Arnhemse mannen 'overmeesteren' basisschool

Het basisonderwijs is een vrouwenbolwerk en het aantal vrouwen in het onderwijs neemt toe. Dat moet anders, vindt Robert Jan Kooiman van Arnhem Meestert. Daarom organiseren ze woensdag iets bijzonders voor de kinderen van de Arnhemse basisschool De Sterrenkring. Er staat zo maar ineens een man voor de klas. Dat is opmerkelijk, want er werken alleen juffen op de school.

De meesters geven vandaag lessen met een mannelijke touch; ICT, gitaar spelen, rugbyles. 'Het is goed voor kinderen om ook een man voor de klas te hebben,' zegt directeur José Derksen.

Een paar kilometer verderop, op basisschool Kunstrijk in Arnhem, is de verhouding meesters-juffen ongeveer fifty-fifty. Dat zie je terug in de lessen.

'Geef een voorbeeld van een zelfstandig naamwoord,' zegt meester Koen terwijl hij een stoffen wereldbol gooit naar het kind dat het antwoord moet geven. 'Koptelefoon,' antwoordt het meisje uit groep 4 van basisschool Kunstrijk en gooit de bal terug naar meester Koen. Achterover leunen en kijken naar hoe de meester iets op het bord schrijft is verleden tijd.

Is dit nou een schoolvoorbeeld van het verschil tussen meester en juffen? Meester Koen haalt zijn schouders op. 'Juffen kunnen ook met een bal gooien, maar vooral voor de jongens is het soms prettig dat er een man voor de klas staat. Dan kun je het hebben over Assasins Creed, want die game speel ik ook. Dan heb je toch een ander soort band.'

Na de taalles met de bal is er een korte afkoelperiode waarbij meester Koen terugtelt. Iedereen pakt daarna zijn boek, schrift en pen en begin te werken. Als er toch wordt gepraat is hij streng: 'Nee, ik heb je nu genoeg gehoord.' Toch wordt de meester door de leerlingen helemaal niet als streng ervaren, integendeel. 'Hij is juist heel lief,' zegt Lina. Misschien is zijn manier van lesgeven beter te omschrijven als 'duidelijk'. Er worden grenzen gesteld, maar misschien zijn die wel ruimer dan vroeger.

'Qua onderwijsprestaties maakt het niet uit of er een man of vrouw voor de klas staat,' zegt Kooiman. 'Maar we zijn het er wel allemaal over eens dat de verhouding scheef is.' Vrouwen en mannen brengen de kennis dus even goed over, maar er zijn wel verschillen in de manier waarop ze dat doen. 'Meesters zijn toch iets fysieker,' zegt Kooiman. 'Ze voetballen mee in de pauze en je mag in de klas rondlopen als je dat nodig vindt. Juffen hebben toch liever een klas die stil zit te werken.'

Gelderse basisscholen slagen er niet in om meer meesters voor de klas te krijgen. Het aantal basisisscholen in de provincie waar geen enkele mannelijke leerkracht meer voor de klas staat steeg opnieuw, blijkt uit onderzoek van Omroep Gelderland. Het gaat inmiddels om 155 scholen in heel Gelderland. Dat zijn er tien meer dan vorig schooljaar.

Dat wil niet zeggen scholen niet meer mannen voor de klas problemen te krijgen, maar ze zijn schaars. Zeker 331 scholen kregen vorig jaar iets meer of soms zelfs duidelijk meer meesters voor de klas. Maar daar staat tegenover dat 379 scholen minder mannen voor de klas kregen. Het aantal mannen in het basisonderwijs blijft dus dalen.

Met beide aanpakken is volgens Kooiman niets mis, maar er moet een balans zijn. 'Leraar wordt toch een beetje gezien als een vrouwenberoep en daar willen we met deze actie verandering in brengen.' Kooiman krijgt veel bijval vanuit het vak. Het initiatief vindt navolging in Amsterdam, Rotterdam en Haarlemmer-Meer.

In het verleden leidden initiatieven van het ministerie van Onderwijs en de PABO niet tot meer mannelijke aanmeldingen bij de opleiding. 'Deze actie komt niet vanuit een instantie, maar echt vanuit de leraren,' zegt Kooiman. 'Het is een positieve actie, waarbij we ook willen laten zien hoe mooi het vak is. Het is een volwaardig beroep waar je als man veel voldoening uit kunt halen.'

Meester Koen Futselaar (28) is één van de docenten die meedoet aan Arnhem Meestert. 'Sommige van mijn vrienden die vinden dat ik een vrouwenberoep heb en dat ik vaak buiten schooltijden moet werken. Dan ga ik daar wel tegen in. Zelfs al tel je alle buitenschoolse uren op, dan heb ik nog steeds 10 weken vakantie per jaar. Dat is veel meer dan mijn vriend die kok is. Hij werkt zich 70 uur per week suf.' Koens ogen fonkelen als hij praat over zijn vak. 'Je haalt er zo veel voldoening uit. Je ziet direct of de les is blijven hangen.'

De Arnhemse basisschool Kunstrijk staat in de volkswijk Klarendal heeft naar verhouding veel meesters. De verhouding in de teamkamer is 50-50, wat de leraren als gezond ervaren. 'Eén man is geen man,' zegt Robert Jan Kooiman, initiatiefnemer van Arnhem Meestert. Hij wil meer mannen voor de klas. 'Ik ken gevallen waarbij één man in een team met alleen maar vrouwen zat. Dat hielden ze niet vol. Je moet echt meer dan één meester per school hebben.'

Keihard wetenschappelijk bewijs mag er dan niet zijn, maar veel leraren geloven wel dat het belangrijk is dat er zowel mannen, als vrouwen voor de klas staan. 'Ons onderwijssysteem is risicomijdend en gericht op het voorkomen van uitwassen en escalaties. Niet rennen, pas op, niet doen, zit stil. Ga maar rustig een boekje lezen. Zo zijn onze regels,' staat op de website van Arnhem Meestert.

Onderwijs moet stouter, er mogen risico's genomen worden om levenslessen te leren. Meester Koen onderschrijft dat. 'Hij staat soms op tafels,' grinnikt Lina. 'Maar dat mag ik niet vertellen, want dat mag niet.' De middag wordt afgesloten met een potje voetbal op het plein. En de meester voetbalt mee.