'Zorg oncontroleerbaar; sociale wijkteams moeten ingrijpen'

Aanleiding voor dit advies is een klacht die de familie Bruil uit Oosterbeek indiende over de handelswijze van het wijkteam in het geval van de zorg van hun zoon. Zoon Bart (21) is autistisch en kreeg tot begin vorig jaar zorg bij zorgaanbieder Woonzorgnet in Arnhem, een instelling die jongvolwassenen begeleidt bij het zelfstandig wonen.

Volgens de ouders van Bart schoot de zorg tekort. Niet alleen de zorg van Woonzorgnet, maar ook die van het sociale wijkteam. Het sociale wijkteam is voor inwoners van Arnhem het aanspreekpunt als iemand zorg nodig heeft. En volgens de klachtencommissie is het de verantwoordelijkheid van deze wijkteams om concrete afspraken te maken met een zorgaanbieder over de te leveren zorg. 

Maandelijks, wekelijks, soms zelfs dagelijks trokken de ouders van Bart aan de bel. Het ging niet goed met hun zoon en ze bleven aangeven dat er iets moest gebeuren. 'We wilden structuur, we wilden dat hij naar de dagbesteding ging, dat hij zijn bed uitkwam, dat hij leerde om zijn financiën te beheren, dat hij zelfstandiger zou worden. Woonzorgnet zou de afgesproken leerpunten met Bart oppakken. Telkens werd beterschap beloofd, maar er kwam niets van terecht', vertelt Bruil. 'Onze zoon zou voor zijn problematiek 16 uur zorg en begeleiding moeten krijgen, maar hij kreeg nog geen 3 uur per week hulp.'

Woonzorgnet heeft de aantijgingen altijd bestreden. Volgens Woonzorgnet is er wel 16 uur zorg per week geboden. 'Niet alle gesprekken die we met cliënten hebben worden vastgelegd', zo zei directeur Laurens de Goeij van Woonzorgnet een half jaar geleden tegen Omroep Gelderland. 

Uit de hoorzitting werd duidelijk dat er in het geval van Bart geen concrete zorgafspraken zijn gemaakt over de invulling van de uren. Dit maakt de zorg volgens de klachtencommissie oncontroleerbaar. Het is aan de sociale wijkteams om de zorgaanbieders beter te controleren.

De familie Bruil werd naar aanleiding van de hoorzitting door de gemeente Arnhem uitgenodigd voor een gesprek. Deze week erkende de gemeente in het gesprek dat er in geen enkele vergelijkbare situatie concrete afspraken worden gemaakt als het gaat om de besteding van de zorguren. Dit heeft als gevolg dat de inwoners van Arnhem niet weten op hoeveel uren individuele begeleiding ze aanspraak kunnen maken, en voor gemeenten is het niet te controleren wat er daadwerkelijk aan zorg is geleverd.

Stel: iemand woont beschermd en krijgt 24-uurszorg. Een zorgaanbieder krijgt hiervoor 50.000 euro per jaar. Van dit geld kan iemand in de instelling wonen en 24 uur per dag aanspraak maken op zorg. Sommigen wonen in een leefgroep waar altijd iemand aanwezig is. Anderen kunnen ook geheel zelfstandig wonen en hebben de mogelijkheid om iemand te bellen wanneer ze hulp nodig hebben. 

Voor alle cliënten geldt: ze krijgen hulp bij het leren om zelfstandig te wonen en hun leven in te richten. Hiervoor worden individueel doelen opgesteld in een zorgplan waarbij afspraken worden gemaakt over waar iemand bij wordt begeleid. Zoals financiën, sporten, eten, dagindeling etc. Bij die afspraken wordt nu dus niet concreet gemaakt hoeveel uur per week en waarbij iemand individueel begeleid wordt. Dan is de vraag hoe die 50.000 euro verantwoord wordt en of voor die 50.000 euro ook echt zorg is geleverd die de cliënt nodig heeft.

Volgens de klachtencommissie moet hier nu dus duidelijkheid in komen. Een terechte beslissing vindt gezondheidsrechtdeskundige Olga Floris. Zij is docent aan de Erasmus Universiteit en bestudeerde het dossier van Bart. Zij oordeelde dat de zorg die Bart kreeg ver onder de maat was.

'Niet alleen in Arnhem, maar in veel meer gemeenten worden afspraken onvoldoende vastgelegd. Hierdoor is de controle op de zorg een probleem. Een zorginstelling hoort dit concreet vast te leggen. Dat gebeurt vaak niet. Men doet maar wat. Dit geldt ook voor zorg die geleverd wordt via zorgkantoren. Als je wilt toetsen of de zorg geleverd wordt kan dat alleen als je de zorguren concreet maakt.' 

De klachtencommissie tikt het wijkteam ook op de vingers omdat het team het agressieprobleem van Bart heeft onderschat. Volgens de commissie hadden de teamleiders eerder in moeten grijpen. Verder adviseert de commissie dat sociale wijkteams altijd een gespreksverslag moeten maken wanneer afspraken worden gemaakt met ouders en cliënten. 

De familie Bruil is tevreden en vindt dat de commissie de zaak serieus heeft bekeken en de klachten gegrond heeft verklaard. De ouders van Bart zijn wel verontwaardigd dat de gemeente Arnhem pas van de klachten op de hoogte werd gesteld, nadat Omroep Gelderland er ruchtbaarheid aan heeft gegeven. 'De sociale wijkteams werken in Arnhem in een onafhankelijke stichting, de gemeente is hierdoor afhankelijk van signalen die door wijkteams worden doorgegeven', zegt vader Bob Bruil. 'Onze zoon heeft een zelfmoordpoging gedaan. Het sociaal wijkteam wist ervan, maar heeft dit niet bij de gemeente gemeld. De zorgaanbieder heeft dat ook niet gemeld, met als gevolg dat er geen calamiteitenonderzoek is gedaan. Ook na ons verzoek is dit nog steeds niet gebeurd. Dat steekt.'

De ouders hebben inmiddels een rechtszaak aangespannen tegen Woonzorgnet. De zorgaanbieder heeft tot twee keer toe de zaak proberen te schikken, maar de ouders van Bart zijn vastbesloten dat er een uitspraak van een rechter moet komen. 'Dit om situaties zoals die van Bart in de toekomst te voorkomen. Bart wordt inmiddels door een andere zorgaanbieder begeleid en het gaat nu goed met hem.'

Wethouder Martijn Leisink weigert een reactie te geven op de uitspraak van de klachtencommissie. Woonzorgnet was vandaag niet bereikbaar voor commentaar.

Heeft u opmerkingen of aanvullingen op dit bericht? Mail dan met de redactie: omroep@gld.nl