Weer fipronilkippen vergast: een levensgevaarlijke klus

Drie jonge mannen voeren de klus uit op deze warme ochtend, in witte overals. Ze spuiten straks verwarmde CO2 in de stallen. Vanwege de risico's werkt het drietal nauwkeurig. Er liggen zuurstofmaskers klaar, voor hun eigen bescherming. Inspecteurs van de NVWA zijn ook ter plaatse om procedures te checken en het dierwelzijn in de gaten te houden.

Inspecteur van de NVWA: 'CO2 wordt verwarmd, dit voorkomt een pijnlijke dood. Anders kunnen de kippen bevriezen. Nu worden ze bedwelmd met het warme gas en raken ze eerst bewusteloos. Ze sterven volgens onderzoek van de Wageningen Universiteit in dat stadium als ze bewusteloos zijn. Omdat gas gevaarlijk is, worden piepers uitgedeeld. Die meten de CO2 waarden en als het te hoog is gaan ze af.

Pluimveehouders Wim en Marja de Vries zien dat de slangen worden uitgerold. Het stel is niet alleen en wordt gesteund door familie en vrienden. Samen voeren ze de kippen nog even. Dan wordt de ventilatie uitgeschakeld, het licht moet uit. De stal wordt afgeplakt met plastic en dan kan het beginnen. 

Het is tien uur. De kippen zouden normaal gesproken naar buiten gaan, naar de weilanden rondom de stallen. Nu vallen ze van hun stok, bewusteloos en dan volgt de dood. Ongeveer een half uur wordt het gas op een bepaalde hoogte gehouden en dan is het gebeurd. De familie zit buiten iets verderop, op tuinstoeltjes wachten ze af wat er gebeurd.

Dan breekt het moment aan om te kijken. Pluimveehouder Wim de Vries gaat als eerste. Het voelt wrang aan dat aan het einde van de leghennenperiode de kippen alsnog geruimd moeten worden, omdat er fipronil in de kippen zit. De pluimveehouder heeft het tien maanden vol kunnen houden met zijn fipronilkippen. 

Hij grapt: 'Is de bloedluis nu ook verdwenen... die had ik weer.' De Vries is er wel klaar mee, de kippen gingen anders naar de slacht. Maar de kippen zo vernietigen blijft voor hem onbegrijpelijk. 'Fipronil moet er niet in zitten, maar het is niet gevaarlijk voor de volksgezondheid.' Zijn moeder is hoog op leeftijd en zegt treffend: 'De kippen zijn niet ziek. Mensen worden niet ziek en toch moeten de kippen weg. Ik zag ze gisteren nog lopen, zo mooi en gezond.'

Inmiddels druppelen buren en vrienden, één voor één binnen. De dode kippen met fipronil worden opgeruimd. 'Je moet er niet te veel bij nadenken', zegt de een. Op, onder en tussen de stalsystemen vinden ze de kippen met de ogen dicht. Alsof de dieren inderdaad gewoon zijn omgevallen en zijn gaan slapen.

Mensen hebben vrij gevraagd om de dode kippen te gaan rapen. Onwennig is de start. Daarna loopt het als een trein en gaat de ene na de andere kruiwagen vol kippen de stal uit. Ineens horen we kippengeluid. 'Tooook tok'. De lucht wordt uit de longen van een van de kippen gedrukt. Een halve kakel volgt, toch blijkt het dier dood. Na een uur zitten de duizenden kippen in een container die kan worden afgevoerd.

'Er zijn mensen uit wel vijf kerkgenootschappen die hier samen dode kippen rapen', vertelt Marja de Vries die ondertussen broodjes smeert. Samen met haar dochter zet ze ook een teil met gekoelde dranken klaar voor iedereen: voor de inspecteur, vergasser tot kippenraper. Volgens aanwezigen wordt niet iedere pluimveehouder zo ondersteund. Iemand vertelt dat hij ook een keer alleen met de pluimveehouder in de stal vol dode kippen stond. Dan is het ijzig stil en is er veel emotie. Nu is er gelukkig genoeg afleiding en is het snel voorbij. Marja de Vries: 'Het voelt leeg. In de stal, en de weilanden, daar lopen nu even geen kippen meer, maar we zijn ook opgelucht, dit nooit meer.'

Het bedrijf van familie De Vries is nu nog deels geblokkeerd door de Nederlandse Voedsel -en Warenautoriteit (NVWA) in verband met de vondst van fipronil. Er zijn nog tien bedrijven die op slot zitten, 115 gedeeltelijk. Het verboden middel werd door het Barneveldse bedrijf Chickfriend in de stallen gespoten. In de zomer van vorig jaar begon de fipronil-affaire, nog steeds ondervinden pluimveehouders hinder van het middel, omdat het in de kip, eieren en de mest terecht komt en zo blijft het soms circuleren in de stal.