Nieuws

Het referendum over Oekraïne, waar gaat dat eigenlijk over?

GeenPeil wist onder leiding van Jan Roos 427.939 handtekeningen in te zamelen voor het referendum.
Misschien liep u er nog niet warm voor of wellicht keek u juist uit naar deze dag: stemmen over het associatieverdrag met de Oekraïne. En vandaag mag u van zich laten horen. Maar waar stemt u nu eigenlijk over? © ANP
ARNHEM - Misschien liep u er nog niet warm voor of wellicht keek u juist uit naar deze dag: stemmen over het associatieverdrag met de Oekraïne. En vandaag mag u van zich laten horen. Maar waar stemt u nu eigenlijk over?
Gemeenten verwachten aanvankelijk een lage opkomst. Vergeleken met de provinciale verkiezingen zijn er veel minder stemlokalen open, soms wel de helft minder, zoals in Heerde. De initiatiefnemers is er alles aan gelegen om de kiesdrempel van 30 procent te halen, want dan is de uitslag geldig. 

Waarom een referendum?

Het referendum is aangevraagd door het actiecomité GeenPeil van weblog GeenStijl, het Burgercomité-EU,en het Forum voor Democratie van Thierry Baudet. GeenPeil vreest dat de associatieovereenkomst tussen de Europese Unie en Oekraïne een eerste stap naar EU-lidmaatschap van Oekraïne is. GeenPeil zamelde 427.939 handtekeningen in, veel meer dan de 300.000 die nodig waren voor het referendum. Deze vraag wordt in het referendum voorgelegd: 'Bent u voor of tegen de wet tot goedkeuring van de Associatieovereenkomst tussen de Europese Unie en Oekraïne?'

Wat staat er in de associatieovereenkomst?

Het associatieverdrag telt 323 pagina's, vooral over handel. De EU en Oekraïne willen binnen tien jaar een vrijhandelszone hebben geregeld. Importheffingen worden afgebouwd en productstandaarden worden naar Europees niveau gebracht. Ook zijn onder meer afspraken gemaakt over verbetering van de mensenrechten, versterking van de democratie en de aanpak van corruptie. Het gaat dus zowel over handel als politieke betrekkingen. 
De Oekraiënse president Petro Porosjenko november vorig jaar op bezoek bij koning Willem-Alexander. Foto: ANP

Leidt de associatieovereenkomst tot toetreding van Oekraïne tot de EU?

Nee. In elk geval niet rechtstreeks. In de overeenkomst wordt niets gezegd over het EU-lidmaatschap van Oekraïne. Oekraïne is geen kandidaat-lidstaat, in tegenstelling tot Turkije, Macedonië, Montenegro, Servië en Albanië. Wel staat dat in de overeenkomst dat de 'Europese Unie de Europese ambities van Oekraïne erkent en de keuze voor Europa toejuicht'.

Wat doet de Nederlandse regering met de uitslag van het referendum?

Nederland is het enige EU-land dat de overeenkomst nog niet heeft goedgekeurd. De Tweede en Eerste Kamer hebben al wel voor goedkeuring gestemd. Nederland kent alleen raadgevende referenda. Dat betekent: de uitslag van het referendum is niet bindend, maar adviserend. Het kabinet zegt dat het de uitslag serieus zal bekijken. Nederland keurt het akkoord in de volgende twee gevallen goed:
  • als een meerderheid van de Nederlandse bevolking voor het akkoord is;
  • als de opkomst bij het referendum onder de 30 procent is.
Is de opkomst 30 procent of hoger en stemt een meerderheid tegen het akkoord? Dan bekijkt het kabinet of het de uitslag overneemt. 'De inhoud van het maatschappelijk debat over het akkoord zal daarbij een belangrijke rol spelen', staat op de website van de Rijksoverheid. Daarna moeten de Tweede en Eerste Kamer er weer naar kijken.

Blanco en ongeldige stemmen tellen mee

Weet u absoluut niet wat u wilt stemmen, dan kunt u ook blanco of ongeldig stemmen. Die stemmen tellen namelijk wel mee om de kiesdrempel van 30 procent te halen.

Wat gebeurt er als Nederland 'nee' zegt tegen de associatieovereenkomst?

Officieel: als Nederland de samenwerkingsovereenkomst niet goedkeurt, kan het akkoord niet ingaan. De EU en de EU-lidstaten zullen dan met Oekraïne bespreken hoe de samenwerking in de toekomst wordt. Maar belangrijke handelsdelen van het samenwerkingsakkoord zijn sinds 1 november 2014 en 1 januari 2016 al voorlopig in werking getreden.
Het kabinet zei eerder deze maand in antwoord op Kamervragen dat het voorlopig toepassen van het verdrag niet kan voortduren als Nederland het verdrag niet ratificeert. Lastig punt: dat voorlopig toepassen van het verdrag kan alleen worden gestaakt als alle 28 EU-landen daarmee instemmen. Het is de vraag of de andere landen daartoe bereid zijn.

Zie ook:

💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip of opmerking? Stuur ons een bericht op 06 - 220 543 52 of stuur een mail: omroep@gld.nl!