers die buiten de paden worden betrapt, krijgen een waarschuwing of een boete.

Op verzoek van Omroep Gelderland maakte de politie een overzicht van geregistreerde incidenten op mannenontmoetingsplekken. Tussen 2016 en 1 april dit jaar kwamen bij de Gelderse politie twee meldingen binnen over ’t Ginkelse Zand; in het eerste geval ging het om mogelijke potenrammers, in het tweede geval om prostitutie. In beide gevallen werd geen aangifte gedaan.

Behalve ’t Ginkelse Zand noemt de Gelderse politie nog drie andere plekken waarover sinds 2016 meldingen binnenkwamen. In totaal werd achttien keer iets geregistreerd. Zo werd melding gedaan van seks in een auto en camper en meermaals van openbare schennispleging. Daarvan werd één keer aangifte gedaan.

Zo bezien lijkt het met de veiligheid van bezoekers van mannenontmoetingsplekken wel goed te zitten. Maar dat is schijn, stelt Roze in Blauw, het LHBT-netwerk van de politie (voor lesbiennes, homo’s, bi’s en transgenders). ‘Ik denk dat er veel meer gebeurt dan we weten’, zegt Jackie van Dulmen, voorzitter van Roze in Blauw Oost-Nederland. ‘Het zijn plekken waar mannen elkaar stiekem ontmoeten, dus is de drempel hoog om naar de politie te stappen als je bijvoorbeeld uitgescholden of mishandeld wordt.’

Dit wordt bevestigd door socioloog Laurens Buijs, die onderzoek deed naar anti-homogeweld op seksplaatsen. ‘Het zijn hartstikke gevaarlijke plekken, waar groepjes actief zijn die mannen willen beroven en homo’s in elkaar willen slaan’, vertelt hij. ‘Bezoekers nemen vaak veel risico en als het dan mis gaat, houden ze dat stil uit schaamte voor hun eigen gedrag. Dat maakt ze heel kwetsbaar.’

In de vierde aflevering van onze podcastserie Anoniem Intiem vertellen Jackie van Dulmen en Laurens Buijs meer over de gevaren van seksontmoetingsplekken. 

Podcastserie Anoniem Intiem is te vinden via de populaire podcastapps. Je kunt je gratis abonneren, waarna iedere aflevering automatisch wordt gedownload. De vijf delen worden ook uitgezonden op Radio Gelderland, van maandag 30 juli t/m vrijdag 3 augustus om 23.00 uur. Reageren? Mail naar onderzoeksjournalist Maarten Dallinga: mdallinga@gld.nl.