Nieuws

Explosie vuurwerkfabriek Culemborg dreunt 25 jaar later nog altijd na

CULEMBORG - De ontploffing van de vuurwerkfabriek in Culemborg leeft nog steeds. Zondag 14 februari is het 25 jaar geleden dat er een enorme explosie plaatsvond in de vuurwerkopslagplaats in Culemborg.
De laatste mensen van toen die er nog wonen, vergeten de ramp nooit meer. Het trauma komt op de meest onverwachte momenten boven.
Kees Uittenboogaard staat helemaal strak en met zijn handen in de hoogte. 'Zo stond ik erbij', vertelt de inmiddels 79-jarige. Even daarvoor had een jochie een eind bij hem vandaan een rotje op straat gegooid. Het was alweer jaren na de explosie in de vuurwerkfabriek, maar het was genoeg om het trauma van de klap te herbeleven.

Het leek wel oorlog

Iets voor 12 uur 's middags op 14 februari 1991 zit Uittenboogaard met zijn vrouw Riet en een kennis uit de buurt aan de keukentafel als een enorme dreun  klinkt. Hij roept naar zijn vrouw dat ze naast een muur moet gaan liggen, maar die is al naar buiten gestoven.
'Het leek wel oorlog, zoveel explosies waren er. En continu vuurwerk. Continu!', vertelt Riet Uittenboogaard. Het vuurwerk zal nog uren doorgaan die middag.

Kijken met een robot

Brandweerman Ed van Veen is één van de vele brandweermannen die is opgetrommeld. In het begin staan ze allemaal slechts toe te kijken, omdat niemand precies weet wat er nog ligt aan explosief materiaal.
'Gelukkig zat de Explosieven Opruimingsdienst toen nog in Culemborg', herinnert Van Veen zich. 'Die zijn toen met een soort robot gaan kijken en daarna konden we pas gaan blussen'. En later werd ook duidelijk hoe groot de ravage was.

Dochter en schoonzoon komen om het leven

In een bunker tegenover het huis van Uittenboogaard, aan de andere kant van de dijk, lagen in die tijd grote hoeveelheden vuurwerk opgeslagen. Het is nog steeds niet duidelijk hoe het kan dat de bunker is ontploft. Zeker is wel dat een dochter van de eigenaar en zijn schoonzoon daarbij om het leven zijn gekomen.

Daken opgetild door de kracht van de explosie

Wonder boven wonder is dat er maar twee dodelijke slachtoffers zijn. De schade van de explosie is enorm. Tot in kilometers omtrek zijn er deuren uit de sponningen getrokken, muren ingestort, ramen gebroken en zijn hele daken centimeters opgetild. Ook het huis van het echtpaar Uittenboogaard is flink beschadigd. Het echtpaar zal 7 maanden in een caravan op het terrein moeten wonen voor ze hun huis weer in kunnen.
'Maar we hebben er niets van geleerd', bromt Kees Uittenboogaard. Hij is geboren en getogen in dit huis. Samen met zijn vrouw is hij nog de enige omwonende van toen die er nog steeds woont. 'Nog ieder jaar met Oud en Nieuw worden er kilo's vuurwerk opgeslagen en verkocht in iedere stad. Stop daar toch mee!'

Niks geleerd van Culemborg, blijkt in Enschede

Ook de overheid heeft niks van de ramp in Culemborg geleerd, zo zal onderzoekscommissie Oosting ruim tien jaar later concluderen. Die commissie is ingesteld na een vergelijkbare explosie in een vergelijkbare vuurwerk opslagplaats, maar dan met nog heftigere gevolgen. Op 13 mei 2000 vallen in Enschede 23 doden na de ontploffing van S.E. Fireworks. Een tragedie die volgens de commissie Oosting te voorkomen was geweest als er lessen waren getrokken uit Culemborg.

Geen pijl afsteken

Voor het echtpaar Uittenboogaard hoeft al dat vuurwerk sowieso niet meer. Elke jaarwisseling is zwaar voor het stel. Een vuurpijl afsteken op het nieuwe jaar zal Riet Uittenboogaard nooit doen. 'Ik heb genoeg vuurwerk gezien voor de rest van mijn leven'.
Vanmiddag op Radio Gelderland tussen 12 en 13 uur een uitgebreid gesprek met twee mensen die de nasleep van de explosie van dichtbij hebben meegemaakt.