Nieuws

Klopt het alarmerende insectenonderzoek nou wel of niet?

De studie waarin onderzoekers van de Nijmeegse Radboud Universiteit concluderen dat het aantal insecten in Duitsland de afgelopen 27 jaar met 75 procent is afgenomen, berust op gebrekkige gegevens. Dat stellen twee entomologen van de Wageningen Universiteit. © Pixabay
NIJMEGEN - De studie waarin onderzoekers van de Nijmeegse Radboud Universiteit concluderen dat het aantal insecten in Duitsland de afgelopen 27 jaar met 75 procent is afgenomen, berust op gebrekkige gegevens. Dat stellen twee entomologen van de Wageningen Universiteit.
Het onderzoeksartikel van Duits-Nederlandse onderzoekers verscheen eind oktober in het wetenschappelijke tijdschrift PLOS ONE. Het artikel bracht een stroom van alarmerende berichten in binnen- en buitenlandse media op gang. Ook Omroep Gelderland besteedde aandacht aan de studie.
Daarnaast luidde het NERN (Netherlands Ecological Research Network) de noodklok en belegt de Tweede Kamer volgende week hoorzittingen over insectenbeschermende maatregelen.
De onderzoekers plaatsten in 63 Duitse natuurgebieden insectenvallen. Tussen 1989 en 2016 bleek volgens de onderzoekers de gemiddelde vangst afgenomen van 9 naar 2 gram per dag. Dat is een afname van ongeveer driekwart. 'Het gaat om natuurgebieden die typerend zijn voor heel West-Europa. Het is dus zeer waarschijnlijk dat dit ook geldt voor andere delen in de wereld', zegt Hans de Kroon, projectleider van het onderzoek. 

Klopt het wel?

Maar klopt de studie wel? De Wageningense emtomologen Kees Booij en Theodoor Heijerman stellen in een artikel op de wetenschappelijke nieuwswebsite Kennislink grote vraagtekens bij het onderzoek. Ze zeggen dat de statistische onderbouwing van het onderzoeksartikel zeer matig is.
Om een algemene trend in de tijd te monitoren, hadden de wetenschappers op een flink aantal locaties door heel Duitsland ieder jaar opnieuw de vliegende biomassa moeten meten, zeggen de emtomologen. Dat is volgens hen niet gebeurd: 'Er is op een groot aantal plekken maar één keer gemeten en op sommige locaties twee of drie keer, in 27 jaar tijd.'

'Enorme schommelingen'

Volgens de onderzoekers is dit pas één, in het oog springend, onderdeel van het onderzoek dat niet klopt. Het is volgens hen bijvoorbeeld ook algemeen bekend dat het aantal insecten enorm in plaats en tijd varieert.  
'Als je in 1989 een meting doet op een rijke locatie en in 2014 op een arme locatie, mag je niet concluderen dat de vliegende biomassa in Duitsland in die periode met 90 procent is afgenomen', aldus Booij.
Door de 'beperkingen' van de beschikbare data is het volgens de Wageningse onderzoekers mogelijk dat de afname van vliegende insecten, zoals beschreven in het onderzoek, het gevolg is van deze effecten.

Reactie op kritiek

De Nijmeegse onderzoekers hebben op hun beurt weer op de kritiek gereageerd. Zij zeggen dat de data wel degelijk over een wijdverspreid gebied (1503 punten) en op verschillende tijdstippen (16908 vangstdagen) is verzameld. Dit in combinatie met standaardisering van de monsters en het wegen van de insecten heeft  'een grondige wetenschappelijke analyse van trends in de insectenbiomassa mogelijk gemaakt.'
Ook is volgens de onderzoekers rekening gehouden met de jaarlijkse schommelingen. 'De geschatte trend is berekend op basis van alle beschikbare data en is niet afhankelijk van een specifiek startjaar.' Tot slot laat een verdere analyse van de data volgens onderzoekers zien dat de afname van 75% over 27 jaar een robuuste schatting is. 

'Niet onder de indruk'

'Wij staan open voor kritiek, maar zijn hier niet van onder de indruk', zegt De Kroon. Hij zegt een reactie van de Wageningse onderzoekers af te wachten. Ondertussen gaat hij alvast met de Tweede Kamer om de tafel zitten om plannen te maken om de populatie vliegende insecten te beschermen. 'Er wordt onderkend dat er iets aan de hand is, dat is het belangrijkste', besluit hij.
💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip of opmerking? Stuur ons een bericht op 06 - 220 543 52 of stuur een mail: omroep@gld.nl!