Nieuws

GASTBLOG GIERZWALUW: Als kool!

Het zal de meeste al wel zijn opgevallen; de livestream van de videobeelden vanuit de Gierzwaluw-nestkasten schakelt niet langer tussen verschillende nestkasten, maar toont alleen nog beelden uit nestkast 2.
BERG EN DAL - Het zal de meeste al wel zijn opgevallen; de livestream van de videobeelden vanuit de Gierzwaluw-nestkasten schakelt niet langer tussen verschillende nestkasten, maar toont alleen nog beelden uit nestkast 2.
Het is zo makkelijker te volgen wat zich afspeelt in een nest van Gierzwaluwen en er wordt niet weg geschakeld net als er iets leuks gebeurt. Toegegeven, nu zie je dat leuks in andere nestkasten helemaal niet meer, maar wat niet weet... Niet getreurd, als er noemenswaardige dingen gebeuren in de andere nestkasten laat ik dat hier wel weten. Zo heb ik vandaag voor het eerst op zolder een foto kunnen maken van de jonge Gierzwaluwen in observatie-nestkast F. Daarbij ben ik zéér voorzichtig, ik wil het nest absoluut niet verstoren. Dat kon nu even snel toen de ouders de nu 6 en 7 dagen oude jongen alleen lieten.

Luchtacrobaten, een verdiende naam!

Gierzwaluwen zijn echt meesterlijke vliegers... Dat weet ik al meer dan 15 jaar, maar het blijft regelmatig toch erg indrukwekkend! Het waait vandaag hard en daardoor valt er voor Gierzwaluwen veel uit de lucht te grijpen om te gebruiken als nestmateriaal. Helaas is dat nogal zeldzaam waar te nemen, maar stel je eens voor, met deze wind vliegt een pluk zaadpluis nogal hard door de lucht en als Gierzwaluw moet je die dan terwijl je zelf zo'n 60 km/h vliegt uit de lucht zien te vangen.
Die harde wind zorgt er ook voor dat invliegen bij de nestplaats een uitdaging kan zijn. Maar toch is dat niet altijd zo. Wat ik gisteren bij minder wind zag gebeuren, gebeurde vandaag net zo goed, al zag ik het nu nóg mooier... Ik zag een Gierzwaluw op flinke hoogte (ik schat 50 meter), typisch rustig boven ons huis vliegen. Grote kans dat het er eentje van hier is weet ik dan en dat bleek zo te zijn. De vogel maakte een indrukkende steile duikvlucht en kwam met een hard suizend geluid in één keer de opening van 3x7 cm invliegen! Waanzinnig als je dat ziet en hoort gebeuren, vooral als je bijna recht onder betreffende nestkast staat.

Voeren en eten

Harde wind betekent ook hard werken voor de oudervogels. In zowel nestkast 2 als 9 hebben de ouders drie hongerige jongen te voeren. Dat lukt ze aardig, want alle jongen groeien als kool!
Bij mooi weer vliegen de Gierzwaluwen hoog om daar kleine diertjes te vangen die door de warme lucht omhoog zijn gebracht. Maar bij lagere temperaturen, regen of harde wind gaan veel diertjes de lucht niet in en degenen die dat wel doen blijven lager vliegen. Dan doen Gierzwaluwen dat dus ook en het helpt ze dan om boven water te gaan foerageren.
Oudervogels moeten behalve zelf eten dus voedsel voor hun jongen verzamelen. Ze doen dat in hun keelzak (Gierzwaluwen hebben geen speciale krop). Daar vormen ze een bal van honderden diertjes; vooral bladluizen, zweefvliegen, cicaden, wantsjes, vliegjes en muggen. Het bijzondere daarbij is nog dat die diertjes niet opzettelijk gedood worden. Veel van de gevangen beestjes zijn kwetsbaar en gaan dood door het vangen of stikken in de keel. Maar er blijven er ook best wat in leven. Dat bleek wel uit een filmpje dat ik laatst zag waarop te zien was hoe laat in de avond gevangen grote nachtvlinders te groot en stoffig waren voor het jong. De vlinders kwamen vrij en liepen toen rond in de nestruimte
Eén van de ouders van de jongen die op de live stream te zien zijn komt aanvliegen met een flinke voedselbal in de keelzak.
Thuis heb ik nog niet zo duidelijk gezien dat een grote nachtvlinder ontsnapt, maar het is al wel eens gebeurd. En er zijn vaak beestjes rondlopend te zien na een voederbeurt. Gisteren bijvoorbeeld drie cicaden die blijkbaar nog vitaal genoeg waren om uit de nestkast te springen. Let bij onderstaand filmpje in het begin op de cicade het dichtst bij de nestkast-opening.

Nestkast ophangen?

Misschien wilt u zelf ook deze bijzondere vogels aan een plekje om te nestelen helpen? Dat kan, maar er zijn wat voorwaarden. Zo moet u een plekje aan huis hebben dat uit de zon blijft, dus op noord of oost, of onder een ruim overstekend dak. Daarnaast moet het beoogde plekje zich op minstens 4 meter hoogte bevinden en mogen er geen bomen in de weg staan of uitbouwen op minder dan 2 meter afstand aanwezig zijn.
In zo’n geval kan een nestkast zelf gemaakt worden van duurzaam hout (zowel duurzaam van oorsprong, dus bijv. met een FSC keurmerk als duurzaam wat betreft levensduur), bijv. multiplex of, ideaal, cederhout.De ideale afmetingen zijn 40 x 20 x 15 cm (b x d x h). De buitenkant van de nestkast kan geverfd worden om de levensduur te vergroten (bij cederhout enkel het dak). Er zijn ook kant-en-klare nestkasten voor Gierzwaluwen in omloop. Kijk bijv. op http://gierzwaluwbescherming.nl/bescherming/nestkasten/
Het kan lang duren voor nestkasten bezet raken, soms gebeurd het zelfs helemaal niet. Het geluk kan een handje geholpen worden door geluiden van Gierzwaluwen af te spelen van zo dicht mogelijk bij de nestkast. En als er eentje bezet raakt volgen anderen vaak sneller. Het kan dus de moeite lonen meerdere kasten op te hangen. Maar zo veel als ik er heb, dat hoeft niet meteen in het begin hoor…

Volg hier de livestream:

Jochem Kühnen verdiept zich al bijna 15 jaar in de gierzwaluw. Aan en in zijn eigen huis is ruimte voor 33 paartjes. In Nijmegen e.o. zijn bij nieuwbouw en renovatie door Jochems inspanning inmiddels meer dan 200 nestkasten opgehangen of ingebouwd. Hij geeft lezingen en leidt excursies, meer informatie is te vinden op zijn website, www.xjochemx.nl