'Onderlinge concurrentie van gemeenten slecht voor de toekomst'

'We moeten als regio denken, niet als gemeente', zegt Ummenthum. Aanleiding voor zijn betoog is een rapport waarin Arnhem en de omringende gemeenten onder de loep worden genomen. Conclusie: de regio Arnhem heeft veel kansen, maar benut ze te weinig.

Groot obstakel is de onderlinge concurrentie tussen gemeenten. 'Toen Peeze onlangs besloot van Arnhem naar de andere kant van de snelweg, naar Velp, te verhuizen, vond men dat jammer. Maar wat maakt het uit of het Duiven, Velp, of Arnhem is? Zolang een bedrijf maar voor de regio behouden blijft', aldus Ummenthum.

Onder de regio Arnhem vallen naast de stad Arnhem de omringende gemeenten Rozendaal, Rheden, Doesburg, Westervoort, Duiven, Zevenaar, Rijnwaarden, Lingewaard, Overbetuwe, Renkum en Montferland.

Inwoners van al deze gemeenten zijn in meer of mindere mate in hun dagelijks leven verbonden met Arnhem, of een andere gemeente uit de regio. Ze werken, doen boodschappen en recreëren veelal in deze regio. Bijna de helft van alle banen in deze regio zit in Arnhem. In Renkum werkt bijvoorbeeld een kwart van de mensen in Arnhem, in Westervoort is dat 45%.

Belangrijke aanbeveling in het rapport is dat Arnhem zich veel meer moet profileren als energieregio. En dan niet alleen in mooie plannen, maar in de praktijk. 

Nijmegen staat bekend als zorgregio door het academische Radboud ziekenhuis, Wageningen heeft een agrarische universiteit WUR die wereldwijd bekend is, maar wat heeft Arnhem? 'Energie.' zegt Ummenthum. 'Met bedrijven als Alliander en afvalverwerker AVR moet de regio een voortrekkersrol op zich nemen in de landelijke energietransitie.'

Het rapport legt ook de vinger op een paar zere plekken. Een daarvan is zorg. Behalve Arnhem vergrijst de regio. Mensen uit Overbetuwe en Lingewaard wonen relatief ver weg van een ziekenhuis, terwijl de ouder wordende inwoners daar steeds vaker heen moeten.

In Rheden en Renkum is nu al een kwart van de bevolking ouder dan 65 jaar. Juist in die regio zitten weinig huisartsen, wijkverpleegkundigen, fysiotherapeuten en apotheken.

Andere belangrijk obstakel is wonen. De stad Arnhem blijft de komende tijd mensen trekken, maar daarbuiten trekken mensen weg en worden ze ouder. Buiten de stad moeten woningen gesloopt worden. In de Liemers moeten daarbij woningen gebouwd, of omgebouwd worden om ze geschikt te maken voor ouderen.

Voorwaarde om al deze zaken aan te pakken is samenwerken. Om dat te stimuleren wil de bank een overkoepelde organisatie Arnhem Connect oprichten. Daarmee kunnen gemeenten, bedrijven en bijvoorbeeld onderwijsinstellingen samen projecten uitvoeren.

Voorbeeld is een succesvol sportprogramma X-fitt in achterstandswijk Klarendal dat ook in andere wijken uitgerold kan worden. 'Eet je uitzicht' heet het project van Van Hall Larenstein waarmee Arnhem in 2013 30% van het voedsel uit de eigen regio kan halen en in de Liemers is een club bezig om bedrijventerreinen te verduurzamen. Ummenthum wil al die initiatieven regionaal verbinden.

Voor al die projecten is geld nodig. Daarom zouden alle gemeenten en organisaties elk jaar geld in de pot moeten stoppen. Ummenthum: 'Het is voor iedereen van belang een goede omgeving te hebben.'

Of het plan zal slagen, weet Ummenthum niet. 'Dat kan alleen als we de krachten bundelen. Iedereen moet over de eigen schaduw heen stappen.' Dit is met name een waarschuwing aan overheden. Die concurreren nog veel te veel onderling over bedrijfslocaties en wie woningen mag bouwen.

Er is wel een begin in de samenwerking. Onlangs is er tussen de gemeenten een akkoord bereikt over dat er in de regio 150 hectare bedrijventerreinen geschrapt wordt. De hardste klappen vallen in Lingewaard en Zevenaar. Belangrijke toets voor deze samenwerking is of alle gemeenteraden zullen instemmen met het akkoord.