Nieuws

'NVWA moet Listeria-onderzoek strenger controleren en harder ingrijpen'

'De aanpak van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit is weinig geruststellend voor de Nederlandse consument. De NVWA moet bedrijven veel harder straffen.' Dat zegt voedingsmiddelentechnoloog IJsbrand Velzeboer in reactie op de inspectierapporten van de NVWA. © YouTube.com
ARNHEM - 'De aanpak van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit is weinig geruststellend voor de Nederlandse consument. De NVWA moet bedrijven veel harder straffen.' Dat zegt voedingsmiddelentechnoloog IJsbrand Velzeboer in reactie op de inspectierapporten van de NVWA.
Hieruit blijkt dat twee visleveranciers van Albert Heijn en Jumbo hun Listeria-onderzoek vorig jaar niet op orde hadden. De NVWA geeft waarschuwing op waarschuwing zonder hard in te grijpen. Dit terwijl minister Schippers vorig jaar april nog heeft aangekondigd dat de NVWA weer streng wordt en hard op gaat treden.

'Voedselwaakhond brengt levens in gevaar'

Volgens Velzeboer is het afgelopen jaar weinig veranderd. 'In maart waren de studies naar de Listeria-bacterie niet op orde bij de leverancier van Jumbo. Zo  wordt bepaald hoe lang vis houdbaar is. Maar als de studies niet op orde zijn, weet je niet of de 'Tenminste Houdbaar Tot'-datum wel veilig is. In september was het nog niet op orde en volgde er weer een waarschuwing. De herinspectie hiervan moet nog gebeuren. Dan ben je inmiddels wel bijna een jaar verder. Dan ben je geen daadkrachtige autoriteit en kun je levens in gevaar brengen.’
Volgens Velzeboer moet de NVWA verder gaan. ‘Als je vis in de handel brengt die niet aan de Listeria-eisen voldoet, is dat wat mij betreft strafbaar. Het verwisselen van de herkomstcode staat bij mij gelijk aan het rondrijden met valse kentekenplaten. Ook strafbaar stellen is mijn mening.'

'Leveranciers, supermarkten en NVWA laten het afweten'

Microbioloog Rijkelt Beumer van de Wageningen Universiteit vindt dat zowel de visverwerkers als de NVWA in de fout zijn gegaan. 'Je hoort het proces goed te bewaken als visverwerker. Anders wordt het risico groter. Ik vind dat Van Wijnen slordig en laconiek is en met smoesjes reageert', aldus Beumer.
Beumer vervolgt: 'Als je de rapporten leest die door de NVWA zijn opgesteld naar aanleiding van controles bij Foppen en Van Wijnen, moet je concluderen dat twee grote spelers op de markt van gerookte zalm veel moeite hebben om hun producten zo veilig mogelijk op de markt te brengen. De NVWA constateert herhaaldelijk dat het microbiologisch onderzoek hiervoor onvoldoende is. Zowel de producenten van gerookte zalm als de NVWA valt dit te verwijten. Maar de supermarkten zijn kennelijk ook niet in staat om de producenten onder druk te zetten.'

'Leverancier Jumbo door oog van naald gekropen'

Voedingsmiddelentechnoloog IJsbrand Velzeboer zegt dat visleverancier Van Wijnen door het oog van de naald is gekropen. 'Bij Jumbozalm had hetzelfde kunnen gebeuren als een paar jaar geleden bij Foppen is gebeurd. Je loopt het risico op een grote uitbraak als je de gevarenanalyses en je microbiologisch onderzoek niet op orde hebt. Iedereen die zalm verwerkt, loopt risico op een besmetting. Het is daarom zaak om heel erg zorgvuldig om te gaan met de hygiëne in het bedrijf en een besmetting met de Listeriabacterie te voorkomen. Uit rapporten van de NVWA blijkt dat dit bij beide bedrijven niet goed genoeg is gebeurd. Het blijkt weer dat de NVWA niet hard ingrijpt.'

Listeria gevaarlijk voor risicogroepen

Listeria is gevaarlijk voor zwangere vrouwen, ouderen en mensen met een verminderd afweersysteem. Ook als je maagzuurremmers slikt, kun je gevoeliger zijn voor een besmetting met deze bacterie. Volgens het RIVM overleden er vorig jaar 12 personen aan.
Martine Reij is universitair docent Microbiologie aan de Wageningen Universiteit en pleit voor een waarschuwing op de etiketten voor risicogroepen. Bedrijven moeten er alles aan doen dat consumenten zo min mogelijk risico lopen. Als het onderzoek naar Listeria niet op orde is en de temperatuur ook niet dan is dat gevaarlijk.

'Niet geschikt voor zwangeren'

'Listeria kun je nooit helemaal voorkomen met kwetsbare producten als zalm. Daarom lijkt het me goed om op de verpakking te zetten: niet geschikt voor zwangeren en ouderen. Standaard de houdbaarheid verkorten kan ook een oplossing zijn.'
Deskundigen vinden dat de wet aangepast moet worden, zodat de NVWA harder kan ingrijpen.
Uiteindelijk zijn de bedrijven zelf verantwoordelijk voor de voedselveiligheid. De betrokken supermarkten Albert Heijn en Jumbo zeggen beiden dat voedselveiligheid de hoogste prioriteit heeft.

Reactie Albert Heijn

Volgens Albert Heijn, die vis verkoopt van Foppen uit Harderwijk, worden er strikte eisen gesteld als het gaat om Listeria en gerookte zalm. 'Pas als analyses uitwijzen dat Listeria afwezig is, mag de gerookte zalm worden uitgeleverd. We stellen strenge eisen die verder gaan dan de wet. Om zeker te weten dat onze artikelen goed en veilig zijn, voeren wij zelf met regelmaat controles uit. Overigens ondernemen wij bij de geringste twijfel direct actie. Zo hebben we bijvoorbeeld in december 2014 een partij gerookte zalm teruggeroepen vanwege een onjuiste THT-vermelding op het etiket', aldus de woordvoerder.

Reactie Jumbo

Volgens Jumbo worden leveranciers streng gecontroleerd. ‘Onafhankelijke partijen bewaken voor ons de voedselveiligheid. Daarnaast staan de leveranciers onder toezicht van de NVWA en voert Jumbo zelf diverse kwaliteitscontroles uit.’
‘Uitgangspunt zijn de wettelijke eisen en voedselveiligheidsvoorschriften, waarop ook toezicht wordt uitgevoerd door de NVWA, aangevuld met Jumbo-specifieke kwaliteitseisen. Leverancier Van Wijnen heeft de wet niet overtreden en we hebben nooit een terugroepactie gehad.'

'Zalm lijkt chic, maar is gevaarlijk'

Het valt Velzeboer verder op dat uit de rapporten van 2008 tot en met 2015 niet is op te maken of Van Wijnen het risico op Salmonella wel erkent en wat de  beheersmaatregelen hierop zijn. In 2012 kwam visverwerker Foppen in opspraak toen gerookte zalm besmet bleek te zijn met Salmonella. Hierdoor werden 23.000 mensen ziek en overleden vier personen.
Volgens Velzeboer is gerookte zalm een verraderlijk produkt. 'Zalm ziet eruit als een chic product, mooi op een gouden schaaltje, maar het is een heel gevaarlijk product. Het koudrookproces vraagt om een hele goede controle op microbiologische afwijkingen.'