Nieuws

Zin in Zondag | De dominee komt voorbij | Ellie Smeekens

4 en 5 mei.

Luister hier naar het fragment

Afgelopen donderdag 4 mei was er de jaarlijkse dodenherdenking.
We stonden letterlijk stil bij de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog.
En vrijdag 5 mei vierden we bevrijdingsdag.
In andere Europese landen wordt het einde van de Tweede Wereldoorlog morgen 8 mei, herdacht en gevierd. 8 Mei was de dag waarop nazi-Duitsland capituleerde.
In de wijk waarin ik voorheen werkte had ik regelmatig contact met een oudere vrouw.
Ze was geboren in 1940 en had de slag om Arnhem als vierjarig kind heel bewust meegemaakt: de vliegtuigen, de kelder, de bommen, de angst, de kapotte huizen, de evacuatie en daarna de terugkeer in de verwoestte stad, hun eigen verwoestte huis.
Het heeft haar nooit meer losgelaten.
Elk gesprek dat ik met haar voerde kwam altijd weer uit bij de oorlog.
Toen ik haar daar een keer naar vroeg, zei ze: ‘het zal wel nodig zijn voor mijn verwerking. Ik zie de beelden nog steeds. Als kind snap je niet wat er gebeurt, maar het maakt wel een hele diepe indruk’.
Als ik nu beelden zie van de oorlog in Syrië of waar ook ter wereld, moet ik denken aan al die opgroeiende kinderen die geen kind kunnen zijn en net als deze Arnhemse vrouw levenslang de beelden voor oorlog, dood en verwoesting met zich mee zullen dragen.
Deze vrouw voelt zich door wat ze zelf heeft meegemaakt persoonlijke betrokken bij mensen die moeten leven in oorlogssituaties.
Beelden op televisie van mensen die moeten vluchten herinneren haar er steeds weer aan dat ze ooit ook zelf vluchteling was.
Het heeft haar in beweging gezet. Bij haar in de buurt woonde een Somalische vluchtelinge. Tijdens de vlucht was ze haar man kwijtgeraakt.
Deze Arnhemse vrouw hielp haar om de man te zoeken. Uiteindelijk kwam ze in contact met het Internationale Rode Kruis en werd de man gevonden.
4 en 5 Mei: we gedenken de doden van de oorlog. We vieren de bevrijding.
We gedenken en vieren om ons besef te voeden dat zoiets nooit meer mag gebeuren.
Het voedt de compassie met ieder die op wat voor manier dan ook slachtoffer is geworden van onmenselijke verhoudingen en ideologieën die tot oorlog leiden. Dat is tenminste wat ik voel als ik, zoals afgelopen donderdagavond, met zoveel mensen twee minuten stil ben om de miljoenen doden die gevallen zijn (en de doden die nog steeds vallen) te herdenken.
Gedenken heeft diepe bijbelse wortels en roept bij mij, staande in de christelijke traditie, ook bijbelse woorden naar boven.
In het Oude Testament wordt het joodse volk voortdurend opgeroepen door profeten om zorg te dragen voor wie niemand heeft die zorg kan dragen voor hen; de armen, de weduwen, de wezen, de vreemdelingen.
Bij die laatste groep, de vreemdelingen, (waaronder in onze tijd veel vluchtelingen) wordt toegevoegd: vergeet niet, gedenk, dat je ook zelf vreemdeling bent geweest in Egypte.
Gedenken helpt om mee te kunnen voelen met anderen.
Zoals de oude Arnhemse vrouw zich vanuit haar eigen herinneringen als vluchtelingenkind in de oorlog, betrokken voelt bij mensen die nu moeten vluchten voor oorlog en geweld.
Gedenken draagt zo bij aan een menselijker wereld.
Een wereld waarin ooit zo hopen we, geen oorlog meer zal zijn, geen wreedheid en geweld, een wereld waarin mensen in vrede met elkaar kunnen samenleven.
We oefenen het elke week weer als we op zondag in de kerk bij elkaar komen.
We wensen elkaar vrede, vrede en alle goeds. Ik wens het ook iedereen toe die nu luistert.
Reageren op dit bericht? Mail naar omroep@gld.nl