Nieuws
Libellen brengen de meeste tijd onder water door
EMST - Libellen scheren met snelheden tot wel 60 kilometer per uur over het water. Het zijn de beste vliegers van het insectenrijk. In tegenstelling tot veel andere insecten gaat het met de libellen nog steeds prima. 'Ze eten ook andere dieren en daardoor doen ze het goed', vermoedt Harold Gerritsen van IVN.
Vennen, rivieren en beken, Nederland is rijk aan water. Zonder water kunnen libellen zich niet voortplanten. Doordat ons land zo rijk is aan water, komen hier ongeveer 65 verschillende libellensoorten voor. Vergeleken met de ons omringende landen is dat veel. BuitenGewoon-verslaggever Laurens Tijink zoekt met Harold Gerritsen naar libellen op het Kievitsveld in Emst. Harold is gids van het instituut van natuureducatie en duurzaamheid (IVN) en weet heel veel van de insecten.
Juffers en libellen
Libellen zijn onder te verdelen in twee groepen; de juffers en de 'echte' libellen. Juffers zijn te herkennen aan hun lange, dunne achterlijf. ze zijn vaak een stuk kleiner. Als ze even stil zitten, klappen juffers de vleugels naar achteren. Echte libellen hebben in rust hun vleugels over het algemeen juist gespreid. Bovendien hebben de echte libellen een robuuster en breder achterlijf dan juffers.
De viervlek behoort tot de echte libellen. Hij heeft z'n vleugels dan ook uitgespreid. (Foto: Laurens Tijink)
Paringsrad
In mei werden de eerste parende libellen gespot. Dat paren gaat er niet zachtzinnig aan toe. Libellen-vrouwtjes die zich in de buurt van het water wagen, worden direct door de mannen gegrepen. Het mannetje grijpt met zijn achterlijf het vrouwtje vast achter de kop. Vaak vindt er een soort worsteling in de lucht plaats. Tijdens het paren vormen de twee libellen een paringsrad in de vorm van een hart. Dat ontstaat doordat het vrouwtje haar achterlijf naar het einde van het borststuk van de man brengt, waar het geslachtsorgaan zich bevindt. Daar ligt een spermapakketje te wachten waarmee uiteindelijk de eitjes van het vrouwtje bevrucht worden.
Onderwaterleven
Na de paring zet het vrouwtje de eitjes af. Afhankelijk van de soort gebeurt dit in of vlakbij het water. De libelleneitjes zijn kleiner dan een millimeter groot. Na enkele weken tot maanden komen de eitjes uit. Libellen brengen het grootste deel van hun leven door in het water. Ze jagen op waterdiertjes. Sommige soorten brengen tot wel vijf jaar door in het water, voordat ze een volwassen libel worden. Alleen volwassen libellen kunnen vliegen. Zij richten zich dan uitsluitend op de voortplanting. Kort daarna overlijden de insecten.
Deze libel heeft zojuist het volwassen stadium bereikt. (Foto: Laurens Tijink)
Nieuw lichaam
Om te kunnen groeien, moeten libellen regelmatig vervellen. Voordat een larve volgroeid is, kan een libel meer dan 15 keer uit zijn jasje groeien. Als de libel voor de laatste keer vervelt, kruipt het diertje uit het water en houdt het zich vast aan een waterplant. De huid van de kop en het borststuk barsten open, waardoor de libel uit de huid kan kruipen. Met lichaamsvloeistof pompt het insect zichzelf vervolgens op tot het de definitieve vorm heeft bereikt. Als de libel uiteindelijk wegvliegt, blijft het oude lichaam achter op de plant. Deze kun je eenvoudig vinden.
De lege huls die achterblijft nadat de juffer is gevlogen. (Foto: Laurens Tijink)
BuitenGewoon Radio is iedere zondagochtend tussen 7.00 en 10.00 uur te beluisteren in het programma Zin in Zondag op Radio Gelderland.
Heeft u opmerkingen of aanvullingen op dit bericht? Mail dan met de redactie: omroep@gld.nl. Of stuur ons direct een WhatsApp-bericht: 06 - 220 543 52
