Nieuws
'Ze kunnen hun kerkhof krijgen, als ze maar zorgen dat het snel vol komt'
ARNHEM - Die onverzoenlijke woorden zou Alwina gravin von der Goltz – baronesse Brantsen uitgesproken hebben toen ze hoorde dat er op haar landgoed in Schaarsbergen een Ehrenfriedhof voor gesneuvelde Duitse soldaten zou komen. De gravin is dan ook een telg uit een fel anti-Duits en Oranjegezind geslacht.
Maar hoe anti-Duits ook, ze vindt dat gesneuvelde militairen een laatste rustplaats verdienen. Het tekent de gevoelens die om voorrang strijden, want de gesneuvelde is toch op de eerste plaats een vijand, maar tegelijkertijd ook een mens van vlees en bloed met verwanten en vrienden. Tot op de dag van vandaag, 19 november Volkstrauertag. Een dag waarop in Duitsland en een aantal andere landen wordt stilgestaan bij de doden uit de Eerste en Tweede Wereldoorlog. Ingetogen en met de nadruk op de slachtoffers die door Nazi-geweld zijn gevallen.
Ehrenfriedhof Zypendaal
Ingetogen zijn de bijzettingen op het Ehrenfriedhof Zypendaal allerminst. Tot diep in de oorlog begraven de Duitsers hun gesneuvelden met groot militair ceremonieel. In die eerste oorlogsjaren zijn dat vooral piloten van de nabijgelegen Fliegerhorst Deelen, maar ook Duitsers die om het leven zijn gebracht door het verzet. Zoals Richard Singenstreu, de directeur van het opleidingscentrum voor de Hitlerjugend die in mei 1944 door het verzet om het leven wordt gebracht.
De begrafenis van Richard Singenstreu - Gelders Archief
Het ceremonieel vertoon stopt op 17 september, de dag waarop de Britse Airbornes bij Arnhem landen. De verliezen aan Duitse kant lopen zo hoog op dat alle zeilen bijgezet moeten worden om de gesneuvelden te kunnen begraven. De aantallen zijn zelfs zo groot dat heel veel gesneuvelden in veldgraven terecht komen. Na de oorlog zijn deze graven geborgen en worden de stoffelijke overschotten overgebracht naar Zypendaal.
Ysselsteyn
In 1946 besluit de Nederlandse overheid dat alle Duitse stoffelijke overschotten herbegraven zullen worden op één grote begraafplaats. De keuze valt op Ysselsteyn, ver van de bewoonde wereld zodat Nederlanders niet herinnerd zouden worden aan hun voormalige bezetters. Bovendien mag de begraafplaats geen bedevaartsoord worden voor neo-nazi's.
De Duitse begraafplaats in Ysselsteyn - Publiek Domein
In augustus 1948 wordt in Arnhem begonnen met de opgravingen en al gauw blijkt dat er veel meer Duitsers liggen dan is aangenomen. In totaal worden er meer dan 1700 stoffelijke overschotten opgegraven. Als het terrein leeg is worden er bomen aangeplant. Nu, bijna zeventig jaar later, herinnert niets meer aan het Duitse kerkhof.
Amateurhistoricus Willem Tiemens uit Schaarsbergen heeft uitvoerig onderzoek gedaan naar de geschiedenis van het Ehrenfriedhof. Zijn bevindingen zijn hier te lezen.
Reageren op dit bericht? Mail naar omroep@gld.nl
