Nieuws

GASTBLOG: De eerste gierzwaluwen zijn gesignaleerd!

Elk jaar rond 20 april zie ik ze voor het eerst. Dit jaar was het 25 april: een enkele gierzwaluw boven mijn woonplaats Beek-Ubbergen. Hoewel dat altijd leuk en bijzonder is, kan ik niet wachten op het moment waarop de eerste thuis in mijn nestkasten terug zijn. Dat kan nu elk moment gebeuren. © Jochem Kühnen
BEEK-UBBERGEN - Elk jaar rond 20 april zie ik ze voor het eerst. Dit jaar was het 25 april: een enkele gierzwaluw boven mijn woonplaats Beek-Ubbergen. Hoewel dat altijd leuk en bijzonder is, kan ik niet wachten op het moment waarop de eerste thuis in mijn nestkasten terug zijn. Dat kan nu elk moment gebeuren.
Dus ik sta veel uit het raam naar de lucht te kijken en houd de beelden van de camera’s in de nestkasten in de gaten. Vorig jaar was de eerste terug op 30 april, de tweede 4 mei. Er zit dus altijd wat speling in de datum van de eerste terugkomst. Wat speling is niet vreemd… Niet alleen is er ongeveer 8000 kilometer af te leggen om vanuit het overwinteringsgebied hierheen te vliegen, er kunnen onderweg allerlei weersomstandigheden meespelen.

Gierzwaluwen kunnen 9 maanden achter elkaar vliegen

Het vliegen van overwinteringsgebied naar nestplaats wordt in één keer gedaan, dag en nacht doorvliegend. Dit klinkt indrukwekkend, maar het vergt eigenlijk geen bijzonder zware inspanning van een gierzwaluw. Na vertrek rond eind juli vliegt zo’n vogeltje namelijk naar dat overwinteringsgebied boven o.a. Congo en Mozambique en daar wordt vervolgens ook alleen maar rondgevlogen, dag en nacht, ongeveer 9 maanden lang aan één stuk door!
Waar gierzwaluwen overwinteren is nog niet zo heel lang bekend. Daar was techniek voor nodig die nog niet zo lang beschikbaar is, zogenaamde geolocators die met een tuigje op de rug van een gierzwaluw vastgemaakt kunnen worden. Simpel gezegd: daarmee kan informatie worden vastgelegd over het aantal uren zonlicht. De lengte van de dag en nacht en het tijdstip van de middag en middernacht kunnen daarmee worden bepaald en zo de breedte- en lengtegraad. 
Kijk hier mee ín de nestkastjes van Jochem (tekst gaat verder onder de video):

De lange dagen worden gebruikt om zoveel mogelijk insecten te vangen

Hoe dan ook, ze zijn weer in Nederland. Ze komen hier naartoe vanwege de lengte van de dagen tijdens de zomermaanden. De lange dagen worden gebruikt om zo lang mogelijk vliegende insecten te vangen, zo kunnen de jongen efficiënt grootgebracht worden.
Maar zo ver is het hier thuis nog niet. Nadat de eerste terug zijn, moeten de paartjes nog herenigd worden. Paartjes vormen zich gewoonlijk voor het leven, maar tijdens de overwintering vliegen man en vrouw niet samen. Dat zou praktisch ook wel uitdagend zijn. Probeer met twee auto’s elkaar maar eens bij te houden over een afstand van 300 kilometer. Dat is lastig en als vogels die gedurende de overwintering en trek ongeveer 9 maanden aan één stuk door vliegen eigenlijk onmogelijk. Dus zien ze elkaar hier pas weer.

'Ik verwacht vijf paartjes terug'

Ik verwacht dit jaar vijf paartjes terug, 10 gierzwaluwen dus. In nestkasten “2 voor”, “9 voor”, “observatie A” en “observatie F” zijn vorig jaar jongen groot gebracht. Daarnaast heeft zich vorig jaar een paartje gevestigd in “observatie M”, grote kans dat daar dit jaar voor het eerst eitjes gelegd gaan worden. In dit blog en op mijn eigen website zal ik schrijven over de gebeurtenissen in de nestkasten hier aan huis. 
Jochem Kühnen verdiept zich al bijna 15 jaar in de gierzwaluw. Aan en in zijn eigen huis is ruimte voor 33 paartjes. In Nijmegen e.o. zijn bij nieuwbouw en renovatie door Jochem’s inspanning inmiddels meer dan 200 nestkasten opgehangen of ingebouwd. Hij geeft lezingen en leid excursies, meer informatie is te vinden op zijn website, www.xjochemx.nl